Γιατί η επιδίωξη της ευτυχίας δεν μας
κάνει πραγματικά ευτυχισμένους
Η κουλτούρα μας έχει εμμονή με την έννοια της ευτυχίας. Κι όμως, αν και εκατομμύρια δολάρια έχουν επενδυθεί στη βιομηχανία της ευτυχίας, πολλοί από εμάς νιώθουμε σαν να μην έχουμε σκοπό, απομονωμένοι, ακόμα και απεγνωσμένοι. Μήπως λοιπόν κυνηγάμε το λάθος πράγμα; Έρευνα των ψυχολόγων υποδεικνύει ότι η ίδια η αναζήτηση της ευτυχίας μπορεί τελικά να μας κάνει λιγότερο ευτυχισμένους- και ότι το κλειδί για μια πλουσιότερη, πιο ικανοποιητική ζωή είναι η αναζήτηση νοήματος.
Advertisment
Επομένως, πώς μπορούμε να ζήσουμε μια ζωή γεμάτη νόημα; Και ποιες είναι οι επιδράσεις της; Η βάση για την επίτευξη αυτής της ποιότητας ζωής, οι αρχές της θα λέγαμε καλύτερα, βρίσκονται κρυμμένες μέσα σε τέσσερις πυλώνες νοήματος: στην αίσθηση του ανήκειν, στο σκοπό, στην αφήγηση και στην υπέρβαση. Σύμφωνα με την Emily Esfahani Smith και το βιβλίο της για τη Δύναμη του Νοήματος (The Power of Meaning), αυτά αποτελούν τα βασικά σημεία του κάθε πυλώνα:
1. Η αίσθηση του ανήκειν
Όλοι επιθυμούμε να βρούμε τα άτομα που νιώθουμε ότι με αυτά ανήκουμε, που μας καταλαβαίνουν, μας αναγνωρίζουν και μας εκτιμούν- χρειαζόμαστε να νιώθουμε ότι είμαστε σημαντικοί για τους άλλους. Ο τρόπος που ικανοποιούμε την ανάγκη μας για ανήκειν μεταβάλλεται στο πέρασμα του χρόνου που ζούμε. Στα πρώτα μας χρόνια, η αγάπη του ανθρώπου που μας φροντίζει είναι απαραίτητη· αργότερα βρίσκουμε αυτή την αίσθηση στις σχέσεις μας με τους φίλους, την οικογένεια, τους συναδέλφους και στους ερωτικούς μας συντρόφους. Συμμετέχουμε επίσης σε κοινότητες ανθρώπων με τους οποίους μοιραζόμαστε κοινές αντιλήψεις ή ενδιαφέροντα- είτε δηλαδή είναι μια ομάδα από φίλους της yoga, είτε μια λέσχη βιβλίου ή μια θεραπευτική ομάδα.
Advertisment
2. Σκοπός
Ο σκοπός αποτελεί έναν ευρύ στόχο που κινητοποιεί τη συμπεριφορά μας, εξυπηρετεί ως μια οργανωτική αρχή της ζωής μας και μας επιτρέπει να συνεισφέρουμε στον κόσμο. Τα άτομα που έχουν έναν τέτοιο σκοπό είναι πιο ανθεκτικά και με μεγαλύτερο βαθμό κινήτρου, με έναν ξεχωριστό δυναμισμό να ανακατευτούν με το καλό και το κακό της ζωής, ώστε να εκπληρώσουν τους στόχους τους. Ο σκοπός μπορεί να φαίνεται μεγάλος- το να απαλείψει κάποιος την παγκόσμια πείνα ή να εξολοθρεύσει τον κίνδυνο των πυρηνικών όπλων. Αλλά δεν χρειάζεται να είναι τόσο μεγάλος. Το να ζει κάποιος με σκοπό μπορεί επίσης να σημαίνει ότι ασχολείται με τη σωστή διαπαιδαγώγηση των παιδιών, ότι δημιουργεί ένα φιλικό και ζεστό περιβάλλον στη δουλειά ή να συμμετέχει ενεργά σε κάποια κοινότητα.
3. Αφήγηση
Είμαστε όλοι αφηγητές ή παραμυθάδες, αν προτιμάτε, είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι· παίρνουμε τις ξεχωριστές μας εμπειρίες και τις συναρμολογούμε σε μια ιστορία, η οποία μας επιτρέπει να συλλαμβάνουμε τις ζωές μας ως συνεκτικές. Αυτή η διεργασία αφήγησης μας βοηθά να διαμορφώσουμε μια ταυτότητα και να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας: γιατί τα πράγματα συμβαίνουν με τον τρόπο που συμβαίνουν, ποιοι είμαστε και πώς διαμορφωθήκαμε έτσι. Αναλογιζόμενοι τις παιδικές μας εμπειρίες, σε καθοριστικές στιγμές της ζωής μας και διαβάζοντας ή ακούγοντας τις ιστορίες άλλων ανθρώπων πιθανώς να μας βοηθήσει να δημιουργήσουμε και να βρούμε το νόημα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ικανότητα να αφηγούμαστε ιστορίες με επίκεντρο την ανάπτυξη, την αγάπη και τη λύτρωση σχετίζονται θετικά με περισσότερο νόημα στη ζωή.
4.Υπέρβαση
Κατά τη διάρκεια μιας μετάβασης ή μιας μυστικιστικής εμπειρίας, νιώθουμε ότι έχουμε ανέλθει σε κάτι ψηλότερο, προσπερνώντας τον καθημερινό κόσμο, σε μια υψηλότερη πραγματικότητα. Είτε αυτές οι στιγμές λαμβάνουν χώρα κάτω από τα αστέρια, είτε μπροστά από ένα επιβλητικό έργο τέχνης, ή κατά τη διάρκεια μιας θρησκευτικής τελετουργίας ή ακόμα και στο δωμάτιο τοκετού ενός νοσοκομείου, ξεπερνάμε την αίσθηση του εαυτού μας και αυτό μας χαρίζει ένα μοναδικό συναίσθημα που μας συνδέει με κάτι υπέρτατο και μοναδικό. Τα άγχη μας για το θάνατο και την ύπαρξη γίνονται καπνός και η ζωή φαίνεται, για μια στιγμή, ότι βρίσκει το νόημα της, αφήνοντας μας με ηρεμία και ευεξία. Οι εμπειρίες υπέρβασης διαποτίζουν τις ζωές μας με νόημα.
Όλοι μας έχουμε την ικανότητα να δημιουργήσουμε νόημα στη ζωή μας και να ενωθούμε για τη διαμόρφωση μιας ευρύτερης κουλτούρας που θα δίνει στο νόημα την αξία που της πρέπει και η οποία θα ξεπερνά το κυνήγι της αυτό- ευχαρίστησης. Το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να κρατήσετε είναι ότι η επιδίωξη του νοήματος δεν απαιτεί κανένα μακρινό ταξίδι στην κορυφή των βουνών του Θιβέτ ή στην πιο αρχαία βιβλιοθήκη του κόσμου. Το νόημα είναι διαθέσιμο σε εμάς εδώ και τώρα αν μόνο μπορέσουμε να το αναγνωρίσουμε, να το καλλιεργήσουμε και να αδράξουμε της ευκαιρίας…
