Η ατομική αγωνία για ένα συλλογικό νόημα
Γράφει η Έλενα Πατήλα, Ψυχολόγος
Advertisment
Τείνει να παγιωθεί ως αφήγημα κοινωνικό, επέκταση του πολιτικού, η αναγκαία δια πυρός και σιδήρου οδός- γέφυρα, της οικονομικής λιτότητας των ευρωπαϊκών λαών, με την «ανάπτυξη», με την «ανάπτυξη-ευημερία», με όρους δημοκρατίας, ελευθερίας, σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κοινωνικής και παραγωγικής εξωστρέφειας, ισχυροποίησης δημοκρατικών και συλλογικών θεσμών, καινοτομίας, δικαιοσύνης, διεθνούς συνεργασίας και ισονομίας…
Τείνει να παγιωθεί η διαμόρφωση μιας συλλογικής συνείδησης των ευρωπαίων πολιτών, ως τιμωρών και τιμωρημένων, για μια τροχιά, για μια πορεία, που δεν μπόρεσαν, αποτελεσματικά, να εξυπηρετήσουν; Δεν παρουσίασαν, αρκούντως, ικανοποιητική επίδοση των «αναπτυξιακών δεικτών», των δεικτών παραγωγής πλούτου και «καύσιμου» συντήρησης του αδηφάγου ευρωπαϊκού και διεθνούς τραπεζοπιστωτικού συστήματος; Δεν λειτούργησαν όσο συστημικά απαιτούσαν οι συνθήκες; Δεν ισχυροποίησαν, άραγε, πολιτικά, κοινωνικά και θεσμικά, τους κατάλληλους μηχανισμούς;
Advertisment
Δεν έχει πιθανά μεγάλη χρησιμότητα η απάντηση και σε κάθε περίπτωση είναι σύνθετη και πολυδιάστατη. Είναι ρευστή, συνεχώς θα εξελίσσεται και θα μεταβάλλεται και θα ήταν αυθαίρετη η όποια, απόπειρα αποτύπωσης της στο παρόν. Ωστόσο, ίσως, λειτουργούσαν προωθητικά, σε κοινωνικό και συλλογικό τουλάχιστον επίπεδο, κάποιες σκέψεις, ως ερείσματα προβληματισμού και διαλόγου…
Τι είδους πλέγματα κοινωνικά, συλλογικά και ατομικά μπορεί να έχουν αναπτυχθεί μέσα στο τρέχον περιβάλλον ευρωπαϊκής οικονομικής λιτότητας, ιδιαζόντως κάποιων περισσότερο «ευθραύστων» μελών του ευρωπαϊκού σχήματος; Πως τα μεμονωμένα άτομα και στη συνέχεια οι κοινωνικές ομάδες και συλλογικότητες, ενσωματώνουν, διαχειρίζονται και στη συνέχεια δρουν στη ζοφερή αυτή συνθήκη;
Διαβάστε: Η κοινωνία των ξένων
Τι δυναμική αναπτύσσεται κοινωνικά και ποια είναι η συλλογική συνείδηση και η κυρίαρχη αντίληψη που ισχυροποιείται; Και υπέρ ποιου σκοπού; Της ατομικής ή της περιχαρακωμένης κοινωνικής ομάδας, επιβίωσης; Της «τιμωρίας» ή απεμπολισμού των την «ευθύνη» εχόντων; Της εμμονικής, εσωστερφούς και πιθανά διασπαστικής αναζήτησης εναλλακτικών, ακραίων χιμαιρών και a priori καταδικασμένων, αυτοεκπληρούμενων προφητειών αποτυχίας; Όλα τα παραπάνω και πολλά ακόμη, συνεργάζονται και εκφράζονται εύγλωττα, κοινωνικά και πολιτικά, με κυμαινόμενη ακρότητα, σε όλο το πλανήτη… ωστόσο, παράλληλα, επιμένουν πεισματικά, αρκετοί δημιουργικοί, ζωντανοί, ενωτικοί και υγιείς ακόμη πόροι…
Ωστόσο, αυτό που αρκετούς από εμάς, σε μεγαλύτερη ή μικρότερη ένταση, ταλαιπωρεί, είναι το ερώτημα: ποιο είναι, ή θα είναι, το καθημερινό, μικρό ή μεγάλο όραμα μας, το καθημερινό μικρό ή μεγάλο αφήγημα και διακύβευμα κίνησης προς τα μπρός; Και πολύ περισσότερο: πόσο αυτοί, εμείς, οι ταλαιπωρημένοι, ενοχικοί και ενοχοποιημένοι, τιμωροί και τιμωρημένοι, ευρωπαίοι πολίτες, συμπολίτες αυτής της οικονομικής και κοινωνικής λιτότητας, του φτωχοποιημένου και απαξιωμένου «συλλογικού γίγνεσθαι», μπορούμε να παράγουμε «ανάπτυξη- ευημερία»;
Να παράγουμε ή να αναδομήσουμε το όραμα και να εμπνεύσουμε «με όρους δημοκρατίας, ελευθερίας, σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κοινωνικής και παραγωγικής εξωστρέφειας, ισχυροποίησης δημοκρατικών και συλλογικών θεσμών, καινοτομίας, δικαιοσύνης, διεθνούς συνεργασίας και ισονομίας» τους νεότερους ευρωπαίους πολίτες, τα παιδιά μας; Είναι αυτή η αγωνία, μια κάποια αρχή…
«Πού να δώσω να το καταλάβουν οι πλειοψηφίες πως η δύναμη μόνο σκοτώνει και πως το σπουδαιότερο: Η άνοιξη και αυτή προϊόν του ανθρώπου είναι» Το φωτόδεντρο και η Δέκατη Τέταρτη Ομορφιά (Οδυσσέας Ελύτης, 1971)
- Θεραπευτικά αφηγήματα: Το ζευγάρι - 18 Μαΐου 2018
- Η ατομική αγωνία για ένα συλλογικό νόημα - 28 Νοεμβρίου 2016
- Τα παιδιά παρακολουθούν…. την Ευρώπη - 18 Φεβρουαρίου 2015
