Σε μία σειρά μελετών και ερευνών, που έγιναν από τον Dan Gilbert του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και τον Timothy Wilson του πανεπιστημίου της Βιρτζίνια, οι ερευνητές ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να βαθμολογήσουν τα πλεονεκτήματα πολλών συναισθημάτων. Η μετάνοια πήρε υψηλότερη βαθμολογία από το θυμό, τη λύπη, την ενοχή ή την υπερηφάνεια, πράγμα που σημαίνει πως οι άνθρωποι βρίσκουν αξία σ’ αυτήν. Που έγκειται αυτή η αξία; Στη μάθηση
Η μετάνοια, όπως και τα υπόλοιπα συναισθήματα, είναι μέρος του μηχανισμού επιβίωσής μας. Μας βοηθά να επανεξετάσουμε τις αποφάσεις και τις πράξεις μας. Δε θα μπορούσαμε ν’ αναπτυχθούμε αν δεν υπήρχε κάτι να μας σπρώξει στην αξιολόγηση των αποφάσεων που έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη δική μας ζωή και στων άλλων. Πολλές φορές αναγνωρίζουμε το τι θέλουμε, όταν βιώνουμε αυτά που δε θέλουμε.
Advertisment
Στην ίδια έρευνα φάνηκε πως όλοι οι άνθρωποι μετανιώνουν περισσότερο για τις χαμένες ευκαιρίες, για τα πράγματα που ΔΕΝ έκαναν. Γιατί συμβαίνει αυτό; Το σύστημά μας υπερφορτώνεται όταν κάνουμε κάτι που επιφέρει αρνητικές συνέπειες και μετανιώνουμε και στεναχωριόμαστε, οπότε ο εγκέφαλος για να βοηθήσει την κατάσταση αρχίζει να το εκλογικεύει και να βρίσκει δικαιολογίες. Για παράδειγμα, «δεν πέρασα στο διαγωνισμό της Τράπεζας… αλλά διαφορετικά δε θα ξεκινούσα αργότερα τη δική μου δουλειά». Μπορούμε πάντα να βρούμε μία θετική πλευρά για τις αποφάσεις και τις πράξεις μας, ακόμη κι αν οδήγησαν στην αποτυχία.
Πώς όμως θα βρούμε κάτι θετικό για κάτι που δεν κάναμε ποτέ; Πώς θα μάθουμε από τις εμπειρίες μας όταν δεν έχουμε εμπειρίες; Ο Dan Gilbert λέει «Ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι μετανιώνουν περισσότερο για όσα δεν κάνουν απ’ ό,τι γι αυτά που κάνουν, είναι πως το ψυχολογικό ανοσοποιητικό μας σύστημα δυσκολεύεται να επινοήσει θετικές και πιστευτές απόψεις για την απραξία… όταν δε δεχόμαστε την πρόταση γάμου κάποιου που αργότερα γίνεται διάσημος ηθοποιός, δε μπορούμε να παρηγορήσουμε τον εαυτό μας με όλα όσα μάθαμε από την εμπειρία επειδή… δεν υπήρξε καμία».
Όλοι γνωρίζουμε το φυσικό ανοσοποιητικό σύστημα, λίγοι όμως γνωρίζουν πως υπάρχει κι ένα ψυχολογικό ανοσοποιητικό σύστημα, όπως υποστηρίζουν κάποιοι επιστήμονες, που μας προστατεύει, μειώνοντας τα αρνητικά συναισθήματα, όταν βιώνουμε καταστάσεις που δημιουργούν εσωτερική σύγκρουση. Το ψυχολογικό ανοσοποιητικό σύστημα συγκροτείται από την ανθεκτικότητα, που σημαίνει πως αντέχουμε τις αντιξοότητες και γινόμαστε δυνατότεροι, και την ευδαιμονία, που σημαίνει πως η βιώσιμη ευτυχία πηγάζει από το νόημα της ζωής.
Advertisment
Για να βελτιώσουμε το ψυχολογικό ανοσοποιητικό μας σύστημα χρειάζεται να γνωρίζουμε «γιατί» ζούμε, όταν ξέρουμε το «γιατί» μας, δεν μας πτοούν οι δυσκολίες. Χρειάζεται επίσης, να μπορούμε να δούμε τη θετική πλευρά μίας δυσάρεστης κατάστασης, την ευκαιρία που κρύβει. Να μπορούμε να αποδεχτούμε πως όλα περνάνε, τα καλά και τα άσχημα, και να αποστασιοποιούμαστε από τις καταστάσεις. Είναι σημαντικό, επίσης, να μπορούμε να κυριαρχήσουμε στην προσοχή μας, στο που εστιάζουμε την ενέργειά μας.
Πολλά βιβλία έχουν γραφτεί για τα συναισθήματα μετάνοιας που εκφράζουν οι άνθρωποι λίγο πριν το τέλος της ζωής τους. Το ότι έπαιρναν τη ζωή πολύ στα σοβαρά, το ότι δεν άκουγαν τη διαίσθησή τους, το ότι πέρασαν μέρες, μήνες και χρόνια ακόμη ανησυχώντας, είναι κάποια από αυτά για τα οποία μετανιώνουν όσοι βρίσκονται στο κατώφλι των δύο κόσμων.
Μήπως να δώσουμε σημασία σ’ αυτά που λένε; Μήπως μπορούσε να κερδίσουμε λίγη από τη σοφία που αποκτούν ισορροπώντας σ’ αυτό το κατώφλι;
Είναι, άραγε, εφικτό να ζήσουμε τη ζωή μας χωρίς να μετανιώσουμε για τίποτα; Δεν το είχα καταφέρει κι αυτό με στεναχωρούσε, μέχρι που συνειδητοποίησα πως αν τα έκανα όλα σωστά, αν όλες οι αποφάσεις μου οδηγούσαν στο τέλειο αποτέλεσμα, αν ο δρόμος μου ήταν επίπεδος κι ευθύς συνέχεια, αν δεν αντιμετώπιζα προκλήσεις, αν δε βίωνα όλη τη γκάμα των συναισθημάτων, η ζωή δε θα είχε ενδιαφέρον…
«Μη μετανιώνεις που μετανιώνεις,» είπα μέσα μου «συγχώρεσε και αποδέξου τον εαυτό σου, πριν φτάσεις στο κατώφλι των δύο κόσμων». Κι όταν το έκανα, συνειδητοποίησα πως υπάρχει ένα δώρο σε κάθε απόφαση και πράξη, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα. Αποφάσισα, λοιπόν, να κρατήσω το μάθημα και ν’ απελευθερώσω τον πόνο. Ενδυνάμωσα την εμπιστοσύνη μου στη ζωή. Εστίασα στη μάθηση και στη δύναμη που κέρδιζα από κάθε εμπειρία. Έμαθα από τη σοφία των άλλων. Και κάπως έτσι, χωρίς να το πολυκαταλάβω, έπαψα να μετανιώνω για την ατέλεια της ανθρώπινης φύσης μου… Έχουμε την ευκαιρία να ζήσουμε μία όμορφη ιστορία. Όχι χωρίς δυσκολίες και προκλήσεις, αλλά χωρίς να υποφέρουμε.
Είναι Licensed HeartMath Coach και εργάζεται με ατομικές και ομαδικές συνεδρίες. Διοργανώνει το Σεμινάριο «Ζήσε με την καρδιά σου (με τις τεχνικές του HeartMath® Institute)».
- Οι “5 καρέκλες”: Ένα νοητικό και συναισθηματικό εργαλείο για καλύτερη επικοινωνία - 9 Νοεμβρίου 2022
- Ποιος είναι ο αληθινός λόγος που υποφέρουμε - 16 Σεπτεμβρίου 2022
- Τα «ζιζάνια» που εισβάλουν και δημιουργούν προβλήματα στον «εσωτερικό κήπο» των πεποιθήσεών μας - 9 Μαΐου 2022
