Ο πόνος κατά τη διάρκεια της κατάποσης ονομάζεται οδυνοφαγία. Ο πόνος μπορεί να εντοπιστεί στο λαιμό, στο στόμα ή στον οισοφάγο και υπάρχουν διάφοροι πιθανοί λόγοι για την εμφάνισή της. Με τον καιρό, η επίπονη κατάποση μπορεί να οδηγήσει σε βλάβες στο λαιμό, στην ανεπιθύμητη απώλεια βάρους και σε άλλες επιπλοκές.
Σε αυτό το άρθρο, εξετάζουμε τις συνηθέστερες αιτίες οδυνοφαγίας και τα συμπτώματά της, όπως επίσης και τις διαθέσιμες θεραπείες:
Advertisment
Τι είναι η οδυνοφαγία;
Η οδυνοφαγία είναι μια διαταραχή, κατά την οποία η κατάποση φαγητού, υγρών ή σιέλου είναι επώδυνη. Η επώδυνη κατάποση μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα πολλών ιατρικών παθήσεων. Η τοποθεσία και η ένταση του πόνου εξαρτάται από την αιτία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η οδυνοφαγία επιλύεται σύντομα, αλλά μπορεί επίσης να επιμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα και αυτό να αποτελεί ένδειξη ενός σοβαρότερου προβλήματος υγείας.
Οδυνοφαγία vs Δυσφαγία
Η δυσφαγία είναι όταν δυσκολευόμαστε να καταπιούμε, ενώ η οδυνοφαγία είναι όταν η κατάποση είναι επώδυνη. Η δυσφαγία μπορεί να υπάρχει παράλληλα με την οδυνοφαγία, αλλά οι δύο καταστάσεις μπορούν να εμφανιστούν και ξεχωριστά. Όταν εμφανίζονται όμως μαζί, το πρόβλημα είναι διπλό, καθώς ο ασθενής και δυσκολεύεται, αλλά και πονάει, όταν προσπαθεί να καταπιεί.
Η δυσφαγία είναι συχνά σοβαρότερη από την οδυνοφαγία. Η δυσφαγία μπορεί να προκαλέσει βήχα ή πνιγμονή. Σε σπάνιες περιπτώσεις, προκαλούνται ερεθισμοί ή βακτήρια στους πνεύμονες, οδηγώντας σε ανάπτυξη πνευμονίας.
Advertisment
Τόσο η δυσφαγία, όσο και η οδυνοφαγία μπορούν να προκληθούν από μολύνσεις ή φλεγμονές. Εντούτοις, η δυσφαγία μπορεί να αποτελέσει σύμπτωμα του άγχους και να προκληθεί από ψυχολογικούς παράγοντες. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο ασθενής δυσκολεύεται να καταπιεί, λόγω φοβίας, κάτι που ονομάζεται φαγοφοβία. Η οδυνοφαγία και η δυσφαγία συγχέονται ορισμένες φορές με την αίσθηση ενός εξογκώματος στο λαιμό. Όμως, η αίσθηση αυτή δεν επηρεάζει άμεσα το μηχανισμό κατάποσης σε αντίθεση με τις παραπάνω διαταραχές.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της οδυνοφαγίας μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα, ανάλογα την αιτία του πόνου. Τα συνηθέστερα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
– Ένα έντονο, οξύ πόνο καψίματος ή μαχαιρώματος στο στόμα, στο λαιμό ή στον οισοφάγο κατά την κατάποση
– Πόνος που επιδεινώνεται, όταν καταπίνουμε ξηρά τροφή, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις και τα υγρά προκαλούν τον ίδιο πόνο
– Απώλεια βάρους από τη μειωμένη πρόσληψη τροφής
– Αφυδάτωση από τη μειωμένη πρόσληψη υγρών.
Όταν μια μόλυνση προκαλεί οδυνοφαγία, το άτομο μπορεί να παρατηρήσει και άλλα σημάδια μόλυνσης, όπως πυρετό, πόνο στο σώμα, κόπωση και μια γενικευμένη αίσθηση δυσφορίας.
Αιτίες
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν επώδυνη κατάποση:
– Μολύνσεις, όπως το κοινό κρυολόγημα, η γρίπη και ο στρεπτόκοκκος.
– Φλεγμονή του στόματος, του λαιμού ή του οισοφάγου που προκαλείται από φαρυγγίτιδα, αμυγδαλίτιδα, λαρυγγίτιδα ή οισοφαγίτιδα.
– Καούρες ή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, όπου το οξύ του στομαχιού εισέρχεται στον οισοφάγο και ορισμένες φορές, στο λαιμό, προκαλώντας πόνο και φλεγμονή. Η μακροχρόνια καούρα μπορεί να προκαλέσει έλκος και δυσφαγία.
– Αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα.
– Μολύνσεις candida του στόματος, του λαιμού και του οισοφάγου. Αυτές οι μυκητιάσεις είναι πιο συχνές σε άτομα με αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα.
– Καρκίνος του οισοφάγου. Συχνά συνδέεται με επίμονη δυσφαγία, οδυνοφαγία και απώλεια βάρους.
– Τραυματισμός ή έλκος στο στόμα, λαιμό ή οισοφάγο. Μπορεί να προκληθούν από φυσικό τραύμα, χειρουργείο ή κατάποση τροφών με αιχμηρές άκρες.
– Καπνός, αλκοόλ ή ναρκωτικά που ερεθίζουν το στόμα, το λαιμό και τον οισοφάγο, κάνοντας την κατάποση επώδυνη.
– Η παρατεταμένη κατάποση πολύ καυτών ή κρύων ποτών μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στον οισοφάγο.
Θεραπεία
Οι θεραπείες για την επώδυνη κατάποση περιλαμβάνουν:
– Αντιμετώπιση των υποβοσκουσών αιτιών, όπως αντιβιοτικά για μολύνσεις ή αντιόξινα για την παλινδρόμηση
– Αντιφλεγμονώδη για την ανακούφιση του πόνου από φλεγμονές, όπως λαρυγγίτιδα και αμυγδαλίτιδα
– Την αποφυγή αλκοόλ και καπνού
– Την κατανάλωση μαλακών τροφών και το καλό μάσημά τους
– Τη χρήση ειδικών σπρέι για το μούδιασμα του λαιμού και την παροχή αναλγητικών
Σε σοβαρές περιπτώσεις όπου η κατάποση είναι αδύνατη λόγω πόνου, συστήνεται η χορήγηση ορού για την αποφυγή σοβαρότερων προβλημάτων από την απώλεια βάρους. Όταν η οδυνοφαγία προκαλείται από καρκίνο, το χειρουργείο είναι η κατάλληλη επιλογή.
Πότε να επισκεφθείτε γιατρό
Σε πολλές περιπτώσεις, η οδυνοφαγία επιλύεται χωρίς θεραπεία. Η επώδυνη κατάποση λόγω κοινού κρυολογήματος ή γρίπης εξαφανίζεται μέσα σε μία εβδομάδα. Η αιτία της μπορεί να εντοπιστεί από μια οπτική εξέταση του λαιμού, ειδικά αν εμπλέκεται κάποια φλεγμονή ή μόλυνση. Σε άλλες περιπτώσεις, απαιτείται η ενδοσκόπηση ή το φαρυγγικό επίχρισμα.
Ο ασθενής χρειάζεται να επισκεφθεί γιατρό, αν δεν υπάρχει εμφανής αιτία της επώδυνης κατάποσης. Και πρέπει να αναζητήσει άμεση ιατρική βοήθεια, αν η οδυνοφαγία δυσκολέψει πολύ την κατανάλωση φαγητού ή την αναπνοή και επιμείνει για αρκετές εβδομάδες συνοδευόμενη από απώλεια βάρους, αφυδάτωση ή από την εμφάνιση κάποιου εξογκώματος.
[toggle title="Πηγές"]
https://www.merckmanuals.com/home/digestive-disorders/esophageal-and-swallowing-disorders/gastroesophageal-reflux-disease-gerd
https://www.merckmanuals.com/home/ear,-nose,-and-throat-disorders/mouth-and-throat-disorders/tonsillopharyngitis
https://gut.bmj.com/content/63/Suppl_1/A60.2
https://www.aafp.org/afp/2006/0615/p2187.html
https://www.merckmanuals.com/home/digestive-disorders/symptoms-of-digestive-disorders/difficulty-swallowing
https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1534650110391085
https://www.nidcd.nih.gov/health/dysphagiahttps://www.cdc.gov/fungal/diseases/candidiasis/thrush/index.html
[/toggle]
