Συγγενής με το ροδάκινο, το νεκταρίνι και το αμύγδαλο, το δαμάσκηνο είναι τόσο χυμώδες, όσο και θρεπτικό. Μπορούμε να το βρούμε σε διάφορα χρώματα, από ανοιχτό κόκκινο Βουργουνδίας, μέχρι μοβ και σκούρο μπλε. Τα δαμάσκηνα μπορεί να είναι μικρά σε μέγεθος, αλλά είναι εφοδιασμένα με μπόλικες βιταμίνες, A, C και Κ. Περιέχουν επίσης το αμινοξύ τρυπτοφάνη και κάλιο. Τα απολαμβάνουμε φρέσκα, αποξηραμένα, σε χυμό, ακόμα και σε σκόνη. Αν δεν πειστήκατε ακόμα από τα παραπάνω ισχυρά «επιχειρήματα» που διαθέτουν τα δαμάσκηνα, οι παρακάτω λόγοι μάλλον θα το καταφέρουν.
Ιστορία και παράδοση
Το όνομα δαμάσκηνο που προέρχεται από το παλιό αγγλικό λοφίο «δαμάσκηνο», το οποίο επεκτάθηκε από τη γερμανική γλώσσα ή τη Μέση Ολλανδική, και το λατινικό prūnum, από την αρχαία ελληνική προῦμίνα (proumnon), που πιστεύεται ότι είναι ένα δάνειο από τη Μικρά Ασία.Στα τέλη του 18ου αιώνα, η λέξη, δαμάσκηνο, χρησιμοποιήθηκε για να δείξει “κάτι επιθυμητό”, πιθανώς σε σχέση με νόστιμα κομμάτια φρούτων σε επιδόρπια.
Advertisment
Συγκομιδή
Όταν ανθίζει στις αρχές της άνοιξης, ένα δέντρο δαμάσκηνων θα καλύπτεται από άνθη και σε μια καλή χρονιά περίπου το 50% των λουλουδιών θα γονιμοποιηθούν και θα γίνουν δαμάσκηνα. Η ανθοφορία ξεκινά μετά από 80 ημέρες ανάπτυξης.
Εάν ο καιρός είναι πολύ ξηρός, τα δαμάσκηνα δεν θα αναπτυχθούν μετά από ένα ορισμένο στάδιο, αλλά θα πέσουν από το δέντρο ενώ εξακολουθούν να είναι μικροσκοπικά. Τα πράσινα μπουμπούκια και αδικαιολόγητο υγρό είναι ενδείξεις πως ο καρπός μπορεί να αναπτύξει μια μυκητιακή κατάσταση που ονομάζεται καφέ σήψη. Η καστανή σήψη δεν είναι τοξική και μερικές από τις πληγείσες περιοχές μπορούν να αποκοπούν από τον καρπό, ωστόσο θέλει προσοχή. Το δαμάσκηνο χρησιμοποιείται ως φυτικό φαγητό από τις προνύμφες ορισμένων λεπιδόπτερων, συμπεριλαμβανομένου του σκώρου του Νοεμβρίου για παράδειμα.
Είδη και γεύσεις του δαμάσκηνου
Η γεύση του δαμάσκηνου κατά κανόνα είναι ιδιαίτερα γλυκιά. Είναι ζουμερό και μπορεί να καταναλωθεί φρέσκο ή να χρησιμοποιηθεί σε μαρμελάδες ή άλλες συνταγές. Ο χυμός δαμάσκηνου μπορεί να υποστεί ζύμωση σε κρασί δαμάσκηνου. Στην κεντρική Αγγλία, φτιάχνεται και ένα ένα αλκοολούχο ποτό που μοιάζει με μηλίτη. Τα αποξηραμένα, αλατισμένα δαμάσκηνα χρησιμοποιούνται ως σνακ, μερικές φορές γνωστά ως saladito ή salao.
Advertisment
Διάφορες γεύσεις αποξηραμένου δαμάσκηνου είναι διαθέσιμες σε Κινέζικα παντοπωλεία και σε ειδικά καταστήματα παγκοσμίως. Τα τουρσί δαμάσκηνα είναι ένας άλλος τύπος κονσέρβας που διατίθεται στην Ασία και σε διεθνή καταστήματα ειδικών προϊόντων. Η ιαπωνική ποικιλία, που ονομάζεται umeboshi, χρησιμοποιείται συχνά για μπάλες ρυζιού, που ονομάζεται onigiri ή omusubi. Το ume, από το οποίο κατασκευάζονται umeboshi, σχετίζεται περισσότερο, ωστόσο, με το βερίκοκο παρά με το δαμάσκηνο. Ένας μεγάλος αριθμός δαμάσκηνων, της ποικιλίας Damson, καλλιεργείται επίσης στην Ουγγαρία, όπου ονομάζονται szilva και χρησιμοποιούνται για την παραγωγή lekvar (μαρμελάδα δαμάσκηνου), palinka (παραδοσιακό κονιάκ φρούτων), ζυμαρικά δαμάσκηνων και άλλα τρόφιμα. Στη Ρουμανία, το 80% της παραγωγής δαμάσκηνου χρησιμοποιείται για τη δημιουργία ενός παρόμοιου κονιάκ, που ονομάζεται țuică.
Όπως και με πολλά άλλα μέλη της οικογένειας των τριαντάφυλλων, οι πυρήνες δαμάσκηνων περιέχουν κυανογενείς γλυκοζίτες, συμπεριλαμβανομένης της αμυγδαλίνης. Το λάδι κλαδέματος φτιάχνεται από το σαρκώδες εσωτερικό μέρος του λάκκου του δαμάσκηνου. Αν και δεν διατίθεται στο εμπόριο, το ξύλο των δαμάσκηνων χρησιμοποιείται από χομπίστες και άλλους ιδιωτικούς ξυλουργούς για μουσικά όργανα, λαβές μαχαιριών, ένθετα και παρόμοια μικρά έργα.
Διατροφική σύνθεση δαμάσκηνων
Τα ωμά δαμάσκηνα αποτελούνται από 87% νερό, 11% υδατάνθρακες, 1% πρωτεΐνη και λιγότερο από 1% λίπος (πίνακας). Σε μερίδα αναφοράς 100 γραμμαρίων, τα ακατέργαστα δαμάσκηνα τροφοδοτούν 46 θερμίδες και αποτελούν μέτρια πηγή μόνο βιταμίνης C (12% ημερήσια αξία), χωρίς σημαντικά θρεπτικά συστατικά περιεχόμενο.
7 πειστικοί λόγοι να προσθέσουμε τα δαμάσκηνα στη διατροφή μας
1. Πλούσια πηγή αντιοξειδωτικών
Γνωρίζατε ότι κάποιες ποικιλίες έχουν μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δύναμη ακόμα και από τα άλλα κόκκινα φρούτα, όπως τα blueberries; Το ενδιαφέρον εδώ είναι πως όσο σκουρότερη η ποικιλία, τόσο περισσότερη αντιοξειδωτική δύναμη διαθέτει.
2. Προστατεύουν το εντερικό και ουροποιητικό σύστημα
Τα αποξηραμένα δαμάσκηνα, συγκεκριμένα, βοηθούν το γαστρεντερικό και ουροποιητικό σύστημα, δρώντας κατά των βακτηρίων. Μπορούν με αυτό τον τρόπο να προλάβουν περιπτώσεις δυσκοιλιότητας και πιθανότατα δουν προληπτικά κατά του καρκίνου του εντέρου.
3. Πρωταθλητές κατά του διαβήτη
Οι ειδικοί συχνά συστήνουν στους διαβητικούς να προσέχουν τα φρούτα που καταναλώνουν. Όμως τα δαμάσκηνα, παρά τη γλυκιά τους γεύση (όταν είναι βέβαια ώριμα) δεν προκαλούν εκρήξεις σακχάρου στο αίμα σε μεγάλο βαθμό. Ακόμα και σε αποξηραμένη μορφή βρίσκονται στη λίστα των τροφών με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Και πάλι φυσικά χρειάζεται μέτρο ως προς την κατανάλωσή τους.
4. Υγεία των ματιών
Ποιος θα το φανταζόταν ότι τα δαμάσκηνα βοηθούν ακόμα και τα μάτια μας; Κι όμως, φαίνεται πως προλαμβάνουν κατά της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας (κύρια αιτία απώλειας της όρασης) και των μολύνσεων των ματιών μακροπρόθεσμα.
5. Επιβραδύνει την γνωστική δυσλειτουργία που σχετίζεται με τη γήρανση
Η γήρανση και η γνωστική εξασθένιση πάνε μαζί. Κι αυτό πιστεύεται πως οφείλεται στο οξειδωτικό στρες και στις φλεγμονές του νευρολογικού συστήματος. Όμως ο χυμός δαμάσκηνου φαίνεται πως αντιστρέφει αυτή τη σχέση. Τουλάχιστον αυτό φάνηκε σε πείραμα με εργαστηριακά ποντίκια• η εργασιακή τους μνήμη βελτιώθηκε και αυτό ίσως να οφείλεται και πάλι στα αντιοξειδωτικά τους.
6. Σύμμαχοι κατά της αναιμίας
Τα δαμάσκηνα είναι από εκείνα τα ευεργετικά φρούτα που βοηθούν στην παραγωγή και απορρόφηση του σιδήρου. Αυτό σημαίνει βελτιωμένη κυκλοφορία του αίματος και ανάπτυξη υγιών ιστών.
7. Μειώνει τις πιθανότητες ανάπτυξης οστεοπόρωσης
Η εμμηνόπαυση είναι μια σημαντική περίοδος στη ζωή μιας γυναίκας, η οποία και φέρνει πολλές αλλαγές. Ο κίνδυνος οστεοπόρωσης και απώλειας οστικής μάζας βρίσκονται ψηλά στη λίστα αυτών των αλλαγών. Δεδομένα ερευνών καταλήγουν ότι τα αποξηραμένα ειδικά δαμάσκηνα είναι αρκετά αποτελεσματικά στο να ρυθμίζουν την οστική πυκνότητα σε εργαστηριακά ποντίκια που βρίσκονταν κατά κάποιο τρόπο σε κατάσταση εμμηνόπαυσης. Η περιεκτικότητά τους σε αντιοξειδωτικές πολυφαινόλες και φλαβονοειδή ενισχύει τους δείκτες που σχετίζονται με την οστική υγεία.
Συνταγή με δαμάσκηνα
Πως μπορούμε λοιπόν να εντάξουμε τα δαμάσκηνα στην διατροφή μας;
Πολύς κόσμος λατρεύει τα ωμά δαμάσκηνα, ωστόσο πολλοί είναι υποστηρικτές των αποξηραμένων δαμάσκηνων. Στην δεύτερη περίπτωση χρειάζεται να σημειώσουμε φυσικά πως το ποσοστό των σακχάρων αυξάνεται κατακόρυφα.
Ωστόσο, δεν υπάρχουν μόνο αυτοί οι δύο τρόποι για να φάμε τα δαμάσκηνα. Μπορούμε να τα εντάξουμε είτε μέσα στα ενεργειακά μας σμούθι, καθώς με την γλυκιά τους γεύση προσδίδουν μια πιο ευχάριστη επίγευση στα σμούθι μας, σε μαρμελάδα, σε πολτούς, σε γλυκά αλλά ακόμη και σε αλμυρά μαγειρευτά που θέλουμε να τους δώσουμε μια πιο εναλλακτική και γλυκιά γεύση.
Παρακάτω θα βρείτε μια συνταγή που είναι πολύ ιδιαίτερη και μπορείτε να χρησιμοποιήσετε έτσι τα δαμάσκηνά σας με εναλλακτικό τρόπο:
Γνωρίζετε τι είναι το τσατνέι; Το τσατνέι είναι ένα είδος γλυκόξινης μαρμελάδας που δημιουργείται από τα αγαπημένα μας φρούτα αναμιγνύοντάς τα με μπαχαρικά. Είναι ένα τέλειο συνοδευτικό για αλμυρά πιάτα και τυριά.
Ωστόσο είναι κάτι που απαιτεί χρόνο ωρίμανσης οπότε να έχετε κατά νου πως θα χρειαστεί ένα διάστημα πριν το καταναλώσετε.
Εορταστικό τσατνέι με δαμάσκηνα
Υλικά που θα χρειαστείτε:
½ κιλό δαμάσκηνα
½ κούπα μαυροδάφνη ή γλυκό κόκκινο κρασί
2 κούπες νερό
½ κούπα ξύδι μπαλσάμικο
2 κ. σ. μέλι
1 πρέζα τριμμένο τζίντζερ
Διαδικασία που θα ακολουθηθεί:
Θα χρειαστεί εδώ, να πλύνετε πολύ καλά τα δαμάσκηνα και στην συνέχεια να τα κόψετε στην μέση και να αφαιρέσετε τα κουκούτσια τους. Έπειτα, κόψτε τα δαμάσκηνα σε ακόμη μικρότερα κομμάτια. Στην συνέχεια προσθέτετε το νερό και το κρασί σας σε μια κατσαρόλα και την βάζετε πάνω στο μάτι, προσθέτετε τα δαμάσκηνα αμέσως. Τα αφήνετε να βράσουν για περίπου 20 λεπτάκια ενώ λίγο πριν τελείωσει το βράσιμό σας που θα έχουν μαλακώσει και τα δαμάσκηνα, τα λιώνετε σε πουρέ με ένα πιρούνι ή με το εργαλείο που κάνουμε πουρέ την πατάτα. Σε αυτό το σημείο, αφού περάσουν δηλαδή τα 20 πρώτα λεπτά του βρασμού προσθέτετε το μέλι, το μπαλσάμικο και το τζίντζερ. Συνεχίζετε το βράσιμο για άλλα πέντε λεπτά και είναι έτοιμο. *Περιμένετε μερικές ημέρες πριν το χρησιμοποιήσετε.
[toggle title="Πηγές"]
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24090144
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0304423806000525
https://www.researchgate.net/publication/285947162_Health_benefits_of_peach_nectarine_and_plums
https://en.wikipedia.org/wiki/Plum
[/toggle]
