Το άτομο που συνηθίζει να συμπεριφέρεται παθητικο-επιθετικά εκφράζει τα αρνητικά του συναισθήματα έμμεσα μέσω πράξεων, παρά άμεσα επιθετικά. Οι παθητικο-επιθετικοί άνθρωποι συνήθως επιδεικνύουν αντίσταση σε προσκλήσεις ή απαιτήσεις από την οικογένεια και τις υπόλοιπες διαπροσωπικές τους σχέσεις, αναβάλλοντας, όντας ανόρεχτοι ή ανυποχώρητοι. Η τάση τους να εκφράζουν έμμεσα τη δυσαρέσκειά τους για κάτι δημιουργεί ένα μεγάλο χάσμα (συχνά και αντίφαση) ανάμεσα σε αυτό που λένε και σε αυτό που κάνουν.
Για παράδειγμα, κάποιος στη δουλειά προτείνει ένα σχέδιο. Ένας συνάδελφος με παθητικο-επιθετική συμπεριφορά αντιτίθεται σε αυτό το σχέδιο, αλλά αντί να εκφράσει άμεσα τη γνώμη του, λέει ότι συμφωνεί. Όμως, καθώς δεν συμφωνεί με το σχέδιο, αντιστέκεται στη διεκπεραίωσή του. Μπορεί να χάνει επίτηδες τις προθεσμίες, να αργεί στις συναντήσεις και να υποβιβάζει το σχέδιο με διάφορους τρόπους.
Advertisment
Σε ένα άλλο παράδειγμα, μια γυναίκα μελετά με το αγόρι της στο ίδιο δωμάτιο. Είναι εκνευρισμένη μαζί του, αλλά αντί να του το εκφράσει, εκείνη βάζει δυνατά τη μουσική στο λάπτοπ της για να τον ενοχλήσει. Ορισμένα κοινά σημάδια της παθητικο-επιθετικής συμπεριφοράς περιλαμβάνουν:
– Πικρία και επιθετικότητα προς τα αιτήματα των άλλων
– Σκόπιμες καθυστερήσεις ή λάθη
Advertisment
– Κυνική, πεσιμιστική ή επιθετική συμπεριφορά υποβιβασμού
– Συχνά παράπονα για το ότι νιώθει κανείς προδομένος ή υποβιβασμένος
Η παθητικο- επιθετική συμπεριφορά μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα σοβαρότερων ψυχικών διαταραχών, αλλά δεν θεωρείται από μόνη της σοβαρή ψυχική διαταραχή. Αυτό το είδος συμπεριφοράς μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα ενός ατόμου να δημιουργήσει και να διατηρήσει υγιείς σχέσεις, προκαλώντας πρόβλημα ακόμα και στο εργασιακό του περιβάλλον. Όμως, υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορούμε να διαχειριστούμε την παθητικο- επιθετική συμπεριφορά έτσι ώστε να μην έχει αρνητική επίδραση στην ποιότητα της ζωής μας.
Αιτίες
Γιατί αυτή η συμπεριφορά φαίνεται να είναι τόσο συχνή; Υπάρχουν ορισμένοι λόγοι που μπορούν να συνεισφέρουν στην εμφάνισης της παθητικο-επιθετικής συμπεριφοράς.
Παιδική ηλικία
Πολλοί ειδικοί ισχυρίζονται πως αυτή η συμπεριφορά προέρχεται από τον τρόπο που μεγάλωσε κανείς και από το περιβάλλον. Συγκεκριμένα, σε ένα περιβάλλον όπου η άμεση έκφραση των συναισθημάτων επικρινόταν ή δεν επιτρεπόταν καθόλου. Έτσι, ως ενήλικες, αυτοί οι άνθρωποι νιώθουν πως δεν πρέπει να εκφράζουν τα πραγματικά συναισθήματά τους ανοιχτά, οπότε βρίσκουν παθητικούς τρόπους διοχέτευσής τους στους άλλους.
Συνθήκες
Η κατάσταση έχει επίσης μια επίδραση στην παθητικο-επιθετική συμπεριφορά. Όταν βρισκόμαστε σε μια κατάσταση όπου η έκφραση επιθετικότητας ή θυμού δεν είναι κοινωνικά αποδεκτές, όπως στο εργασιακό περιβάλλον ή στην οικογένεια, μπορεί να έχουμε την τάση να ανταποκρινόμαστε με συγκαλυμμένο τρόπο, όταν κάποιος μας θυμώνει.
Η εύκολη οδός
Η ειλικρίνεια και η ευθύτητα δεν είναι πάντα εύκολες. Η υπεράσπιση του εαυτού και της γνώμης μας επίσης μπορεί να είναι δύσκολη, ακόμα και τρομακτική. Οπότε η παθητικο-επιθετική συμπεριφορά φαίνεται σαν να είναι η ευκολότερη οδός αντιμετώπισης των συναισθημάτων χωρίς την ανάγκη αντιπαράθεσης και σύγκρουσης.
Πώς διαχειριζόμαστε την παθητικο-επιθετική συμπεριφορά
Πώς λοιπόν αντιμετωπίζουμε έναν φίλο, συνάδελφο ή ακόμα και σύντροφο που συχνά επιδεικνύει μια παθητικο-επιθετική συμπεριφορά; Το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση των χαρακτηριστικών αυτής της συμπεριφοράς. Αγενής συμπεριφορά με κακή διάθεση, αναβλητικότητα, απομόνωση, άρνηση επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης, υπαινικτικά σχόλια.
Όταν αρχίζει κάποιος να συμπεριφέρεται με αυτό τον τρόπο, προσπαθήστε να κρατήσετε το θυμό σας. Αντιθέτως, επισημάνετε στο άλλο άτομο τον τρόπο του με μη επικριτικό όμως τρόπο. Αν χρειάζεται να αντιμετωπίσετε ένα παιδί που είναι ξεκάθαρα θυμωμένο για κάτι που του ζητήσατε, πείτε για παράδειγμα «Φαίνεσαι θυμωμένη/ος μαζί μου που σου ζήτησα να καθαρίσεις το δωμάτιό σου».
Βλέποντας την πραγματικότητα, το άλλο άτομο δεν θα αρνηθεί τελικά το θυμό του. Σε αυτό το σημείο είναι καλή ιδέα να κάνετε ένα βήμα πίσω και να του δώσετε λίγο χρόνο ώστε να επεξεργαστεί αυτά τα συναισθήματα.
Διαβάστε επίσης – Μηχανισμοί άμυνας: Τα «έμφυτα εργαλεία» μας για την αντιμετώπιση του άγχους
[toggle title="Πηγές"]
Brant, A. 8 Keys to Eliminating Passive-Aggressiveness. New York: WW Norton & Company
[/toggle]
