Ένα ερώτημα θα είναι το σημείο εκκίνησης και προβληματισμού του παρόντος κειμένου: Γιατί μαθαίνουμε;
Το ερώτημα φαντάζει ρητορικό κι αυτό γιατί η κοινωνία, μας έχει εφοδιάσει με πολλές και ποικίλες απαντήσεις (μαθαίνουμε για να συζητάμε, για να βρούμε δουλειά, για να είμαστε αρεστοί, για να εντυπωσιάζουμε με τις γνώσεις μας, για να νιώθουμε δυνατοί κ.α.). Οι απαντήσεις είναι πολλές διότι πρέπει να ταιριάζουν σε πολλούς τύπους ανθρώπων. Σήμερα αυτές οι απαντήσεις δεν έχουν καν τοπικό χαρακτήρα αλλά μας έρχονται από έξω, από όλο τον κόσμο, έναν κόσμο άγνωστο στην ουσία του, κι όμως τείνουμε να εσωτερικεύουμε τις απαντήσεις που μας δίνει!
Advertisment
Στην εποχή της πληροφορίας κάποιος α-γνώμον δεν έχει θέση κι αυτό γιατί χωρίς γνώσεις δεν μπορείς να ζήσεις, είσαι αυτόματα περιθωριοποιημένος. Πολλές φορές συγχέουμε την εμπειρία με την γνώση, είναι όμως δυο διαφορετικά πράγματα τα οποία συνδέονται, το ένα όμως δεν μπορεί να αντικαταστήσει το άλλο, μόνο να το συμπλήρωσει, και αυτό με κόπο. Έτσι, σήμερα οι ηλικιωμένοι είναι στο περιθώριο ως αγνώμονες αλλά έμπειροι. Όλοι θα ακούσουμε έναν ηλικιωμένο όταν μας δίνει μια συμβουλή. Θα τον ακούγαμε όμως αν επιχειρούσε να μας αναπτύξει τις διακρατικές σχέσεις Ρωσίας Αμερικής;
Στις μέρες μας έχει επικρατήσει το ρητό «η γνώση είναι δύναμη». Δεν μπορώ να επιβεβαιώσω αν η γνώση κάθε αυτή είναι δύναμη, μπορώ όμως να πω ότι με τον τρόπο που χρησιμοποιείται την κάναμε δύναμη, μια τρομακτική δύναμη! Δύναμη που μπορεί να ελέγχει τους άλλους ανθρώπους και είναι προσβάσιμη μόνο από “εκλεκτούς”, αλλά παγιδευμένους. Γνωρίζουμε από παλαιοτέρα ότι η πολύ γνώση “βλάπτει”. Κατά τον μεσαίωνα μόνο οι άνθρωποι στα μοναστήρια είχαν την γνώση την οποία και φύλαγαν. Ακόμα και σήμερα η βιβλιοθήκη του Πάπα στο Βατικανό είναι απαγορευμένη στο κοινό! Αυτά όμως είναι απλές πληροφορίες που μπορούν να ελεγχθούν για την αξιοπιστία τους.
Advertisment
Ας επανέλθουμε στο ερώτημα: γιατί μαθαίνουμε; Με σκοπό να αναρωτηθούμε: τι μαθαίνουμε, για ποιον μαθαίνουμε και σε τι μας ωφελεί; Όπως προαναφέρθηκε, οι απαντήσεις είναι πολλές και έτοιμες. Αποφασίζοντας να διαλέξουμε μια από αυτές της απαντήσεις, έχουμε απαρνηθεί μια σημαντική μορφή ελευθέριας, την ελευθερία να στοχαζόμαστε, να σκεφτούμε, γιατί τελικά μαθαίνω; Εδώ ο καθένας θα δώσει την δική του μοναδική απάντηση επηρεασμένος από τις δικές του εμπειρίες. Το σημαντικό όμως δεν είναι η απάντηση που θα δώσουμε, αλλά η διαδικασία της σκέψης ώστε να φτάσουμε στην απάντηση την οποία κάθε μέρα μπορούμε να την αλλάζουμε.
Αυτό δεν μας κάνει ανισόρροπους, αλλά ενεργά σκεπτόμενους ανθρώπους. Απαντώντας λοιπόν στο ερώτημα του κειμένου, θα έλεγα με βεβαιότητα ότι αρχικά μαθαίνω γιατί κάποιος άλλος το θέλησε, δεν το επέλεξα, έμαθα όμως να το εκμεταλλεύομαι προς όφελος δικό μου και των άλλων. Μέσα στην πληθώρα των πληροφοριών προσπάθησα να μην χαθώ. Τελικά αντιλήφθηκα ότι όσο πιο πολλά μαθαίνω τόσο πιο πολλά υπάρχουν που δεν ξέρω. Συνειδητοποίησα την άγνοιά μου, όπως και ο μεγάλος δάσκαλος Σωκράτης που έζησε πριν από 2400 χρόνια περίπου.
Σε όλη μας την ζωή μαθαίνουμε, ότι ένα είναι σίγουρο, πως δεν ξέρουμε τίποτα. Ο άνθρωπος δε μπορεί να αναζητά αυτό που δε γνωρίζει γιατί τότε δεν ξέρει τί να αναζητήσει αλλά ούτε αυτό που γνωρίζει μπορεί να αναζητά γιατί το ξέρει ήδη. Ο μόνος τρόπος για να αναζητήσει κάτι καινούργιο είναι να γνωρίσει ότι δεν το ξέρει. Έτσι κατακτάται η γνώση, με αυτο-γνωσία. Στην πραγματικότητα μαθαίνουμε καινούργια πράγματα, για να μπορούμε μετά να μάθουμε περισσότερα. Σπέρνουμε το μονοπάτι της γνώσης έτσι ώστε η μια γνώση να μας οδηγήσει στην άλλη.
Σφακιανός Νικόλαος – μεταπτυχιακός φοιτητής κοινωνιολογίας Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
- Ψάχνοντας τον Μικρό Πρίγκηπα - 2 Ιουνίου 2016
- Μαθαίνουμε για να μαθαίνουμε - 10 Μαΐου 2016
- Η Σωστή Επιλογή - 4 Μαΐου 2016
