Άρθρο της Dr. Perpetua Neo, κλινική ψυχολόγος
Δεν είχα συνειδητοποιήσει ακόμα ότι ο σύντροφός μου ήταν ναρκισσιστής, αλλά η συναισθηματική κακοποίηση είχε ήδη αρχίσει να με καταστρέφει. Δε γνώριζα αυτά που γνωρίζω τώρα- ότι οι ναρκισσιστές συνεχίζουν να επιστρέφουν σε διαφορετικές μορφές και τύπους, μέχρι να μάθουμε αυτά που χρειάζεται από αυτούς. Κι αυτό ισχύει για κάθε τοξικό τύπο σχέσης που επαναλαμβάνεται στη ζωή σας. Είναι κάτι που πρέπει να μάθουμε.
Advertisment
Γι’ αυτό και αποφάσισα να αντλήσω από τη δική μου εμπειρία, την εκπαίδευση μου ως ψυχολόγος και τη γνώση των επαγγελματιών συνεργατών μου, για να δημιουργήσω αυτό τον οδηγό, που θα μπορέσει να σας βοηθήσει να σπάσετε τον τοξικό αυτό κύκλο σχέσης. Μπορείτε να τον αποφύγετε και να καταφέρετε να κάνετε ευτυχισμένες, υγιείς σχέσεις.
1. Σταματήστε τις δικαιολογίες για τους θύτες στη ζωή σας
Ακόμα κι όταν κάποιος σας κακομεταχειρίζεται επανειλημμένως, είναι εύκολο να βρίσκετε κάθε φορά δικαιολογίες. Και όταν λυγίζουμε και νιώθουμε ότι πρέπει να αντιδράσουμε, πολλές φορές έχουμε τύψεις σκεπτόμενοι ότι: «Θα έπρεπε να φέρομαι καλύτερα. Να το αντέχω. Να μπορώ να γυρνάω και το άλλο μάγουλο». Αλλά η αλήθεια είναι ότι όταν δίνουμε συνέχεια στον θύτη μας ευκαιρίες, αυτό συνοδεύεται από μεγάλο κόστος για την συναισθηματική μας υγεία και ευημερία. Γι’ αυτό, θα πρέπει να προσέχετε πολύ και να σκέφτεστε πριν δώσετε δεύτερες και τρίτες ευκαιρίες.
Στη σχέση μου, ήμουν ένοχη επειδή δικαιολογούσα την άσχημη συμπεριφορά του συντρόφου μου. Έλεγα ότι η αυξημένη επιθετικότητά του ήταν απλά μια παρενέργεια της κατάχρησης αλκοόλ και κοκαΐνης, για την οποία είχε υποσχεθεί ότι θα ζητούσε βοήθεια. Κι εγώ ήθελα να πιστέψω ότι όλοι είμαστε έμφυτα καλοί. Δεν μπορούσα να αποδεχτώ το γεγονός ότι κάποιοι άνθρωποι δε λειτουργούν με αυτό τον τρόπο· θα σας πληγώσουν, όχι επειδή κάνατε κάτι και το αξίζετε, αλλά επειδή είναι και αυτοί βαθύτατα πληγωμένοι. Έτσι, η ζωή συνέχιζε να φέρνει μπροστά μου διαταραγμένα άτομα, τα οποία έπρεπε να αντιμετωπίζω, μέχρι να αναγνωρίσω την αλήθεια.
Advertisment
Έπρεπε να σταματήσω να δικαιολογώ τους θύτες στη ζωή μου, πριν αποφασίσω να τους απομακρύνω για πάντα από αυτή. Μέχρι να αποδεχτώ ότι δεν μπορούσα να διορθώσω τη συμπεριφορά κανενός, συνέχιζα να ελπίζω ότι εκείνα τα άτομα μπορούσαν να αλλάξουν, να θεραπευτούν και να ανασυγκροτήσουν μια υγιή πια σχέση με εμένα.
2. Επιτρέψτε στον εαυτό σας τη φροντίδα
Πολλές φορές, οι άνθρωποι, και ειδικά οι πετυχημένες και ανεξάρτητες γυναίκες, δυσκολευόμαστε να δεχτούμε βοήθεια από άλλους, όταν μας προσφέρεται. Αλλά αν δεν επιτρέψουμε στον εαυτό μας να λάβει φροντίδα, αλλά αντίθετα επιμένουμε να φροντίζουμε εμείς τους άλλους, τότε, φυσικά, θα προσελκύουμε άτομα που χρειάζονται να φροντιστούν και να θεραπευτούν (αν και με άρνηση). Ωστόσο, χρειάζεται να ανοίξουμε την καρδιά μας, να δεχτούμε τη φροντίδα, την αγάπη για τον εαυτό μας και την προσωπική μας ανάπτυξη.
Πώς θα αρχίσετε να δείχνετε στον εαυτό σας αγάπη
Να αρχίζετε τη μέρα σας, επαναλαμβάνοντας στον εαυτό σας ότι αξίζετε αγάπη και φροντίδα. Κάθε φορά που νιώθετε ένοχοι για τη φροντίδα και την προσοχή που λαμβάνετε, αναρωτηθείτε αυτό: «Δεν θα έκανα το ίδιο στον καλύτερο μου φίλο, στο παιδί ή στο/στη σύντροφό μου, αν ένιωθαν το ίδιο;». Επίσης, αναγνωρίστε στον εαυτό σας την πρόοδο που έχετε κάνει· μην την ποσοτικοποιείτε ή την υποβιβάζετε. Με το να ευχαριστηθείτε την πρόοδο σας, θα νιώσετε ακόμα ικανότεροι. Και βεβαίως καλομάθετε πού και πού τον εαυτό σας! Δώστε του τη δυνατότητα να απολαμβάνει μια ζεστή κούπα σοκολάτας, να κάνετε ένα μασάζ ή να πάτε μια εκδρομή.
3. Προσέξτε τα προειδοποιητικά σημάδια
Οι ναρκισσιστές έχουν όλους τους τρόπους να σας παγιδεύσουν, αλλά πάντα υπάρχουν προειδοποιητικά στοιχεία. Ίσως είναι γοητευτικοί και ευχάριστοι, αλλά η άνεσή τους φαίνεται λίγο επιτηδευμένη. Άλλοι ναρκισσιστές μπορεί να σας παρασύρουν με παραφουσκωμένες ιστορίες που αγγίζουν τις ευαίσθητες χορδές σας, μόνο και μόνο για να νιώθετε ένοχοι ύστερα να τους εγκαταλείψετε. Επίσης, μπορεί να προσέξετε ότι αν τους κάνετε ερωτήσεις για τα ενδιαφέροντα ή τις ειδικές τους γνώσεις, θα επαναλάβουν επακριβώς σαν ποίημα κάποιο σημείο ενός βιβλίου ή θα προσπαθήσουν να γυρίσουν τη συζήτηση σε εσάς, να εστιάσουν σε αυτό που είστε ή δεν κάνετε και τι λέει αυτό για εσάς ως άτομο.
Οι περισσότεροι ναρκισσιστές αρχίζουν να επιδεικνύουν χειριστική συμπεριφορά αργά ή γρήγορα. Αυτό μπορεί να φανεί από νωρίς. Μπορεί να αρχίσουν να σχολιάζουν τον τρόπο ντυσίματος σας ή να σας ζητήσουν να αλλάξετε. Ίσως να προσπαθήσουν να σας πείσουν ότι οι φίλοι σας δεν σας αγαπούν πραγματικά ή ότι η οικογένεια σας απομακρύνει από εκείνον/εκείνη, επειδή θέλουν να είναι οι μόνοι που θα εμπιστεύεστε.
Εμπιστευτείτε όμως τη διαίσθηση σας και την καρδιά σας. Αν κάτι νιώθετε ότι είναι λάθος, μάλλον αυτό θα ισχύει. Κάθε φορά που επιτρέπουμε σε κάποιον να παραβιάσει τα όρια μας, τον προσκαλούμε να το ξανακάνει. Και με τον καιρό, παραλύουμε μπροστά σε αυτή τη συμπεριφορά, που δεν θα έπρεπε να είχαμε αποδεχτεί στο παρελθόν.
4. Μην αφήνετε τον εαυτό σας να παρασύρεται
Όποιος έχει σχετιστεί με έναν ναρκισσιστή έχει να διηγηθεί περίπου την ίδια ιστορία. Θυμούνται ότι ένιωθαν κολακευμένοι και ενθουσιασμένοι. Ένας ναρκισσιστής μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε απόλυτα μοναδικοί. Όμως, μετά από λίγο καιρό θα το χρησιμοποιήσουν ως δικαιολογία για τη χειριστική τους συμπεριφορά και την παράνοια.
Επίσης, αρχίζουν να μιλούν πολύ νωρίς για το «μέλλον»- με έναν ασαφή τρόπο, όντας σίγουροι γι’ αυτό. Μας προσφέρουν το μέλλον έτοιμο μπροστά μας, εξαπατώντας μας να δώσουμε όλη μας την ενέργεια σε αυτό. Όμως, μην παρασύρεστε από τους ενθουσιώδεις ναρκισσιστές, γιατί αυτό είναι το όπλο τους για να παραδοθείτε και να αφεθείτε πλήρως. Κάντε μικρά βήματα, για να διατηρήσετε την ψυχική σας υγεία. Εξάλλου, αν πρόκειται για αληθινή αγάπη, δεν θα παρατήσουν εύκολα τα όπλα, αν τα πράγματα πάνε αργά.
5. Εμπιστευθείτε τη διαίσθησή σας
Ακούστε τη σοφία του σώματός σας. Αν κάποιος ή κάτι φαίνεται υπερβολικά καλό για να είναι αληθινό, τότε μάλλον ισχύει. Το σώμα σας θα σας δώσει τα σημάδια που χρειάζεστε, αν του δώσετε λίγο χρόνο. Ρωτήστε τον εαυτό σας το πώς νιώθει, όταν είστε μαζί του/της. Όταν εκείνος/ εκείνη κάνει ένα κακεντρεχές σχόλιο ή πει κάτι προσβλητικό αλλά με συγκαλυμμένο τρόπο, δεν είναι στο κεφάλι σας. Τη στιγμή που το σώμα σας και η καρδιά σας πουν ότι κάτι δεν πάει καλά, ακούστε τη και φύγετε.
Δυστυχώς όμως πολλές φορές υπεραναλύουμε. Μπορεί να έχετε δει τα προειδοποιητικά σημάδια, αλλά να σκέφτεστε ότι «αυτή τη φορά θα είναι διαφορετικά με εμένα». Οι δικαιολογίες που λέμε στον εαυτό μας συνήθως περιλαμβάνουν τις φράσεις: «Δεν ήθελε να με πληγώσει», «Θα το μετανιώσει σύντομα», «Ήταν δικό μου λάθος» και «Μπορεί να γίνει πολύ γλυκός/ή όμως και ευγενικός/ή». Σας θυμίζουν κάτι αυτά;
6. Απελευθερωθείτε, βλέποντας τη δική σας πλευρά της ιστορίας
Πολλοί από εμάς, ακόμα και αν μπορούμε να μιλήσουμε για τις εμπειρίες μας, νιώθουμε ακόμα στοιχειωμένοι από αυτές. Κι αυτό συμβαίνει επειδή δεν έχουμε σκάψει αρκετά βαθιά. Για να απελευθερωθούμε, χρειάζεται να εξετάσουμε την βλάβη στη ρίζα της, ύστερα να την ξεριζώσουμε και μετά να αρχίζουμε να ξαναχτίζουμε πάνω σε νέα θεμέλια.
Αρχικά, χρειάζεται να εξετάσουμε τι είναι αυτό που μας έλκει στους ναρκισσιστές από την αρχή. Και πώς αυτό μας εξυπηρετεί. Οι ναρκισσιστές μπορεί να αποδειχθούν «λειτουργικοί» σύντροφοι για όσους επιθυμούν ασυνείδητα την εξάρτηση ή την «υποταγή». Αποφεύγουμε έτσι την ευθύνη για τη ζωή μας, που τελικά παίρνει ο άλλος στα χέρια του, παίρνοντας αποφάσεις για εμάς, επειδή δεν εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας. Κάποιες φορές, οι ναρκισσιστές μπορεί να εκπληρώνουν την επιθυμία μας για σεξουαλική υποταγή. Ωστόσο, αυτά τα δύο πρέπει να διαχωριστούν αυστηρά. Δεν υπάρχει μια και μόνο απάντηση σε αυτή την ερώτηση.
Ύστερα, χρειάζεται να αναρωτηθείτε τι είναι άσχημο στη σχέση σας με έναν ναρκισσιστή. Μπορεί η απάντηση να είναι εμφανής, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχετε πειστεί ή ότι έχετε κατανοήσει πλήρως τι σημαίνει αυτό για εσάς. Ίσως υπάρχει ένα παιδικό τραύμα σας που πρέπει να επεξεργαστείτε. Ρωτήστε τους φίλους σας πώς αλλάζετε όταν κάνετε σχέση με ναρκισσιστές. Ίσως επίσης να πιστεύετε ότι αξίζετε τέτοια άτομα, που και αυτό έχει να κάνει με κάποιο ασυνείδητο τραύμα σας.
Όταν όμως καταφέρετε να αποκρυπτογραφήσετε τι είναι αυτό που σας κάνει να έλκετε ναρκισσιστικά άτομα, τότε θα συνειδητοποιήσετε ότι τα παρελθοντικά σας κεφάλαια στις σχέσεις σας αποτελούν μαθήματα, για να αποκαλυφθούν οι πληγές που πρέπει να γιατρευτούν. Και τελικά, θα αποκτήσετε τη δύναμη να προχωρήσετε χωρίς αυτούς. Γιατί αυτό είναι που αξίζετε και τίποτα λιγότερο.
Photo: Author/Depositphotos
