Ο βιομηχανικός τρόπος με τον οποίο παράγεται η τροφή μας έχει δώσει προτεραιότητα στην ποσότητα και την ταχύτητα αλλά όχι στην ποιότητα. Η τροφή μας καλλιεργείται με αφύσικο τρόπο. Ειδικά στη χώρα μας όμως, η κατάσταση είναι δραματική αφού η πολιτεία δείχνει να μην ασχολείται καθόλου. Το πρόβλημα αποδεικνύεται και από τα αποτελέσματα των αναλύσεων της Greenpeace αλλά και από το γεγονός πως αρκετές φορές, ελληνικά προϊόντα για εξαγωγή έχουν θεωρηθεί ακατάλληλα και δεν έχουν γίνει δεκτά από άλλες χώρες.
Μερίδιο ευθύνης για τη σημερινή κατάσταση έχουμε όμως και εμείς οι καταναλωτές. Έχουμε εξοικειωθεί με το να βρίσκουμε προϊόντα που καλλιεργήθηκαν αφύσικα και δεν ξέρουμε καν να τα ξεχωρίσουμε. Αγοράζουμε προϊόντα εκτός εποχής, επιλέγουμε αυτά που φαίνονται ‘πιο όμορφα’, δεν προσθέτουμε ποικιλία. Χωρίς να το καταλαβαίνουμε, ακριβώς τέτοιες επιλογές υποστηρίζουν τα φυτοφάρμακα, την εντατική, μαζική παραγωγή και τελικά ακόμα και τα μεταλλαγμένα.
Advertisment
Μπορεί να έχουμε βοηθήσει να δημιουργηθεί ένα πρόβλημα, έχουμε όμως και τη δύναμη να το λύσουμε. Εδώ και 15 χρόνια, οι Έλληνες καταναλωτές χρησιμοποιούν την αγοραστική τους δύναμη και στέκονται στο πλευρό της Greenpeace για να καταφέρουμε να κάνουμε τη χώρα μας αληθινό οχυρό απέναντι στα μεταλλαγμένα. Το ίδιο μπορούμε και πρέπει να κάνουμε και για τα φυτοφάρμακα. Στην Ελλάδα της κρίσης που κάθε ευρώ μετράει, ας χρησιμοποιήσουμε σωστά τα χρήματά μας για να κάνουμε τις καλύτερες δυνατές επιλογές για εμάς και τα παιδιά μας και να δημιουργήσουμε όλο και μεγαλύτερη ζήτηση για νόστιμα και θρεπτικά, ελληνικά προϊόντα χωρίς επικίνδυνα φυτοφάρμακα.
Οι παρακάτω συμβουλές μπορούν να ανοίξουν το δρόμο για μια καλύτερη, πιο ποιοτική, πιο ασφαλή διατροφή. Είναι παρόμοιες με τις συμβουλές που θα μας έδιναν οι γιαγιάδες μας που ήξεραν να διαλέξουν μέσα από την ατελείωτη ποικιλία των φρούτων και λαχανικών της ελληνικής γης το σωστό για κάθε εποχή και γνώριζαν και πώς είχε καλλιεργηθεί. Συστήνουμε να τις ακολουθήσετε σε συνδυασμό, αφού το πρόβλημα των φυτοφαρμάκων είναι τόσο μεγάλο που δεν μπορούμε να το εμποδίσουμε με μία μόνο κίνηση.
Προτιμάμε φρούτα και λαχανικά στην εποχή τους
Advertisment
Ντομάτες και πιπεριές μέσα στο χειμώνα; μήλα, πορτοκάλια και αχλάδια όλο το χρόνο; Όταν βρίσκουμε φρούτα και λαχανικά εκτός εποχής, αυτό μπορεί να σημαίνει 3 πράγματα:
– Τα φυτά έχουν αναγκαστεί να παράξουν εκτός εποχής και ενάντια στη φύση τους, σε θερμοκήπια
– Η συγκομιδή τους έχει γίνει πολύ καιρό πριν και έχουν συντηρηθεί σε ψυγεία για μήνες μέχρι να τα αγοράσουμε
– Ποικιλίες που δεν διατηρούνται σε ψυγεία, έρχονται από το Νότιο ημισφαίριο αφού έχουν καλλιεργηθεί κάτω από άγνωστες συνθήκες, ίσως μάλιστα με φυτοφάρμακα τα οποία απαγορεύονται στην ΕΕ και στη χώρα μας.
Ένα φυτό που μεγαλώνει στις αγαπημένες του συνθήκες, έχει λιγότερες ανάγκες για φυτοφάρμακα. Επίσης, το εποχικό προϊόν δεν θα έχει συντηρηθεί για μήνες, θα είναι φρέσκο. Η εποχικότητα δεν μας εξασφαλίζει απολύτως. Ακόμα και στα εποχικά, γίνεται χρήση φυτοφαρμάκων. Φανταστείτε, όμως τι συμβαίνει σε ένα καλοκαιρινό είδος το οποίο αναγκάζεται να μεγαλώσει το χειμώνα ή σε ένα είδος που καλλιεργείται σε χώρα όπου δεν απαγορεύονται πολύ επικίνδυνα φυτοφάρμακα. Ας ξαναγνωρίσουμε, λοιπόν, τις εποχές φρούτων και λαχανικών.
Προτιμάμε τοπικά είδη
Ξέρετε με ποιο τρόπο καλλιεργήθηκαν τα εισαγόμενα φρούτα και τα λαχανικά από μακρινές χώρες, εκτός ΕΕ; Η πιο πιθανή απάντηση είναι όχι. Διαλέγοντας τοπικά είδη μπορούμε να αποφύγουμε τα τοξικά φυτοφάρμακα που επιτρέπονται σε κάποιες άλλες χώρες, παρόλο που απαγορεύονται στην ΕΕ. Ταυτόχρονα, στηρίζουμε τις τοπικές κοινωνίες και την ελληνική οικονομία.
Η ομορφιά δεν είναι κριτήριο
Τα φρούτα και τα λαχανικά που διαλέγετε είναι συμμετρικά, αψεγάδιαστα, γυαλιστερά αλλά απολύτως άνοστα; Μετά από ένα μήνα στο ψυγείο, μοιάζουν σαν να μην πέρασε μια μέρα; Αυτό σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά. Η φύση δεν παράγει ολόιδια φρούτα, όλο το χρόνο. Αντιθέτως, μερικά από τα πιο νόστιμα, αληθινά λαχανικά και φρούτα της Ελλάδας μπορεί να φανούν παράξενα στα μάτια των περισσότερων, πχ ντομάτα Μπατάλα.
Με πλούσια χρώματα, αρώματα και γεύσεις, ανόμοια μεταξύ τους, νόστιμα και θρεπτικά, εξελίχθηκαν για αιώνες και έφτασαν μέχρι τις μέρες μας, επιβιώνοντας χωρίς να χρειάζονται τοξικά φυτοφάρμακα και λιπάσματα.
Η ‘ανάγκη’ για φυτοφάρμακα, υβρίδια και μεταλλαγμένα είναι τεχνητή και ξεκινάει κυρίως από εκείνους που κερδοφορούν από την πώλησή τους: τις εταιρείες που τα παράγουν. Τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα όταν οι εταιρείες διευκολύνονται από αδιάφορες και ανίκανες κυβερνήσεις, όπως στην Ελλάδα, που δεν ξέρουν καν ποια και πόσα φυτοφάρμακα έχουν χρησιμοποιηθεί σε ποια καλλιέργεια, που δεν εμποδίζουν την χρήση των παράνομων και πολύ επικίνδυνων φυτοφαρμάκων, που δεν κάνουν αναλύσεις στα προϊόντα, που δεν φροντίζουν να εκπαιδεύσουν σωστά τους αγρότες.
Όπως και στα μεταλλαγμένα δεν περιμέναμε την ελληνική κυβέρνηση να λάβει μέτρα αλλά αγωνιστήκαμε μαζί για να παρθούν οι σωστές αποφάσεις, έτσι οφείλουμε να ασχοληθούμε και με τα φυτοφάρμακα και τα υβρίδια.
Βάλτε ποικιλία στη διατροφή σας, όχι υβρίδια
Η ‘όμορφη’ και ομοιόμορφη εμφάνιση όλο το χρόνο, μπορεί να σημαίνει πως το προϊόν είναι υβρίδιο. Οι σπόροι των υβριδίων ‘κατασκευάζονται’ από τις πολυεθνικές εταιρείες σποροπαραγωγής και προωθούνται στους αγρότες ως ικανά για μεγαλύτερη παραγωγή, όσο πιο γρήγορα γίνεται, ασχέτως καιρικών συνθηκών. Είναι ‘σπόροι μιας χρονιάς’ δηλαδή αν ο αγρότης κρατήσει σπόρο για την επόμενη χρονιά, όπως συνέβαινε για αιώνες, αυτό που θα φυτρώσει δεν θα έχει τα χαρακτηριστικά του φυτού από το οποίο πήρε τους σπόρους. Έτσι, υποχρεώνεται να αγοράσει κάθε χρόνο καινούργιο σπόρο, κατασκευασμένο από κάποια πολυεθνική.
Τα υβρίδια πάνε χέρι-χέρι με τα φυτοφάρμακα που κατασκευάζουν οι ίδιες εταιρείες και είναι προπομπός των μεταλλαγμένων. Όσο συνηθίζουμε να καταναλώνουμε προϊόντα εργαστηρίου, τόσο πιο εύκολα θα μας επιβληθούν και τα μεταλλαγμένα. Τα εργαστηριακά κατασκευάσματα κλέβουν τη θέση των παραδοσιακών, νόστιμων και θρεπτικών ποικιλιών στα χωράφια και στο πιάτο μας, ακόμα και σε πολλές από τις βιολογικές καλλιέργειες.
Δεν χάνουμε, λοιπόν, την ευκαιρία να απαιτούμε αληθινές ποικιλίες είτε ψωνίζουμε από παραγωγούς, είτε από μεσάζοντες.
Προτιμάμε να αγοράζουμε προϊόντα από παραγωγούς
Μπορεί να μην γνωρίζουμε πια το πώς παράγεται η τροφή μας, μπορούμε όμως να κάνουμε σωστότερες επιλογές, γνωρίζοντας καλύτερα τους παραγωγούς. Ψωνίζοντας τα φρούτα και τα λαχανικά μας απευθείας από τους πάγκους των παραγωγών στις λαϊκές αγορές, έχουμε τη δυνατότητα να ρωτήσουμε τους σωστούς ανθρώπους για τον τρόπο που καλλιεργήθηκαν.
Τι θα πρέπει να προσέχουμε
Στους πάγκους των παραγωγών της λαϊκής βρίσκουμε συνήθως φρέσκα, εποχικά προϊόντα. Είναι ένας σχετικά καλός δείκτης για να μάθουμε τι είναι στην εποχή του. Αν όμως δούμε είδη εκτός εποχής στους πάγκους τους, τότε μάλλον πρόκειται για προϊόντα θερμοκηπίου ή προϊόντα τα οποία βιάστηκαν για να μεγαλώσουν γρήγορα και που καλό είναι να τα αποφύγουμε, μέχρι να έρθει πραγματικά η ώρα τους.
Ζητήστε από παραγωγούς και εμπόρους να σας προμηθεύσουν με ντόπιες, αληθινές ποικιλίες. Μερικά παραδείγματα υπέροχων, ελληνικών ποικιλιών που εξαφανίζονται είναι ντομάτα Βραυρώνας γνωστή και ως Μπατάλα, η άσπρη μελιτζάνα Σαντορίνης, η τσακώνικη μελιτζάνα, το Αργίτικο ή το Θρακιώτικο πεπόνι. Δημιουργήστε ζήτηση και θα βγείτε κερδισμένοι!
Αναζητούμε προϊόντα ολοκληρωμένης διαχείρισης διότι τουλάχιστον σε αυτά χρησιμοποιούνται νόμιμα χημικά σκευάσματα και στις συνιστώμενες δόσεις. Κανονικά, όλα τα προϊόντα στην Ελλάδα θα έπρεπε να καλλιεργούνται με αυτό τον τρόπο. Είναι απαράδεκτο να πρέπει να τα αναζητήσετε με ‘εδικό όνομα’ σαν να ψάχνετε για κάποιο σπάνιο είδος. Δυστυχώς, όμως, αυτή είναι η πραγματικότητα.
Όταν και όσο μπορούμε, επισκεπτόμαστε λαϊκές αγορές βιολογικών προϊόντων. Ζητάμε αληθινές ποικιλίες και από τους καλλιεργητές βιολογικών, οι οποίοι πρέπει να είναι οι τελευταίοι που θα υποκύψουν στην καλλιέργεια υβριδίων.
Αφού ψωνίσουμε
Αν δεν έχουμε επιλέξει ήδη σωστά όταν αγοράζουμε τα τρόφιμά μας, θα έχουμε ελάχιστο ή μηδενικό όφελος με το ξεφλούδισμα και τα λοιπά μέτρα ‘προστασίας’ γιατί πολλά φυτοφάρμακα ‘μπαίνουν’ στο εσωτερικό των φρούτων και των λαχανικών. Τελικά, ξεφλουδίζοντας τα φρούτα δεν γλιτώνουμε από τα χημικά ενώ κάνουμε διπλή ζημιά, χάνοντας και τις βιταμίνες και τις φυτικές ίνες της φλούδας.
Οι κίνδυνοι των φυτοφαρμάκων είναι πολύ σημαντικοί και ο μόνος τρόπος για να τους αποφύγουμε είναι να κάνουμε όσο καλύτερες επιλογές μπορούμε την ώρα που αγοράζουμε φρούτα και λαχανικά.
Πότε είναι ο κατάλληλος μήνας για το κάθε φρούτο και λαχανικό;
