Όλοι λέμε ψέματα. Είτε λέμε ένα ακίνδυνο λευκό ψέμα για να γλυτώσουμε μια βραδινή έξοδο, είτε έχουμε κατασκευάσει ένα πιο λεπτομερές σχέδιο που τελικά αναγνωρίζουμε πως δεν ήταν και πολύ καλή ιδέα, τα ψέματα είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης.
Αλλά δεν πρόκειται για ένα απλό φαινόμενο: Σύμφωνα με την Bella DePaulo, ψυχολόγο στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό σε σύγκριση με τους άνδρες να υπερβάλλουν για να προστατεύσουν τα συναισθήματα κάποιου τον οποίο νοιάζονται. Ψέματα για χάρη της αγάπης; Ίσως και ναι. Το βέβαιο είναι πως τα ψέματα είναι ένα περίπλοκο και πολυσύνθετο ζήτημα στη ζωή μας.
Advertisment
Για να διερευνήσουν περισσότερο την έμφυτη επιθυμία των ανθρώπων να «φτιάχνουν» ψέματα, μια νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Personality and Individual Differences αναγνώρισε και ερεύνησε μια νέα τυπολογία ψεμάτων.
Σύμφωνα με αυτό το νέο σύστημα, υπάρχουν ακριβώς έξι κύριοι λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι ψεύδονται – και καταπώς φαίνεται συγκεκριμένα είδη ψεμάτων τείνουν να χρησιμοποιούνται από συγκεκριμένα είδη ανθρώπων. Αυτή η τυπολογία, που δημιουργήθηκε από επιστήμονες του Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών στο Τμήμα Ψυχολογίας του Sopot στην Πολωνία, κατηγοριοποιεί τα ψέματα με βάση τα οφέλη και τα κίνητρα που κρύβει κάθε ψέμα.
Οι ερευνητές αναγνώρισαν τρεις πιθανές επιλογές με βάση τα οφέλη: ψέματα που ωφελούν τον εαυτό, που ωφελούν τους άλλους και ένα τρίτο είδος που ωφελεί και τα δύο μέρη. Όσο για τα κίνητρα, κατηγοριοποίησαν τα ψέματα για την απόκτηση κάποιου οφέλους ή την αποφυγή απωλειών (προστατευτικά ψέματα).
Advertisment
6 βασικοί λόγοι που λέμε ψέματα
1. Ψέματα που ωφελούν τον εαυτό
Αυτό το είδος χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια απόκτησης κάποιου κέρδους, την επίτευξη ενός θετικού αποτελέσματος για τον εαυτό μας (π.χ. το να βρούμε κάτω χρήματα και να ισχυριστούμε ότι είναι δικά μας).
2. Ψέματα που προστατεύουν τον εαυτό
Αυτό το είδος λέγεται, αντιθέτως, για να αποφευχθεί ένα αρνητικό αποτέλεσμα για τον εαυτό (π.χ. ισχυριζόμαστε πως δεν είμαστε εμείς που σπάσαμε το πολύτιμο βάζο).
Διαβάστε επίσης – Πώς να αναγνωρίσετε κάποιον που λέει ψέματα: 5 φράσεις που προδίδουν τους παθολογικούς ψεύτες
3. Ψέματα που ωφελούν τους άλλους
Αν λέτε τέτοια ψέματα, σημαίνει ότι θέλετε να εξασφαλίσετε ένα θετικό αποτέλεσμα για κάποιον άλλο (π.χ. λέμε σε ένα παιδί ότι η ζωγραφιά του είναι ό,τι πιο όμορφο έχουμε δει).
4. Ψέματα που προστατεύουν τους άλλους
Εναλλακτικά, άλλα ψέματα λέγονται για να προστατεύσουν κάποιον άλλο από το να πληγωθεί (π.χ. διαβεβαιώνουμε τη φίλη μας ότι θα βρει το χαμένο της πορτοφόλι).
5. Ψέματα που ωφελούν και τα δύο μέρη
Αυτό το είδος λέγεται να ωφελήσει τόσο τον εαυτό μας, όσο και τους άλλους (π.χ. λέμε ένα ψέμα για να προστατεύσουμε την ομάδα μας).
6. Ψέματα που προστατεύουν και τα δύο μέρη
Τέλος, το 6ο και τελευταίο είδος λέγεται για να αποφύγουμε να πληγωθούμε τόσο εμείς, όσο και οι άλλοι (π.χ. ισχυριζόμαστε ότι ούτε εμείς, ούτε ο φίλος μας διοργάνωσε εκείνο το πάρτι – αποτυχία).
[toggle title="Πηγές"]
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0191886918302605
[/toggle]
