Πληθώρα επιστημονικών ερευνών επισημαίνουν ότι η ευγνωμοσύνη και η ευγένεια αποτελούν χαρακτηριστικά που αυξάνουν το επίπεδο της ευημερίας. Οι άνθρωποι που είναι ευγνώμονες και ευγενικοί είναι πιο ευτυχισμένοι, λιγότερο καταθλιπτικοί και αγχώδεις καθώς και πιο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους και τις κοινωνικές τους συναναστροφές.
Η έρευνα, συμπεριλαμβανομένων και δυο πρόσφατων ερευνών του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης στην Ολλανδία, υποστηρίζει ότι η έκφραση ευγνωμοσύνης οδηγεί σε άλλα θετικά συναισθήματα όπως είναι ο ενθουσιασμός και η έμπνευση αφού προάγει την απόλαυση των θετικών βιωμάτων. Το συμπέρασμα είναι ότι η ευγνωμοσύνη βοηθά τους ανθρώπους να αξιοποιούν στο έπακρο το συναίσθημα της ευχαρίστησης άσχετα με τις καταστάσεις που βιώνουν.
Advertisment
Η δύναμη της ευγνωμοσύνης που δύναται να βελτιώσει τη ζωή μας επιδεικνύεται ευκρινώς στην έρευνα περί θετικής ψυχολογίας του ειδικού και Διδάκτωρ Martin Seligman. Όπως περιγράφεται σε επιστημονικό άρθρο του περιοδικού American Psychology (2005), οι συμμετέχοντες επιλέχθηκαν τυχαία για να συμμετέχουν σε μία εκ των έξι θεραπευτικών παρεμβάσεων με στόχο τη συνολική βελτίωση της ποιότητας ζωής. Από όλες τις παρεμβάσεις, η μοναδική που είχε τα μεγαλύτερα βραχυπρόθεσμα οφέλη ήταν αυτή της «επίσκεψης ευγνωμοσύνης».
Οι συμμετέχοντες έγραψαν και παρέδωσαν ένα γράμμα εκτίμησης σε κάποιον γνωστό τους. Αυτή η απλή χειρονομία σημείωσε σημαντική αύξηση των επιπέδων της ευτυχίας και δραματική μείωση στα επίπεδα της κατάθλιψης, ενώ οι θετικές επιδράσεις διήρκησαν μέχρι και ένα μήνα μετά την επίσκεψη.
Άλλες μελέτες περιλαμβάνουν το «ημερολόγιο ευγνωμοσύνης» στο οποίο οι συμμετέχοντες καταγράφουν κάθε μέρα τρία πράγματα για τα οποία είναι ευγνώμονες. Εδώ, οι θετικές επιδράσεις των επιπέδων της ευτυχίας διήρκησαν περισσότερο χρονικό διάστημα, ενώ τα μεγαλύτερα οφέλη καταγράφησαν έξι μήνες αφότου ξεκίνησαν να γράφουν στο ημερολόγιο. Οι δυο τελευταίες δοκιμές από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης ήλεγξαν τη δυνατότητα των θετικών ψυχολογικών παρεμβάσεων στα συναισθήματα και στις ακαδημαϊκές συνδιαλλαγές των φοιτητών.
Advertisment
Η πρώτη δοκιμή επικεντρώνεται στις «σκέψεις ευγνωμοσύνης». Ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να σκεφτούν ανθρώπους στους οποίους τρέφουν ευγνωμοσύνη και να μεταφέρουν αυτήν την ευγνωμοσύνη κάθε μέρα σε έναν άλλο τομέα της ζωής τους. Για παράδειγμα, την πρώτη μέρα θυμήθηκαν τα παιδικά σχολικά τους χρόνια και ανακάλεσαν στη μνήμη τους ένα πρόσωπο στο οποίο οφείλουν ευγνωμοσύνη και που σχετιζόταν με ένα γεγονός, όπως ένας φίλος ή συγγενής που τους βοήθησε να φέρουν εις πέρας μια δύσκολη εργασία. Επιπλέον, τους ζητήθηκε να γράψουν ένα μικρό σημείωμα σε αυτό το άτομο εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη τους και να εξηγήσουν το γιατί.
Η άλλη μελέτη επικεντρώνεται στις «πράξεις καλοσύνης». Οι συμμετέχοντες παρακινήθηκαν να επιστήσουν την προσοχή τους στην συμπεριφορά τους απέναντι στον περίγυρό τους στο πανεπιστήμιο. Εκτελούσαν τουλάχιστον πέντε πράξεις καλοσύνης κάθε μέρα και έφτιαχναν την αναφορά τους (συμπεριλαμβανομένων και των αντιδράσεων των αποδεκτών) κάθε βράδυ. Μερικές από τις πράξεις ήταν το άνοιγμα της πόρτας σε κάποιον, ο χαιρετισμός αγνώστων στο διάδρομο και η παροχή βοήθειας σε άλλους φοιτητές για την προετοιμασία για τις εξετάσεις.
Με τη χρήση αναβαθμισμένων ερωτηματολογίων, και οι δυο έρευνες ανέδειξαν ότι η παρέμβαση της ευγνωμοσύνης έχει σημαντικές θετικές επιδράσεις στην εκδήλωση θετικών συναισθημάτων στην καθημερινότητα καθώς και αθροιστική επίδραση στην αύξηση αυτών των συναισθημάτων. Ωστόσο, τα ευρήματα δεν υπέδειξαν τις ίδιες επιδράσεις με τα αντίστοιχα του Seligman σε προηγούμενες έρευνες. Η βασική διαφορά είναι ότι σε παλαιότερες έρευνες οι εκφράσεις ευγνωμοσύνης ήταν βαθύτερες. Για παράδειγμα, οι συμμετέχοντες του Seligman όχι μόνο έγραψαν ένα γράμμα ευγνωμοσύνης, αλλά το έστειλαν και διαβάστηκε. Πιθανόν λοιπόν αυτή η πράξη να εκμαίευσε θετική ανατροφοδότηση από τον αποδέκτη του γράμματος και να ενίσχυσε τα θετικά συναισθήματα των συμμετεχόντων.
Η παρέμβαση της ευγένιας είχε θετική επιρροή και στα θετικά συναισθήματα και στις ακαδημαϊκές συνδιαλλαγές. Σύμφωνα με την ανάλυση των ερευνητών, οι πράξεις καλοσύνης έχουν πιο δυνατές επιδράσεις από τις σκέψεις ευγνωμοσύνης. Μια εξήγηση είναι ότι η παρέμβαση της καλοσύνης ήταν πιο έντονη (π.χ. πέντε πράξεις καλοσύνης κάθε μέρα σε αντίθεση με μια σκέψη ευγνωμοσύνης τη μέρα). Άλλη πιθανή αιτιολογία είναι ότι οι πράξεις καλοσύνης προκαλούν άμεση θετική ανατροφοδότηση αφού οι θετικές αντιδράσεις των αποδεκτών ενδυναμώνουν τις επιδράσεις των πράξεων καλοσύνης στους συμμετέχοντες.
Το συμπέρασμα είναι ότι όσο πιο έντονη είναι μια πράξη εκτίμησης ή καλοσύνης, τόσο μεγαλύτερη η επίδραση στα θετικά συναισθήματα και τις κοινωνικές συνδιαλλαγές. Αν και πολλοί θεωρούν ότι η ανάγκη να νιώσει κάποιος αγάπη είναι η σπουδαιότερη συναισθηματική ανάγκη, πιστεύω πως δεν υπάρχει πιο μεγαλειώδης συναισθηματική ανάγκη από αυτή της ευγνωμοσύνης.
Το αστείο είναι ότι όσα πραγματικά θέλουμε στη ζωή μας συνήθως μπορούν να αποκτηθούν δίνοντας ακόμα περισσότερα. Με άλλα λόγια, αν θέλετε να νιώσετε την ευγνωμοσύνη στη ζωή σας ξεκινήστε εκφράζοντας την.
