Οι επιθυμίες αποκαλύπτουν το μέλλον
Αναζητώντας τον εαυτό του ο άνθρωπος μέσα στη ροή της καθημερινότητας, θα του ήταν ωφέλιμο να χρησιμοποιήσει ως πυξίδα τις επιθυμίες του. Αυτό μπορεί να ηχήσει κι ως μια προοπτική προφητείας, αλλά πως θα φαινόταν στον αναγνώστη αν η καλή νεράιδα του παραμυθιού δεν έλεγε: «Πες μου τρεις επιθυμίες σου και θα τις υλοποιήσω», αλλά αντ’ αυτού έλεγε: «Πες μου τρεις επιθυμίες σου και θα σου πω το μέλλον σου».
Advertisment
Η αλήθεια είναι ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά, αλλά εν πολλοίς όντως οι επιθυμίες ενός ανθρώπου είναι δυνατόν να αποκαλύψουν την μελλοντική του πορεία και σε συνδυασμό με την ιδιοσυγκρασία του να γίνει ορατός ο τρόπος συμπεριφοράς του ανάλογα με τον βαθμό εξάρτησης που έχει από τις επιθυμίες αυτές.
Σκεφτείτε για λίγο ένα απλό παράδειγμα: Βρίσκεστε κάπου σε ένα μικρό κυκλαδίτικο νησί και μέσα από τα στενά ξεπροβάλει μια θελκτική παρουσία η οποία σας φλερτάρει και σας καλεί να την ακολουθήσετε. Ανάλογα με τον βαθμό της επιθυμίας σας, θα τρέξετε να την συναντήσετε, ωστόσο εκείνη εν είδη παιγνιδίσματος μπορεί να αρχίσει να τρέχει δεξιά κι αριστερά στα σοκάκια προσπαθώντας να σας ξεφύγει. Έτσι αν εκείνη καταλήξει στην άκρη της πόλης, θα σας παρασύρει κι εσάς εκεί. Εν ολίγοις, όπου σταθεί, θα σταθείτε.
Ενδιάμεσα, μπορεί προς στιγμή, να αποσπάσει την προσοχή σας μια νέα επιθυμία, επίσης ελκυστική, έστω και με διαφορετικό τρόπο και να κοντοσταθείτε για να τη απολαύσετε. Η πρώτη επιθυμία ξεχνιέται για λίγο, ώσπου με ένα ξαφνικό σινιάλο σας καλεί και πάλι κοντά της. Τότε αφήνετε την μια και τρέχετε πίσω από την άλλη. Κάπως έτσι όταν η γέννηση της επιθυμίας ακολουθεί τον συνδυασμό επιθυμία-σκέψη, αντίθετα από τον συνδυασμό σκέψη-επιθυμία, είναι βέβαιο ότι θα μας οδηγήσει εκείνη στο σημείο που βρίσκεται ακόμη κι αν αυτός δεν ήταν ο αρχικός μας στόχος. Μπορεί, στο παράδειγμα μας, να είχατε ραντεβού με φίλους, στην άλλη πλευρά του νησιού.
Advertisment
Στην δεύτερη περίπτωση, στο μοντέλο σκέψη-επιθυμία, είναι η σκέψη που οδηγεί την επιθυμία για την εκπλήρωση ενός στόχου. Για παράδειγμα όταν σκέφτεστε τι χρειάζεστε να έχετε ώστε να ολοκληρώσετε ένα έργο ή για να πάτε τη ζωή σας ένα βήμα μπροστά. Τότε με εργαλείο τον νου θα αναζητήσετε εκείνο το αντικείμενο που θα σας φανεί χρήσιμο για τον σκοπό σας. Για παράδειγμα επιθυμείτε να γίνεται ιατρός, τότε θα αναζητήσετε τις απαραίτητες σπουδές που θα σας οδηγήσουν στην εκπλήρωση της επιθυμίας σας. Η επιθυμία απόκτησης του στόχου, αναδύθηκε μέσα από μια συγκεκριμένη σκέψη.
Στην άλλη περίπτωση, της επιθυμίας –σκέψης, είστε μπροστά σε μια έκθεση αυτοκινήτων και χαζεύετε μαγεμένοι ένα όμορφο αυτοκίνητο. Δίχως σκέψη, λέτε: «Πω, πω, θα το ήθελα αυτό», ασχέτως κι αν έχετε ήδη άλλο ένα ή και δυο αυτοκίνητα, ο νους σας παγιδεύεται σε μια φλογερή επιθυμία. Αυτό θα μπορούσε να γίνει ακόμη πιο σοβαρό, αν για παράδειγμα επιθυμούσατε μια γυναίκα ενόσω ήδη έχετε σύζυγο. Καλή είναι η μια για το νοικοκυριό αλλά κι η άλλη για τις στάσεις του κάμα σούτρα. Ακούγεται αστείο αλλά είναι θλιβερό.
Ωστόσο πρέπει να παρατηρήσουμε ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο να πούμε με ακρίβεια τι είναι αυτό που προηγήθηκε σε όλες τις περιπτώσεις: Η επιθυμία ή η σκέψη. Ακόμη κι όταν με την σκέψη καθοδηγούμε την επιθυμία, οφείλουμε να αναρωτηθούμε τι ήταν αυτό που ενεργοποίησε τον συγκεκριμένο μηχανισμό. Μήπως μια άλλη επιθυμία; Στο παράδειγμα του ιατρού η σκέψη, μας οδήγησε στην επιθυμία να επιδοθούμε στις απαραίτητες σπουδές αλλά αρχικά αναδύθηκε η επιθυμία να γίνουμε ιατροί. Ακόμη κι αν απλά σκεφτήκαμε ότι πρέπει να κάνουμε ένα επάγγελμα όταν μεγαλώσουμε και εν συνεχεία ήρθε στο νου μας η επιθυμία του ιατρού, μέσα στην σκέψη αυτή συνυπήρχε ένα ψήγμα επιθυμίας, η οποία ίσως να επρόκειτο για μια υποβολή από άλλους, πχ γονείς, είτε να ήταν όντως δική μας.
Το ζητούμενο είναι τι ακριβώς, έστω και σε απειροελάχιστο χρόνο προηγήθηκε. Η σκέψη ή η επιθυμία; «Θέλω να γίνω ιατρός ή άραγε τι να γίνω όταν μεγαλώσω;» Αυτό έχει μεγάλη σημασία για την εξέλιξη των γεγονότων που θα ακολουθήσουν στη ζωή μας, επειδή συχνά συνηθίζεται να προηγείται, από τα παιδικά μας χρόνια, η ερώτηση: «Τι θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις;» Όταν προηγείται η φράση: «Τι θέλεις» τότε πιο εύκολα θα εμφανιστεί μια επιθυμία, ενώ όταν προηγείται η φράση: «Τι θα γίνεις;» τότε είναι πιο πιθανό να ενεργοποιηθεί πρώτα ο μηχανισμός της σκέψης. Η σκέψη σκάβει, εξερευνά, αργά και μεθοδικά , η επιθυμία εκρήγνυται και παρασύρει. Αν συμβεί το δεύτερο τότε η σκέψη θα γίνει υποχείριο της επιθυμίας, αν συμβεί το πρώτο τότε η επιθυμία θα γίνει εργαλείο της σκέψης.
Η ένταση των επιθυμιών κι η εξάρτηση από αυτές μπορούν επίσης σε συνδυασμό με την ιδιοσυγκρασία ενός ανθρώπου να οδηγήσουν σε ψυχοπαθολογικές καταστάσεις. Έχει αποδειχθεί ότι οι ανικανοποίητες επιθυμίες ευθύνονται για την κατάθλιψη, όπως επίσης , ανάλογα με το άτομο, μπορεί να οδηγήσουν στον θυμό κι αυτός με τη σειρά του σε άλλα απρόβλεπτα αποτελέσματα. Μπορεί ακόμη να αναδυθεί ο φθόνος, παρατηρώντας ους άλλους που έχουν αυτό που εμείς θέλαμε αλλά δεν αποκτήσαμε.
Σε όλες τις περιπτώσεις, η επιθυμία χαράζει ένα μονοπάτι, συχνά δαιδαλώδες, κι ο άνθρωπος της επιθυμίας ακόμη κι υποσυνείδητα αρχίζει και δρα με γνώμονα την ικανοποίηση της ακολουθώντας την διαδρομή αυτής της επιθυμίας. Αν η σκέψη προηγείται υπάρχουν βάσιμες ελπίδες ότι θα είναι κυρίαρχος σ’ αυτό το ταξίδι, αν η επιθυμία τον τυφλώσει τότε όλα τα σενάρια είναι πιθανά.
Με βάση τα παραπάνω γίνεται έκδηλο ότι οι επιθυμίες μας είναι ένας χάρτης που απεικονίζει το μέλλον μας ανά πάσα στιγμή, αφού οι επιθυμίες είναι αμέτρητες κι ανάμεσα στις κυρίαρχες και βασικές αναδύονται συνεχώς, όπως τα κεφάλια της Λερναίας Ύδρας, συνεχώς καινούριες.
Κάποιος μπορεί να φέρει αντίρρηση και να πει: «Εγώ θυμάμαι στιγμές στη ζωή μου που δεν ακολούθησα τις επιθυμίες μου κι έζησα καταστάσεις που δεν επιθυμούσα» Αυτό φαινομενικά έχει μια δόση αλήθειας αλλά τελικά είναι μια πλάνη, επειδή η δική μας επιθυμία δεν είναι άμεσα ορατή αλλά κεκαλυμμένη. Για παράδειγμα, κάποιος έκανε μια εργασία με το ζόρι, υπό την πίεση των γονιών του, μπορεί να πήγε στο σχολείο ενώ δεν ήθελε κλπ. Ωστόσο πίσω από την βεβιασμένη συμπεριφορά του, υποβόσκει μια επιθυμία του, την οποία ικανοποίησε.
Μια επιθυμία να αποφύγει τους μπελάδες, την τιμωρία, την διατάραξη των σχέσεων του με τους γονείς του, μια επιθυμία να τελειώνει με την επιθυμία των άλλων και να ξεμπερδεύει. Η δική του επιθυμία να μην πάει σχολείο, σκεπάστηκε από την επιθυμία του να υπακούσει στις εντολές των άλλων για διάφορους λόγους που επίσης είναι μικρές δικές του επιθυμίες οι οποίες σκιαγραφούν την προσωπικότητα του, μας δείχνουν ποιος είναι πραγματικά και τι θέλει. Επιθυμεί να μην πάει σχολείο, αλλά περισσότερο επιθυμεί να μη του τις «βρέξουν» ή να μη στενοχωρήσει τους γονείς του και πάει λέγοντας.
Σε τέτοιες περιπτώσεις η ψυχοπαθολογία των καταστάσεων μας κτυπάει την πόρτα κι είναι φανερό ότι μπορεί να την προσκαλέσουμε στη ζωή μας αν δεν είμαστε δυνατοί. Ο λόγος είναι η σύγκρουση όλων αυτών των επιθυμιών που αναγκάζουν μια επιθυμία να υποκύψει σε άλλες που εμείς δεν αναγνωρίζουμε ως δικές μας ή θεωρούμε ότι πρόκειται για καταναγκαστικές. Έχουμε ιεραρχήσει τις επιθυμίες μας με κορυφαία ,για παράδειγμα, αυτήν του να μη θέλουμε να πάμε σχολείο.
Δυστυχώς όμως οι άλλες οι μικρές επιθυμίες, οι δευτερεύουσες που φαινομενικά κατευθύνονται από την θέληση των άλλων, διαμορφώνουν μια άλλη πορεία με αποτέλεσμα η αρχική επιθυμία να ασφυκτιά και να γίνεται απωθημένο, ενώ ταυτόχρονα μπορεί μια, μέχρι πρότινος, δευτερεύουσα να αποδειχθεί ότι είναι η κυρίαρχη επιιθυμία.
Τι μπορεί να προκαλέσει η μη ικανοποίηση της κορυφαίας επιθυμίας εξ αιτίας όλων των άλλων υποχωρητικών επιθυμιών; Εξαρτάται, από έναν συνδυασμό στοιχείων που για τον κάθε άνθρωπο είναι μοναδικά, κι ο καθένας πρέπει να αναλογιστεί ποιος είναι και τι στοιχεία παλεύουν μέσα του για να δώσει την δική του απάντηση. Δεν είναι απαραίτητο ότι θα εκδηλώσει μια διαταραχή, μπορεί να διαμορφώσει μια προσωπικότητα που συνταιριάζει, κατά τη άποψη του, όλη αυτή την υποσυνείδητη πάλη. Το βέβαιο είναι ότι όλο αυτό το παρασκήνιο που λειτουργεί αόρατα κι υπόγεια μέσα του, θα διαμορφώσει την πορεία του κι εν πολλοίς το μέλλον του.
Το κείμενο αποτελεί μέρος μιας σειράς άρθρων του Κωνσταντίνου Σμιξιώτη
Προηγούμενο Επιθυμίες: Η πηγή όλων των φαινομένων
Επόμενα Οι επιθυμίες είναι αόρατοι μαγνήτες & Επιθυμίες: Μήπως τα «θέλω» σου πνίγηκαν μέσα στα «πρέπει»;
- Δύσκολες καταστάσεις στη ζωή: Τελικά είναι προβλήματα ή λύσεις; - 10 Νοεμβρίου 2022
- Η καθημερινότητα ως προβολή του «αόρατου κόσμου» - 31 Ιανουαρίου 2022
- Η ψυχολογία της καθημερινότητας: Επιθυμίες και διαπροσωπικές σχέσεις - 13 Νοεμβρίου 2021
