Το καλοκαίρι δεν έχει φύγει ακόμα, έχουμε μπροστά μας αρκετές ζεστές μέρες, οι οποίες αναπόφευκτα συνοδεύονται παγκοσμίως και από τραγικές αναφορές παιδιών που κινδυνεύουν να πάθουν ασφυξία στο πίσω κάθισμα παρκαρισμένων αυτοκινήτων. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι γονείς αφήνουν συνειδητά τα παιδιά τους στο αμάξι, ενώ «πετάγονται» για τα ψώνια της ημέρας, αλλά υπάρχουν γονείς ή κηδεμόνες που απλά ξεχνούν ότι το παιδί τους βρίσκεται στο αυτοκίνητο. Υπάρχουν περιπτώσεις που γονείς έχουν παρκάρει στο σπίτι και έχουν ξεχάσει ώρες το μωρό τους στο αυτοκίνητο, βρίσκοντάς το ύστερα νεκρό.
Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν τέτοια περιστατικά ακατανόητα. Οι άνθρωποι ξεχνούν κατά λάθος το κινητό ή τα γυαλιά τους στο αυτοκίνητο, αλλά όχι και ένα παιδί! Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι αυτό συμβαίνει με ανόητους, αδιάφορους και αμελείς γονείς, όμως αυτό δεν συμβαίνει πάντα· συχνά είναι καλοί γονείς και σεβαστοί επαγγελματίες.
Advertisment
Αν και δε γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβαίνει όταν αυτοί οι άνθρωποι βγαίνουν από το αυτοκίνητό τους και απομακρύνονται, ο νους τους είναι ξεκάθαρα κάπου αλλού. Ίσως σκέφτονταν την ημέρα στην εργασία τους ή τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στο σπίτι. Ίσως είναι απασχολημένοι με οικονομικές δυσκολίες, με το σχεδιασμό ενός ταξιδιού ή σκέφτονται για τα υπόλοιπα άγχη που κατατρώνε τη ζωή τους. Ό,τι και συμβαίνει στο μυαλό τους, η προσοχή τους ήταν εστιασμένη σε κάτι άλλο απ’ ό,τι έπρεπε εκείνη τη στιγμή.
Όμως αυτό συμβαίνει και με εμάς πολλές φορές. Ο νους μας συχνά δεν βρίσκεται σε αυτό που κάνουμε. Ευτυχώς, οι συνέπειες είναι σπάνια τραγικές βέβαια, αλλά η απορρόφηση έχει οπωσδήποτε κάποια όχι θετικά αποτελέσματα.
Όλοι μας ζούμε σε δύο κόσμους -τον «πραγματικό» των αντικειμένων, των ανθρώπων, των γεγονότων και τον πνευματικό κόσμο, των σκέψεων, των σχεδίων, των αναμνήσεων, των ανησυχιών, των ονείρων και της περισυλλογής. Όσο ζούμε την κάθε μέρα, συνεχώς στρέφουμε την προσοχή μας ανάμεσα στον εξωτερικό και στον εσωτερικό μας κόσμο και οι εμπειρίες μας αποτελούν ένα μείγμα του εξωτερικού φυσικού κόσμου και των εσωτερικών σκέψεων μας. Οι εσώτερες σκέψεις μας έχουν μεγάλη δύναμη πάνω μας, συμπεριλαμβανομένης της δύναμης να μας αποσπούν από τον πραγματικό κόσμο. Αν και αυτές οι σκέψεις είναι αρκετές φορές χρήσιμες, ένα μεγάλο μέρος του διαλόγου με τον εαυτό μας είναι και ανούσιο, αλλά επίσης μας αποσπά την προσοχή.
Advertisment
Αλλά οι άνθρωποι έχουμε μια περιορισμένη δυνατότητα προσοχής. Η πλήρης προσοχή σε ένα πράγμα μας εμποδίζει από το να προσέξουμε επαρκώς κάτι άλλο. Όταν είμαστε απασχολημένοι με σκέψεις, δεν μπορούμε να εστιάσουμε καθαρά στον κόσμο ή σε αυτό που πράττουμε. Σίγουρα θα σας έχει τύχει να οδηγείτε ή να περπατάτε στο δρόμο απορροφημένοι στις σκέψεις και όταν φτάσατε στον προορισμό σας να μη θυμάστε τίποτα από τη διαδρομή. Το γεγονός ότι κινηθήκατε επιτυχώς προς τον προορισμό σας, ενώ ήσασταν βυθισμένοι σε σκέψεις, αποτελεί μια ένδειξη ότι λειτουργούσατε στον αυτόματο πιλότο, αλλά ο εσωτερικός σας διάλογος απώθησε όλους τους ήχους και τις εικόνες από τον πραγματικό κόσμο.
Αν και η αυτο-απορρόφησή μας σπάνια έχει τραγικές συνέπειες, όπως το να αφήσουμε ένα παιδί μέσα σε ένα αυτοκίνητο, η αποδιοργάνωση μπορεί να υπονομεύσει και να υποβιβάσει την ποιότητα της ζωής μας με άλλους τρόπους. Μπορεί να επηρεάσει την απόδοσή μας στην εργασία ή στο σχολείο, διότι όχι μόνο τράβα την προσοχή μας από αυτό που κάνουμε, αλλά επίσης σπαταλά πολύτιμο χρόνο (έχοντας και οικονομική επίδραση).
Η απορρόφηση σε σκέψεις επίσης παρεμποδίζει την ικανότητά μας να είμαστε πλήρως παρόντες στις αλληλεπιδράσεις μας με τους άλλους ανθρώπους. Σκεφτείτε τις φορές που απλά δεν μπορούσατε να προσέξετε, ώστε να απαντήσετε καταλλήλως σε κάποιον που σας ρώτησε κάτι, ενώ εσείς σκεφτόσασταν κάτι άλλο.
Γνωρίζουμε εδώ και χρόνια ότι ο περιττός εσωτερικός διάλογος μπορεί να παρέμβει και στην επίδοση στα αθλήματα, οδηγώντας τους ανθρώπους μέχρι και στον πνιγμό υπό πίεση. Ο αυτοδημιουργούμενος περισπασμός ενισχύει την πιθανότητα λαθών. Δυσκολεύεστε να εστιάσετε σε αυτό που κάνετε, όταν ο νους σας είναι αλλού και έτσι καταλήγετε σε απροσεξίες και τσαπατσουλιές. Ίσως το χειρότερο από όλα είναι το γεγονός ότι αυτή η αυτο-απορρόφηση σε υπερβολικό βαθμό μας κάνει να χάνουμε μεγάλο μέρος της πραγματικής μας ζωής. Δεν μπορούμε να ζήσουμε πλήρως τη στιγμή, όταν ο νους μας βρίσκεται αλλού.
Mark Leary, Ph. D, καθηγητής ψυχολογίας και νευροεπιστημών στο Πανεπιστήμιο του Duke / Photo: Author/Depositphotos
