Το βερίκοκο και οι εξαιρετικές του ιδιότητες
Όνομα: Βερίκοκο – Βερικοκιά
Επιστημονική ονομασία: Προυνούς Αρμενιάκα – Prunus armeniaca
Advertisment
Οικογένεια: Ροδοειδών
Άλλα ονόματα: Πρεκόκια, βρεκόκια, βερεκόκια, βερικόκκια, βερίκοκκα
Διαβάστε επίσης τις εξαιρετικές ιδιότητες που έχει το κεράσι, το περγαμόντο η φράουλα και τα μούσμουλα.
Advertisment
Περιγραφή του φυτού
Η βερικοκιά είναι οπωροφόρο, μακρόβιο και φυλλοβόλο δέντρο. Στην Κύπρο είναι γνωστή ως χρυσομηλιά. Βρίσκεται αυτοφυής στην Ανατολική Ασία και τα Ιμαλάια, από όπου μεταφέρθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη μέσω της Αρμενίας, εξ’ ου και η επιστημονική της ονομασία Προυνούς Αρμενιάκα.
Η καλλιεργούμενη βερικοκιά πολλαπλασιάζεται με εμβολιασμό που γίνεται σε συγγενικά είδη, κυρίως σε αμυγδαλιά αλλά και σε ροδακινιά, κορομηλιά και δαμασκηνιά.
Για την καλλιέργεια της, τα πιο κατάλληλα εδάφη είναι αυτά με μία μέση σύσταση και λεπτή υφή. Όταν υπάρχει δυνατό και ξαφνικό κρύο ή παγετός τότε οι ανθοί καταστρέφονται, αν και τα δέντρα είναι ανθεκτικά και σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Υψηλές θερμοκρασίες επίσης, προκαλούν αλλοιώσεις στον καρπό. Τα δέντρα χρειάζονται καλό πότισμα την περίοδο της ανθοφορίας τους.
Κάτω από καλές συνθήκες μία βερικοκιά μπορεί να ζήσει και πάνω από 100 χρόνια. Σήμερα καλλιεργείται σε όλες τις εύκρατες περιοχές του κόσμου.
Τα βερίκοκα είναι οι καρποί της βερικοκιάς. Είναι σαρκώδεις, σφαιρικοί καρποί, με μια αυλακωτή κοιλιακή ραφή. Είναι γλυκείς και εύγευστοι καρποί, με πορτοκαλοκίτρινο χρώμα. Η φλούδα τους είναι λεπτή και χνουδωτή και έχει χρώμα κίτρινο, με μερικές κόκκινες κηλίδες στη μπροστινή τους πλευρά.
Το κουκούτσι τους είναι ξυλώδες και περιέχει ένα με δύο σπόρους που έχουν πικρή γεύση και μοιάζουν με αμύγδαλα. Πολλά έχουν ακουστεί τα τελευταία χρόνια, για τις πολύτιμες θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Τα βερίκοκα έχουν αρκετές ποικιλίες, με αξιολογότερες, εκείνη της Τίρυνθας που ωριμάζουν 2-30 Μαϊου, τα τσαουλιά της Αττικής που ωριμάζουν στο τέλος Μαϊου, τα Μπεμπέκου που θα τα βρούμε από Ιούνιο μέχρι Ιούλιο, τα Διαμαντοπούλου που είναι εξαιρετικά αρωματικά και λέγεται ότι είναι τα πιο νόστιμα βερίκοκα στον κόσμο, τα Luizet και τα Nancy που ωριμάζουν αργά, και τα βρίσκουμε στις αρχές Αυγούστου.
Στην Ελλάδα, η πιο κοινή ποικιλία είναι τα Μπεμπέκου που είναι πιο μεγάλα σε μέγεθος αλλά δεν είναι πολύ γλυκά και αρωματικά. H Τουρκία έχει τη μεγαλύτερη παραγωγή βερίκοκων στον κόσμο. Ακολουθούν το Ιράν, το Ουζμπεκιστάν, η Ιταλία, η Αλγερία, το Πακιστάν, η Γαλλία, το Μαρόκο, η Συρία, η Ισπανία. Η Ελλάδα παράγει πάνω από 45.000 τόνους κατά μέσο όρο ετησίως.
Τα βερίκοκα καταναλώνονται νωπά σαν φρούτα αλλά και αποξηραμένα, γίνονται νοστιμότατη μαρμελάδα, κομπόστα, χρησιμοποιούνται στη ζαχαροπλαστική και γίνονται λικέρ και χυμός.
Συστατικά του βερίκοκου
Τα βερίκοκα έχουν χαμηλή θερμιδική αξία. Δύο βερίκοκα έχουν μόνο 47 θερμίδες. Ωστόσο, η διατροφική τους αξία είναι τεράστια. Για παράδειγμα, τρώγοντας 3 περίπου βερίκοκα ημερησίως, καλύπτουμε σχεδόν το 100% της καθημερινής μας ανάγκης σε βιταμίνη Α. Τα βερίκοκα αποτελούν καλή πηγή βιταμίνης C και φλαβονοειδών.
Εμπεριέχουν επίσης καροτενοειδή (β-καροτένιο, λυκοπένιο, λουτεΐνη και ζεαξανθίνη), στα οποία οφείλεται και το πορτοκαλί τους χρώμα- τα ώριμα καθώς και τα αποξηραμένα βερίκοκα έχουν μάλιστα μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε καροτενοειδή. Περιέχουν επίσης, βιταμίνη Β3, σίδηρο, κάλιο και φυτικές ίνες.
Αναλυτικότερα, 100 γρ. βερίκοκων περιέχουν:
ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ
Φυλλικό οξύ 9 μg 2%
Νιασίνη 0.600 mg 4%
Παντοθενικό οξύ 0.240 mg 5%
Πυριδοξίνη 0.054 mg 5%
Ριβοφλαβίνη 0.040 mg 3%
Θειαμίνη 0.030 mg 2.5%
Βιταμίνη A 1926 IU 64%
Βιταμίνη C 10 mg 16%
Βιταμίνη K 3.3 μg 3%
ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΕΣ
Νάτριο 1 mg 0%
Κάλιο 259 mg 5.5%
ΜΕΤΑΛΛΑ
Ασβέστιο 13 mg 1.3%
Χαλκός
Σίδηρος 0.39 mg 5%
Μαγνήσιο 10 mg 2.5%
Μαγγάνιο 0.077 mg 3%
Φώσφορος 23 mg 3%
Ψευδάργυρος 0.2 mg 2%
ΦΥΤΟΧΗΜΙΚΑ
α-Καροτένιο 19 μg —
β-Καροτένιο 1094 μg —
β-Κρυπτο ξανθίνη 104 μg —
Λουτείνη-ζεαξανθίνη 89 μg —
Ιστορία και παράδοση
Η καλλιέργεια της βερικοκιάς ήταν γνωστή στην Κίνα από το 2200 π.Χ. Από εκεί μεταφέρθηκε στην Περσία και την Αρμενία. Στην Ελλάδα, φαίνεται ότι τα έφερε ο Μέγας Αλέξανδρος, καθότι ο Θεόφραστος (400π.Χ) δεν τα αναφέρει.
Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι τα εκτίμησαν τόσο, που τους έδωσαν το όνομα «χρυσά αυγά του ήλιου». Ο Διοσκουρίδης ανέφερε τα βερίκοκα ως αρμενικά μήλα, λόγω της προέλευσης του φυτού. Στη Β. Ευρώπη καλλιεργήθηκαν με επιτυχία, από το 16ο αιώνα.
Θεραπευτικές δράσεις, ιδιότητες και χρήσεις
-Καταπολεμούν τη δυσκοιλιότητα, χάρη στην κυτταρίνη και την πηκτίνη που περιέχουν και αποτελούν ήπιας μορφής καθαρτικά. Η κυτταρίνη, συγκεκριμένα, βοηθάει στην κινητικότητα του εντέρου, ενώ η πηκτίνη απορροφά και κατακρατά νερό, συντελώντας έτσι κι αυτή, στην καλύτερη λειτουργία του εντέρου.
-Καταπραΰνουν- μεταξύ άλλων- συμπτώματα πονοκεφάλου, εντερικές παθήσεις, αϋπνία, φαρυγγίτιδα και ήπια κατάθλιψη.
-Χάρη στις κατεχίνες που περιέχουν, μπορούν να βοηθήσουν στη θεραπεία και την πρόληψη του καρκίνου και των φλεγμονών.
-Είναι χρήσιμα για την υγεία του πεπτικού συστήματος.
-Οι διαλυτές φυτικές ίνες που περιέχουν μπορεί να βοηθήσουν στον έλεγχο της χοληστερόλης στο αίμα.
-Κάνουν καλό στην αναιμία λόγω του σιδήρου που περιέχουν και του χαλκού που βοηθά στη διάθεση του σιδήρου σε όλο το σώμα.
-Συμβάλλουν στη διατήρηση της καλής υγείας της όρασής μας, αποτρέποντας την εμφάνιση εκφύλισης της ωχράς κηλίδας ή του καταρράκτη.
-Είναι χρήσιμα σε εμπύρετες καταστάσεις, ενυδατώνουν το σώμα και βοηθούν στην αποβολή των τοξινών.
-Είναι ωφέλημα για την καλή υγεία του δέρματός μας, χάρη στην προβιταμίνη Α που περιέχουν και που μέσα στο σώμα μας, μετατρέπεται σε βιταμίνη Α.
-Για την πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων εξαιτίας των άφθονων αντιοξειδωτικών που περιέχουν.
-Το λυκοπένιο που περιέχουν, έχει συνδεθεί με την προστασία από τον καρκίνο του προστάτη.
Ενδιαφέροντα στοιχεία για το βερίκοκο
Η Β17 ή Αμυγδαλίνη είναι μια βιταμίνη που περιέχεται στο κουκούτσι του βερίκοκου, στα πικραμύγδαλα και τα αμύγδαλα. Έχει παρατηρηθεί ότι η αμυγδαλίνη (βιταμίνη Β17) έχει κάποια (ευεργετική για τον άνθρωπο) δράση πάνω στα καρκινικά κύτταρα. Ωστόσο, δεν θεωρείται φάρμακο κατά του καρκίνου, όταν αυτός έχει ήδη εκδηλωθεί.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες η χρησιμοποίηση της αμυγδαλίνης( Β17) είναι περισσότερο προληπτική παρά θεραπευτική. Πιστεύεται ότι η χρόνια ανεπάρκεια σε αμυγδαλίνη ( Β17) οδηγεί σε μείωση της αντίστασης του οργανισμού στην ανάπτυξη κακοήθειας. Από την άλλη δεν έχουν παρατηρηθεί παρενέργειες από κατανάλωση μεγάλων δόσεων αμυγδαλίνης( Β17). Παρόλα αυτά συνίσταται η μέγιστη πρόσληψη αμυγδαλίνης( Β17) να μην υπερβαίνει τα 3 γραμμάρια την ημέρα.
Προφυλάξεις
Αγοράστε βερίκοκα τα οποία δεν είναι γδαρμένα, παραμορφωμένα, μουχλιασμένα ή ζαρωμένα. Αγοράστε μόνο ό,τι θέλετε να καταναλώσετε τις αμέσως επόμενες ημέρες. Προτού τα καταναλώσετε πρέπει να τα πλύνετε με άφθονο ζεστό νερό. Για μέγιστο όφελος, καλύτερα να τρώτε ξερά βερίκοκα. Έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε β-καροτένιο από ότι τα ωμά (J Agric Food Chem. 2005).
Ιδιαίτερη προσοχή όμως, στο χρώμα του φρούτου και περισσότερο στα αποξηραμένα βερίκοκα γιατί πολύ συχνά θειαφίζονται για να πάρουν ανοιχτό πορτοκαλί χρώμα αντί του φυσικού τους που είναι καφέ πορτοκαλί. Τα βερίκοκα που δεν ψεκάζονται με θειάφι είναι γευστικότερα από τα υπόλοιπα.
Φυσικά πριν την κατανάλωσή τους, πρέπει να τα ξεπλένεται με άφθονο νερό και κατά προτίμηση ζεστό. Προτιμάτε πάντα τα ώριμα βερίκοκα αλλά όχι τα ζαρωμένα καθώς και χωρίς γδαρσίματα.
Προσοχή: Το παραπάνω άρθρο έχει ενημερωτικό σκοπό. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε συνταγή ή πριν αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες, ζητήστε τη γνώμη του κατάλληλου επαγγελματία υγείας ή διατροφολόγου. Εάν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή, βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν αλληλεπιδράσεις.
[toggle title="Πηγές"]
medlabgr.blogspot.com
el.wikipedia.org
el.wikipedia.org
sarantakos.wordpress.com
enallaktikidrasi.com
www.mydiatrofi.gr
[/toggle]
