Η νικοτίνη είναι η εθιστική ουσία που βρίσκουμε στα προϊόντα καπνού, κυρίως στα τσιγάρα. Στην ουσία πρόκειται για ένα ναρκωτικό που μπορεί να επηρεάσει την εγκεφαλική λειτουργία του ατόμου. Μόλις ο οργανισμός προσαρμοστεί στη συχνή πρόσληψη νικοτίνης, δυσκολευόμαστε πολύ να διακόψουμε το κάπνισμα λόγω των άβολων συμπτωμάτων που προκαλεί η στέρηση της ουσίας.
Τα συμπτώματα στέρησης φθάνουν συνήθως στο αποκορύφωμά τους μετά από 1-3 ημέρες και ύστερα μειώνονται στο πέρασμα 3 – 4 εβδομάδων. Μετά από αυτό το διάστημα, το σώμα απομακρύνει το μεγαλύτερο μέρος της νικοτίνης και οι επιδράσεις της στέρησης είναι κυρίως ψυχολογικές. Η κατανόηση των συμπτωμάτων του συνδρόμου στέρησης μπορεί να μας βοηθήσει να τα διαχειριστούμε κατά τη διάρκεια της προσπάθειάς μας να διακόψουμε το κάπνισμα.
Advertisment
Τι είναι το σύνδρομο στέρησης νικοτίνης;
Η νικοτίνη έχει αρκετές διαφορετικές επιδράσεις στον οργανισμό μας. Καθώς κάνουμε χρήση τσιγάρου, απορροφάμε τη νικοτίνη μέσω της μύτης, του στόματος και των πνευμόνων. Από εκεί, εισέρχεται στο κυκλοφορικό σύστημα. Όταν η νικοτίνη φτάσει στον εγκέφαλο, ενεργοποιεί περιοχές που σχετίζονται με την αίσθηση απόλαυσης και ανταμοιβής και τονώνει τα επίπεδα μιας χημικής ουσίας που ονομάζεται ντοπαμίνη. Η νικοτίνη επηρεάζει επίσης περιοχές στον εγκέφαλο που σχετίζονται με την αναπνοή, τη μνήμη, την όρεξη και τον καρδιακό ρυθμό.
Όταν χρησιμοποιούμε νικοτίνη για μεγάλη χρονική περίοδο, αυτή προκαλεί αλλαγές στην ισορροπία των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλό μας. Όταν ένα άτομο σταματήσει άμεσα τη χρήση νικοτίνης, διαταράσσει την χημική αυτή ισορροπία και εμφανίζει σωματικές και ψυχολογικές παρενέργειες, όπως έντονη επιθυμία και κακή διάθεση. Οι ειδικοί περιγράφουν αυτή τη διατάραξη των χημικών ουσιών στον εγκέφαλο ως εθισμό στη νικοτίνη και αποτελεί έναν από τους λόγους που δυσκολευόμαστε να μειώσουμε ή να διακόψουμε το κάπνισμα.
Τα συμπτώματα του συνδρόμου στέρησης
Τα συμπτώματα του συνδρόμου στέρησης της νικοτίνης είναι τόσο σωματικά, όσο και ψυχολογικά. Οι σωματικές παρενέργειες διαρκούν λίγες μόνο μέρες, μέχρι η νικοτίνη να απομακρυνθεί από το σώμα, αλλά οι ψυχολογικές παρενέργειες συνεχίζονται περισσότερο. Αν και τα συμπτώματα είναι δυσάρεστα, η στέρηση της νικοτίνης δεν περιλαμβάνει κινδύνους για την υγεία. Τα ψυχολογικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
Advertisment
– Έντονη επιθυμία για νικοτίνη
– Εκνευρισμός ή σύγχυση
– Κακή διάθεση
– Δυσκολία συγκέντρωσης
– Άγχος
– Εναλλαγές διάθεσης
Οι άνθρωποι μπορεί επίσης να εμφανίζουν τα ακόλουθα σωματικά συμπτώματα της στέρησης από τη νικοτίνη:
– Πονοκεφάλους
– Εφίδρωση
– Ένταση
– Τρέμουλο
– Δυσκολία στον ύπνο
– Νυχτερινές αφυπνίσεις
– Αυξημένη όρεξη
– Κοιλιακές κράμπες
– Πεπτικά προβλήματα, όπως δυσκοιλιότητα
Χρονοδιάγραμμα του συνδρόμου στέρησης νικοτίνης
Ο κάθε άνθρωπος βιώνει διαφορετικά το σύνδρομο στέρησης της νικοτίνης. Ορισμένοι άνθρωποι νιώθουν τις σωματικές παρενέργειες πιο έντονα από άλλους. Τα συμπτώματα εμφανίζονται 4 – 24 ώρες μετά το τελευταίο τσιγάρο και υποχωρούν σταδιακά μέσα στις επόμενες 3 με 4 εβδομάδες.
Δύο ώρες μετά το τελευταίο τσιγάρο, ο οργανισμός θα έχει ήδη απομακρύνει τη μισή περίπου νικοτίνη. Τα επίπεδα της νικοτίνης συνεχίζουν να πέφτουν τις επόμενες μέρες, μέχρι να μην επηρεάζεται καθόλου ο οργανισμός. Εκτός από τα αρνητικά συμπτώματα της στέρησης, οι άνθρωποι αρχίζουν να παρατηρούν θετικές αλλαγές, όπως βελτιώσεις στην αίσθηση της όσφρησης και της γεύσης, λιγότερο βήχα, ευκολότερη αναπνοή, ειδικά κατά την άσκηση.
Αντιμετώπιση του συνδρόμου στέρησης
Η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη επειδή ο εθισμός είναι τόσο σωματικός, όσο και ψυχολογικός στην αρχή. Οι άνθρωποι ωφελούνται από διάφορα είδη στήριξης που περιλαμβάνουν:
– Θεραπεία αντικατάστασης νικοτίνης: Τα συνηθέστερα μέσα είναι το μάσημα τσίχλας, δερματικά επιθέματα, ταμπλέτες, σπρέι για τη μύτη. Έρευνες έχουν δείξει ότι η χρήση αυτής της μεθόδου μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα διακοπής του καπνίσματος κατά 50 – 60%.
– Φαρμακευτική αγωγή: Η βαρενικλίνη μειώνει την έντονη επιθυμία και μπλοκάρει τις επιδράσεις της ανταμοιβής από το κάπνισμα. Η βουπροπιόνη χρησιμοποιείται και ως αντικαταθλιπτικό.
– Ηλεκτρονικό τσιγάρο: Περιέχει νικοτίνη, η οποία καταναλώνεται ως υδρατμός, αλλά δεν περιέχει πολλές άλλες βλαβερές ουσίες του καπνού. Οι κίνδυνοι για την υγεία όμως από τη χρήση του δεν είναι ακόμα πλήρως γνωστοί.
– Συμβουλευτική: Μπορεί να αντιμετωπίσει τόσο τις ψυχολογικές, όσο και τις σωματικές πλευρές της στέρησης νικοτίνης και μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη μαζί με την μέθοδο της αντικατάστασης. Υπάρχουν ακόμα και ομάδες στήριξης στο πλαίσιο της χρήσης συμβουλευτικής.
[toggle title="Πηγές"]
https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/causes-of-cancer/smoking-and-cancer/whats-in-a-cigarette
https://www.cdc.gov/tobacco/data_statistics/fact_sheets/cessation/quitting/index.htm
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4363846/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4542051/
https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD000146.pub5/full
[/toggle]
