Συνέντευξη του Γιάννη Αραχωβίτη
στη Γεωργία Χρήστου για την Εναλλακτική Δράση
Ο σκύλος είναι το μοναδικό ον που σε αγαπάει περισσότερο από ότι αγαπάει τον εαυτό του – Josh Billings
Advertisment
Η αγάπη που αναπτύσσεται μεταξύ ενός σκύλου και του κηδεμόνα του είναι ίσως από τις πιο δυνατές μορφές σύνδεσης που μπορεί να βιώσει ένας άνθρωπος. Επιπλέον, αμέτρητες μελέτες έχουν δείξει μέχρι σήμερα την ευεργετική επίδραση αυτής της συμβίωσης στη σωματική, ψυχική και διανοητική υγεία μας. Γι αυτό, δεν είναι τυχαίο που τα τελευταία χρόνια, οι υιοθεσίες έχουν αυξηθεί με γεωμετρική πρόοδο.
Η Γεωργία Χρήστου επικοινώνησε, για λογαριασμό της Εναλλακτικής Δράσης, με τον θετικό εκπαιδευτή σκύλων, κ. Γιάννη Αραχωβίτη, δημιουργό του Star Dogs Trainer Academy, ο οποίος έχει εκπαιδεύσει χιλιάδες σκύλους για πάνω από 25 χρόνια και του έθεσε όλες αυτές τις απορίες που έχουν οι περισσότεροι κηδεμόνες σκύλων.
Κ. Αραχωβίτη γιατί ο σκύλος θεωρείται (και είναι) ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου;
Γιατί είναι ο πιο πιστός, ο πιο τίμιος και αληθινός και αυτός που ξέρει να μπαίνει στην ψυχή μας. Βεβαίως είναι και χρήσιμος γιατί επί χιλιάδες χρόνια μας προσφέρει ποικίλες και πολύτιμες υπηρεσίες για ένα πιάτο φαγητό και ένα χάδι. Επίσης μας δέχεται όπως είμαστε και (σχεδόν) πάντα μας συγχωράει.
Advertisment
Σποραδικά ακούμε για σκυλιά που επιτίθενται σε ανθρώπους. Υπάρχουν “καλές” και “κακές” ράτσες σκυλιών;
Όπως σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, θα ήταν άδικο και επικίνδυνο να γενικεύσουμε και να βάλουμε ταμπέλες. Το σκυλί είναι ζώο, και όπως όλα τα ζώα (του ανθρώπου συμπεριλαμβανομένου), έτσι και αυτό μπορεί να εκδηλώσει επιθετικές συμπεριφορές κάτω από ορισμένες συνθήκες και προκλήσεις. Αυτό δεν το χαρακτηρίζει ως επιθετικό, αλλά σίγουρα η συμπεριφορά μπορεί να είναι επικίνδυνη και χρειάζεται να την εξετάζουμε με προσοχή.
Τότε γιατί συμβαίνει να ακούμε πιο συχνά επιθέσεις από συγκεκριμένες ράτσες όπως Πιτ Μπουλ ή Ροτ Βάιλερ;
Η κάθε ράτσα έχει μερικές γενετικές προδιαγραφές, που μπορούν να εκδηλωθούν με συγκεκριμένες συμπεριφορές πιο συχνά ή πιο έντονα. Για παράδειγμα, ένα Μπηγκλ είναι πιο πιθανό να βγει καλύτερο κυνηγόσκυλο από έναν Γερμανικό Ποιμενικό και ο Γερμανικός Ποιμενικός να προστατεύει καλύτερα το κοπάδι ή την περιουσία από το Μπηγκλ. Παρόλα αυτά, όταν έχουμε ένα σκυλί ως κατοικίδιο και ζει μέσα στην πόλη, θα πρέπει να φροντίζουμε αυτά τα γενικά χαρακτηριστικά να τα ελέγχουμε, να μην τα προκαλούμε και να τα απενεργοποιούμε, γιατί όπως προανέφερα, μπορούν ευκολότερα να εκδηλωθούν με ανεπιθύμητες συμπεριφορές. Άρα η ράτσα (οι προδιαγραφές του σκυλιού) θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν επιλέγουμε ένα σκυλί, χωρίς να σημαίνει όμως ότι η ράτσα είναι το μοναδικό κριτήριο επιλογής. Επηρεάζει μέχρι ένα σημείο. Για αυτό άλλωστε μπορεί μέσα σε μία γέννα, να έχουμε κουτάβια (αδέρφια) που στην πορεία να εξελιχθούν σε τελείως διαφορετικού χαρακτήρα σκυλί. Και εδώ είναι προφανές ότι το περιβάλλον, παίζει ίσως τον μεγαλύτερο ρόλο στην διαμόρφωση του χαρακτήρα, στις περισσότερες πλευρές του χαρακτήρα του σκυλιού. Και εδώ που είναι σημαντικότατος ο ρόλος του κηδεμόνα του σκύλου και το τι μυαλά (φιλοσοφία) κουβαλάει και το πώς βοηθάει το σκυλί να προσαρμοστεί και να μην υπεραντιδράει.
Γιατί κάποια σκυλιά είναι επιθετικά με άλλα σκυλιά και πως μπορεί κανείς να το αντιμετωπίσει;
Το πιθανότερο είναι να έγιναν λάθη σε μικρή ηλικία ή να μην έγιναν τα απαραίτητα για να μπορέσει το σκυλί να εξελιχθεί σε φιλικό ζώο. Για παράδειγμα, η σωστή κοινωνικοποίηση βοηθάει ένα κουτάβι να εξελιχθεί σε φιλικό και καλόβολο ζώο. Η κακοποίηση και ο εκφοβισμός, από την άλλη, κάνει τα σκυλιά φοβικά ή επιθετικά και δύστροπα. Όπως και με τα παιδιά μας, οφείλουμε να προσφέρουμε και στο σκυλί μας το καλύτερο περιβάλλον και την κατάλληλη καθοδήγηση για να αναπτύξει σωστά τον χαρακτήρα του. Δυστυχώς, πολλοί κηδεμόνες δεν ξέρουν το πώς, το παραμελούν ή αργούν να το ξεκινήσουν. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, ακόμα χειρότερα, προκαλούν για διάφορους λόγους την επιθετικότητα του σκύλου.
Κατά την γνώμη μου, όλοι θα πρέπει να συμβουλεύονται έναν θετικό εκπαιδευτή, για το πώς να χειρίζονται ένα σκυλί από την πρώτη μέρα που έρχεται στο σπίτι μας. Η συμπεριφορά είναι κάτι που διαμορφώνεται και αλλάζει συνεχώς. Άρα χωρίς έγκαιρες γνώσεις και ικανότητες είναι σαν να αφήνουμε τα πράγματα στην τύχη τους.
Ένα μεγάλο πρόβλημα που συναντούν κάποιοι άνθρωποι είναι ότι τα σκυλιά κλαίνε ή γαβγίζουν ή ακόμα κάνουν καταστροφές όταν λείπουν. Πως αντιμετωπίζεται αυτή η κατάσταση;
Ναι, κ. Χρήστου, έχετε δίκιο. Ένα σημαντικό μέρος των σκυλιών δεν μπορούν να μείνουν ήρεμα όταν τα αφήνουν στο σπίτι τους ή και σε ένα ξένο χώρο. Για αυτό οφείλουμε από μικρή ηλικία και σταδιακά να εκπαιδεύουμε το σκυλί μας να μην στρεσάρεται και να μην φοβάται όταν το αφήνουμε μόνο του. Σκυλιά που «δένονται» υπερβολικά με τον χώρο τους ή με τους κηδεμόνες τους εκδηλώνουν άγχος αποχωρισμού όταν μείνουν μόνα. Συνεπώς, προληπτικά φροντίζουμε το σκυλί μας να μάθει ότι το να μείνει λίγες ώρες μόνο του στο σπίτι δεν είναι το τέλος του κόσμου και δεν θα μας χάσει. Φροντίζουμε να αντισταθμίζουμε την απουσία μας με κάτι ευχάριστο που του αφήνουμε πίσω (π.χ. παιχνίδια, λιχουδιές κ.λ.π.). Θεραπευτικά, όταν ήδη έχει αναπτύξει το πρόβλημα συμπεριφοράς, θα πρέπει μέσω τεχνικών απευαισθητοποίησης και αντιστροφής της ψυχολογίας του σκύλου να βρούμε την λύση. Υπάρχουν και διάφορες άλλες τεχνικές , καθώς και κάποια εναλλακτικά βοηθήματα (ανθοιάματα, αρωματοθεραπεία, ενεργειακά επιθέματα, ειδικό μασάζ). Το καλύτερο είναι να προλάβουμε το πρόβλημα. Διαφορετικά να ζητάμε άμεσα την βοήθεια εκπαιδευτή.
Πολλοί άνθρωποι καταφεύγουν στη στείρωση του σκύλου με το σκεπτικό ότι έτσι θα είναι πιο ήρεμο. Εσείς συμφωνείτε;
Η στείρωση σε ένα σκυλί μπορεί να γίνει για διαφορετικούς λόγους, π.χ. για λόγους υγείας, αποφυγή ανεπιθύμητης γέννας.
Σε ότι αφορά εμένα, στο θέμα της συμπεριφοράς, η στείρωση μπορεί να είναι χρήσιμη σε μερικά προβλήματα συμπεριφοράς (το αρσενικό να φεύγει από το σπίτι, να εμπλέκεται σε καβγάδες, να είναι πιο στρεσαρισμένο, να στιγματίζει μέσα στο σπίτι). Άρα θα πρέπει να ξέρουμε ακριβώς ποιο είναι το πρόβλημα που θέλουμε να θεραπεύσουμε και μετά, εφόσον κρίνουμε ότι χρειάζεται) μπορούμε (όσο αφορά την συμπεριφορά) να προτείνουμε ή όχι την στείρωση. Δεν προτείνω την στείρωση γενικώς και αδιακρίτως. Θα πρέπει να ξέρουμε το είδος του προβλήματος και βάσει επιστημονικών ερευνών και εμπειρίας να προτείνουμε την στείρωση, που σε κάθε περίπτωση είναι απόφαση του κηδεμόνα και όχι δική μου.
Θέλω να ξεκαθαρίσω ότι η στείρωση δεν αποτελεί σε καμιά περίπτωση πανάκεια σε θέματα συμπεριφοράς. Είναι πολλά άλλα που πρέπει να γίνουν σωστά και έγκαιρα ώστε το σκυλί μας να είναι ασφαλές και ήρεμο.
Κ. Αραχωβίτη, είστε “Θετικός Εκπαιδευτής Σκύλων”. Τι σημαίνει ο όρος “Θετικός”; Και πως διαφέρει ο θετικός τρόπος εκπαίδευσης από τον παραδοσιακό;
Γενικώς ως θετικός εκπαιδευτής χαρακτηρίζεται αυτός που σε καμιά περίπτωση δεν χρησιμοποιεί μεθόδους εκπαίδευσης και διόρθωσης συμπεριφοράς δυσάρεστες για το σκυλί. Για τον θετικό εκπαιδευτή ο πνίχτης, το ηλεκτρικό κολλάρο, τα τραβολογήματα στο λουρί, ο εκφοβισμός και η χειροδικία δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση εκπαιδευτικά εργαλεία.
Και θα ήθελα εδώ να επεκτείνω την σημασία του όρου. Για μένα δεν είναι μόνο ο τρόπος εκπαίδευσης που μετράει αλλά και σε τι εκπαιδεύουμε το σκυλί μας. Γιατί με θετικό τρόπο μπορώ να εκπαιδεύσω ένα σκυλί ή και άνθρωπο να κάνει «κακές» πράξεις. Η θετική εκπαίδευση, κατά την γνώμη μου, δεν φτάνει να είναι τρόπος εκπαίδευσης αλλά φιλοσοφία και τρόπος ζωής. Ο κάθε εκπαιδευτικός θα πρέπει να προσφέρει παιδεία και όχι μόνο μάθηση.
Από όσο γνωρίζω, πλέον δεν ασχολείστε με την εκπαίδευση των τετράποδων φίλων μας, αλλά εκπαιδεύετε εκπαιδευτές μέσω του StarDogs Trainers Academy. Πως γίνονται αυτά τα μαθήματα;
Αυτό που λέτε είναι εν μέρει σωστό. Παραμένω μάχιμος εκπαιδευτής γιατί δεν θέλω να χάσω την επαφή μου με την εκπαίδευση και με τον πελάτη. Η τριβή μαζί τους με βοηθάει να λαμβάνω τα μηνύματα της αγοράς, με βοηθάει να συντηρώ και να βελτιώνω τις ικανότητές μου, ώστε στην συνέχει να είμαι πιο χρήσιμος στην τάξη για τους μαθητές μου, αυτούς που θέλουν να γίνουν επαγγελματίες εκπαιδευτές σκύλων. Απλώς δεν μπορώ να καλύψω όλες τις περιπτώσεις λόγω φόρτου εργασίας με τα σεμινάρια (σε Ελλάδα και στο εξωτερικό).
Τα μαθήματα της σχολής είναι βιωματικά, περιλαμβάνουν θεωρία και πρακτική, ώστε οι μαθητές να αντιλαμβάνονται πλήρως και σε βάθος την φιλοσοφία και τις τεχνικές.
Γίνονται Σαββατοκύριακα και λαμβάνουν μέρος άτομα από όλη την Ελλάδα.
Θα ήθελα να σας εκφράσω έναν προσωπικό προβληματισμό. Έχω κι εγώ έναν σκύλο τον οποίο αγαπώ πολύ. Πολλές φορές όμως μου δίνεται η αίσθηση ότι έχει στηθεί μια ολόκληρη βιομηχανία πίσω από τη διατροφή τους. Υπάρχουν εκατοντάδες είδη τροφών με διάφορες ταμπέλες όπως “Premium”, “Ultra”, “Ολιστικές”, “Βιολογικές”Σούπερ Τροφές” κ.ο.κ. ενώ τα κόστη τους ποικίλουν από χαμηλές μέχρι εξωφρενικές τιμές. Ποια θα ήταν η συμβουλή σας για εμάς που ζούμε σε ένα διαμέρισμα με τον φίλο μας και δεν θέλουμε να γίνει πρωταθλητής σε κάποιο άθλημα;
Καταλαβαίνω τον προβληματισμό σας, αλλά η αλήθεια, ίσως να είναι κάπου στην μέση. Σίγουρα όπου υπάρχει δυνατότητα κέρδους δημιουργείται εμπορική ανάπτυξη για να καλυφθούν οι ανάγκες. Έτσι δουλεύει ο κόσμος που ζούμε. Τώρα το θέμα είναι αν οι τροφές προσφέρουν αυτό που είναι καλό για το ζώο ή όχι. Θεωρώ πως οι περισσότερες εταιρείες ζωοτροφών κινούνται μέσα στο πλαίσιο που ορίζει ο νόμος ,όπως συμβαίνει και στις τροφές για τους ανθρώπους. Παρατράγουδα δυστυχώς παρατηρούνται σε όλους τους χώρους και δεν θα εκπλαγώ αν συμβεί και στο χώρο των κατοικίδιων. Αυτό ως μια γενική άποψη. Δεν μπορώ, όμως, γιατί δεν είμαι ειδικός, να σας συμβουλέψω σε λεπτομέρειες κ.λ.π.
Μιας και το αναφέρατε, η σωστή διατροφή είναι κάτι που αφορά όλους και όχι μόνο τα σκυλιά αθλητές.
Δεν έχω καταλάβει ακόμα γιατί επικρατεί η άποψη ότι δεν πρέπει να ταΐζουμε τα σκυλιά μας με το φαγητό που τρώμε κι εμείς. Ποια είναι η δική σας άποψη;
Ειλικρινά θεωρώ ότι ο καθένας θα πρέπει να το «ψάξει» ο ίδιος και να καταλήξει αυτός στο τι θα κάνει. Θεωρώ όμως ότι ο άνθρωπος και ο σκύλος δεν έχουν ακριβώς τις ίδιες διατροφικές ανάγκες. Για αυτό θα πρέπει να ρωτάμε τους ειδικούς και βεβαίως να διασταυρώνουμε απόψεις.
Και μια τελευταία ερώτηση πάνω τη διατροφή. Ο σκύλος μου δεν τρώει τις κροκέτες που του αγοράζω. Παρόλο που έχω αλλάξει πολλές τροφές, δεν τις πλησιάζει εάν δεν τις ανακατέψω με κάποια κονσέρβα ή άλλη τροφή. Είναι αυτό φυσιολογικό;
Ναι, προσωπικά το θεωρώ κάτι φυσιολογικό. Εκτός του ότι μια τροφή μπορεί και να μην αρέσει σε κάποιο σκυλί, όταν του προσθέτουμε μια μικρή ποσότητα από κάτι που του αρέσει περισσότερο αυξάνουμε τις πιθανότητες να το φάει. Βεβαίως, το σκυλί μπορεί να έχει αντιληφθεί ότι αν δεν φάει την ξηρά τροφή, θα το προσθέσουμε κάτι «γαργαλιστικό» και έτσι κάνει τα «κόλπα» του ώστε να το «βοηθήσουμε». Ουσιαστικά μας χειρίζεται λίγο. Γίνεται ο εκπαιδευτής μας.
Η υιοθεσία ενός σκύλου είναι μια εξαιρετική πράξη αγάπης. Όμως η συμβίωση μέσα σε ένα διαμέρισμα έχει τις δικές της προκλήσεις τις οποίες δυστυχώς πολλοί αγνοούν με αποτέλεσμα να παρατηρούμε πολλά φαινόμενα εγκατάλειψης. Μπορείτε να μας πείτε περιληπτικά ποιες είναι αυτές οι προκλήσεις που χρειάζεται να λάβει ένας άνθρωπος υπόψη πριν αποφασίσει να υιοθετήσει έναν σκύλο;
Έλλειψη χρόνου, πόρων και χώρου μπορούν να δημιουργήσουν δυσκολίες. Κυρίως όμως η εγκατάλειψη προέρχεται από έλλειψη αγάπης, παιδείας και υπευθυνότητας. Και βεβαίως, όπως είπατε και εσείς, χρειάζεται πριν ακόμα αποκτήσουμε το σκυλί να ενημερωθούμε υπεύθυνα και συνολικά πάνω στο τι σημαίνει να έχουμε ένα σκυλί στο διαμέρισμα. Μερικοί, αρχικά, βλέπουν μόνα τα καλά και δεν αντιλαμβάνονται την μακροχρόνια δέσμευση που αναλαμβάνουν. Θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη και τις αλλαγές στο μέλλον (σπουδές, στρατιωτικό, παιδιά κ.λ.π.). Είναι υπέροχο να έχεις σκυλί αλλά είναι ξεκάθαρο ότι έχει και ανάγκες. Για αυτό σωστή ενημέρωση και επιλογή.
Ποιοι είναι οι κυριότεροι λόγοι που οι άνθρωποι απευθύνονται σε εκπαιδευτές;
Για να βρουν λύσεις στα αναμενόμενα καθημερινά προβλήματα που ακολουθεί μια τέτοια συμβίωση. Κάποιοι άλλοι απλώς για να βελτιώσουν ακόμα περισσότερο την σχέση τους και την επικοινωνία τους με τον καλύτερό τους φίλο. Τα σκυλιά μας δικαιούνται εκπαίδευση (βοήθεια) και εμείς τους την οφείλουμε. Όταν δεν ξέρουμε, απευθυνόμαστε στους ειδικούς.
Τελικά η εκπαίδευση απευθύνεται μόνο στους τετράποδους φίλους μας ή και σε εμάς τους ίδιους;
Καλή ερώτηση και είμαι σίγουρος ότι ξέρετε την απάντησή μου. Πρώτα και πάνω από όλα η εκπαίδευση απευθύνεται στον κηδεμόνα. Ο άνθρωπος είναι ο καθοδηγητής του σκυλιού. Αν δεν ξέρει το πώς, το τι , το γιατί και όλα τα υπόλοιπα, δεν θα μπορεί να συνεργάζεται με το σκυλί του. Συνεπώς θα υπάρχουν τεράστια προβλήματα. Το σκυλί μαθαίνει 24 ώρες το 24ωρο. Αν οι «γονείς» του δεν ξέρουν και δεν μπορούν να παίξουν τον ρόλο τους, τότε κανείς δεν θα περάσει καλά.
Εκπαιδεύετε σκυλιά για πάνω από 25 χρόνια. Υπάρχουν κάποια μαθήματα που έχετε πάρει εσείς από την επαφή σας με τόσους σκύλους;
Σίγουρα έχω μάθει πολλά από τη συνεχή επαφή μου με τα σκυλιά και την εκπαίδευσή τους. Ο τρόπος και μόνο που αντιμετωπίζουν την ζωή τους μας διδάσκει πολλά. Το ότι χαίρονται την κάθε μέρα για απλά πράγματα είναι ένα μεγάλο μάθημα. Το ότι δεν κριτικάρουν. Το ότι δεν πουλούν τους φίλους τους και πολλά άλλα.
Πάνω από όλα έμαθα να σκέφτομαι, να παρατηρώ, να βρίσκω λύσεις, να δείχνω κατανόηση και υπομονή, να προσπαθώ να καταλάβω τον κόσμο τους και να βρω τρόπους να τα καταλάβω. Έμαθα να αφήνω χώρο στην ζωή μου για άλλα πλάσματα. Για μένα, μπορώ να πω με βεβαιότητα, ότι μέσα από την δουλειά μου, στην προσπάθειά μου να καταλάβω το πώς λειτουργεί η συμπεριφορά τους, έμαθα και κατάλαβα καλύτερα τον εαυτό μου. Και ως γνωστό «το γνώθι σ’αυτόν” είναι δείγμα σοφίας. Άρα αυτό είναι το μεγαλύτερο δώρο που μου έκαναν τα σκυλιά στην προσπάθεια μου να βελτιώσω την σχέση τους με τον καλύτερό τους φίλο, τον άνθρωπο. Τα αισθήματα είναι (πρέπει να) είναι αμοιβαία. Φαντάζομαι συμφωνείτε.
——
Ο Γιάννης Αραχωβίτης είναι ιδρυτής του StarDogs Positive Training. Πρωτοπόρος της Θετικής Εκπαίδευσης Ανθρώπων και Ζώων σε όλη τη νότια Ευρώπη, είχε την ευκαιρία για πάνω από 25 χρόνια, να εμβαθύνει στα μυστικά της συμπεριφοράς και στο πώς μπορούμε να πετύχουμε τις απαραίτητες αλλαγές προκειμένου να φτάσουμε άμεσα και αποτελεσματικά στους στόχους μας (προσωπικούς, επαγγελματικούς, κοινωνικούς). Σήμερα είναι από τους κορυφαίους στο χώρο του, με διεθνή αναγνώριση, εισηγητής και διοργανωτής διαφόρων σεμιναρίων και εργαστηρίων σε Ελλάδα, Ευρώπη και Αμερική. Τα βιβλία του σχετικά με τη συνεργασία ανθρώπου – ζώου είναι από τα ελάχιστα ελληνικά συγγράμματα που έχουν μεταφραστεί και σε άλλες χώρες. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για τα σεμινάριά του και το πρόγραμμα σπουδών Εκπαιδευτών Σκύλων στο www.stardogs.gr
