Το γαστρεντερικό μας σύστημα και ιδιαίτερα το έντερο μας είναι ένα όργανο που στέλνει πολλαπλά σήματα στον εγκέφαλο. Έχετε ποτέ παρατηρήσει ότι όταν είστε αγχωμένοι ή ενθουσιασμένοι, νιώθετε «πεταλούδες» να τριγυρίζουν στο στομάχι σας; Ή όταν κάτι πάει πολύ στραβά, μια κράμπα εμφανίζεται εκεί σαν ένα κόμπος;
Ίσως να έχετε παρατηρήσει ότι μετά την κατανάλωση ορισμένων τροφών ή ποτών, η διάθεση και τα ενεργειακά σας επίπεδα αλλάζουν, το στομάχι σας φουσκώνει και ίσως αρχίζετε να τρέμετε. Στα Αγγλικά, χρησιμοποιείται ο όρος «gut instinct» και επιβεβαιώνεται πια επιστημονικά η σχέση αυτών των δύο. Τις προηγούμενες δεκαετίες, οι ερευνητές μελετούσαν προσεκτικά το εντερικό νευρικό σύστημα, το οποίο αποτελεί μέρος του νευρικού συστήματος στο στομάχι. Τα ευρήματα έδειξαν πώς το εντερικό νευρικό σύστημα κυβερνά το έντερο, αλλά επίσης πώς ελέγχει και το ένστικτό μας, στη διάθεση και σε ορισμένες παθήσεις.
Advertisment
Το εντερικό νευρικό σύστημα αποτελεί μέρος του περιφερειακού νευρικού συστήματος – των νευρών που υπάρχουν έξω από τον εγκέφαλο – και έχουν μελετηθεί από τον Dr. Michael Gershon, καθηγητή και διευθυντή του τμήματος Ανατομίας και Κυτταρικής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Columbia. Το ΕΝΣ περιέχει τόσα νεύρα, όσα υπάρχουν και στο νωτιαίο μυελό και ρυθμίζουν τη συμπεριφορά του εντέρου, της χολής και του παγκρέατος. Το πνευμονογαστρικό νεύρο συνδέει το ΕΝΣ με τον εγκέφαλο και όταν αυτό ενεργοποιηθεί, ελέγχει την επιληψία, ανακουφίζει από την κατάθλιψη και βελτιώνει τη μάθηση και τη μνήμη.
Το εκπληκτικό με το ΕΝΣ είναι ότι μπορεί να λειτουργήσει χωρίς καμία πληροφορία από τον εγκέφαλο και οι έρευνες δείχνουν ότι το ΕΝΣ δίνει σήμα στον εγκέφαλο περισσότερο απ’ ό,τι συμβαίνει αντίθετα. Το αποτέλεσμα είναι ότι αυτά τα σήματα επηρεάζουν τον εγκέφαλο, τα συναισθήματα, το στρες, τη μνήμη, τη λήψη αποφάσεων και τη μάθηση.
Η επιστήμη επίσης έχει αποκαλύψει μια σημαντική σύνδεση ανάμεσα στην διατροφή και τα συναισθήματα. Κατά τη διάρκεια μελετών των αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στα εντερικά σήματα και στα συναισθήματα που προκαλούν, βρέθηκε ότι η διατροφή επιδρά στην εγκεφαλική δραστηριότητα και η πρόσληψη λιπαρών οξέων μειώνει τη θλίψη και την πείνα. Οπότε το ρητό «είσαι ό,τι τρως» μπορεί να παραφραστεί ως εξής «η διάθεσή σου είναι αυτή λόγω αυτών που τρως (έως ένα σημείο βέβαια)».
Advertisment
Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Neurogastroenterology and Motility υποδεικνύει ότι δεν είναι μόνο οι νευρώνες και οι νευροδιαβιβαστές στο στομάχι που παίζουν ρόλο στα σήματα που στέλνονται στον εγκέφαλο. Για την ακρίβεια, ένα μεγάλο μέρος της διαδικασίας μπορεί να γίνεται από τα βακτήρια στο στομάχι σας. Υπάρχουν κατά προσέγγιση 100 τρισεκατομμύρια βακτήρια που ζουν στο γαστρεντερικό σας σύστημα.
Οι ερευνητές συμπέραναν ότι «η παρουσία ή απουσία εντερικών βακτηρίων επηρεάζει την ανάπτυξη συμπεριφορών και συνοδεύεται από νευροχημικές αλλαγές στον εγκέφαλο». Γι’ αυτό και η υγεία και η ισορροπία αυτού του πληθυσμού είναι απαραίτητη στο πώς λειτουργεί ο εγκέφαλός μας. Υπάρχουν περισσότερα βακτήρια στο γαστρεντερικό σας σύστημα απ’ ότι κύτταρα στο σώμα σας και όταν τρώτε, θρέφετε αυτά τα βακτήρια και είναι αυτά που στη συνέχεια στέλνουν σήματα στον εγκέφαλό σας.
Οι μεγάλες ποσότητες ζάχαρης, αλκοόλ, γλουτένης και γαλακτοκομικών μπορεί να μεταβάλλει την ισορροπία των βακτηρίων αυτών και της λειτουργίας του εντέρου. Ένας από τους ρόλους των εντερικών βακτηρίων είναι η παραγωγή σεροτονίνης: Η σεροτονίνη είναι μια από τις ορμόνες της «χαράς» και ανισορροπίες στην παραγωγή της συνδέονται με προβλήματα, όπως διαταραχές ύπνου και κατάθλιψη.
Αυτές και πολλές άλλες μελέτες υποστηρίζουν ότι αυτό που τρώμε αλλάζει την εγκεφαλική μας δραστηριότητα, τη σωματική μας βιοχημεία και τα συναισθήματά μας. Αλλά μπορεί να είναι επίσης και το γεγονός πως αυτό που τρώμε ελέγχεται έως ένα βαθμό από τα συναισθήματα, το στρες και την γαστρεντερική μας υγεία. Για παράδειγμα, όταν είμαστε κουρασμένοι, ψάχνουμε τροφές με ζάχαρη ή υδατάνθρακες.
Μπορεί αυτό που τρώμε να επιδράσει στη διάθεσή σας; Μπορεί η διατροφή να είναι μέρος της εξίσωσης για τη μείωση του στρες και τη βελτίωση των συναισθημάτων μας; Σκεφτείτε για λίγο τι είναι αυτό που καταναλώνετε και πώς σας κάνει να νιώθετε. Καταναλώνετε διαφορετικές τροφές όταν είστε στρεσαρισμένοι; Νιώθετε φουσκωμένοι μετά από κάποια γεύματα; Υπάρχουν τροφές που σας ανεβάζουν ή που σας κάνουν ληθαργικούς;
Φαίνεται εδώ πως εμφανίζεται ένα πρόβλημα για το τι ισχύει: ποιο έρχεται πρώτο; Το γαστρεντερικό σας σύστημα στέλνει μηνύματα για το φαγητό που αλλάζουν τη διάθεσή μας; Ή το πώς νιώθουμε είναι που επηρεάζει το γαστρεντερικό μας σύστημα και τα βακτήρια που βρίσκονται εκεί φαίνεται να απαιτούν ορισμένες τροφές ή να προκαλούν διαφόρων ειδών ενοχλήσεις; Μας λένε πάντα να ακούμε το ένστικτο και το σώμα μας, να αφουγκραζόμαστε αυτά που μας λένε. Μήπως τελικά τα πράγματα είναι πιο απλά; Μήπως το ένστικτο είναι το ίδιο μας το σώμα που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο μας στέλνει τα μηνύματα, που δυστυχώς πολύ συχνά αγνοούμε;
[toggle title="Πηγές"]
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3148741/
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0889159109001962
https://link.springer.com/article/10.1186%2F1757-4749-1-6
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18787912
[/toggle]
