Ο νους μας είναι διττός. Έχουμε το νου που σκέφτεται και το νου που παρατηρεί. Το μεγαλύτερο μέρος του ψυχολογικού και συναισθηματικού μας άγχους συμβαίνει επειδή συγχωνεύουμε τα δύο μέρη του νου και δεν αναγνωρίζουμε τη διαφορά.
Δοκίμασέ το τώρα. Κλείσε τα μάτια σου και προσπάθησε να μην σκεφτείς τίποτα για 30 δευτερόλεπτα. Δεν ήταν εύκολο, έτσι; Οι πιθανότητες είναι πως διάφορες σκέψεις και εικόνες εμφανίζονταν στο νου σου. Έκλεισες τα μάτια σου και προσπάθησες να κλείσεις και το μυαλό σου, αλλά παρά την προσπάθειά σου, οι σκέψεις συνέχιζαν να ξεχύνονται.
Advertisment
Τώρα, δοκίμασέ το ξανά, αλλά αυτή τη φορά παρατήρησε τις συγκεκριμένες σκέψεις και εικόνες που εμφανίζονται. Προσπάθησε να τις παρακολουθήσεις. Τις παρατηρείς, σημειώνεις νοητικά τι είναι και στη συνέχεια τις αφήνεις να φύγουν. Δες αν μπορείς να το κάνεις αυτό για ένα λεπτό.
Πιθανότατα ήσουν σε θέση να τις παρατηρήσεις για λίγο, αλλά μετά, αφαιρέθηκες και βυθίστηκες ξανά σε σκέψεις, χωρίς τη θέλησή σου. Όταν κλείνεις τα μάτια και προσπαθείς να εξαλείψεις τις σκέψεις (και αποτυγχάνεις οικτρά όπως όλοι μας), προφανώς το μυαλό σου σκέφτεται. Αν, όμως, το μυαλό σου σκέφτεται, τότε ποιος παρατηρεί τις σκέψεις σου; Όταν έκανες την άσκηση και το μυαλό σου συνέχιζε να περιπλανιέται σε διάφορες σκέψεις, ποιος ήταν αυτός που παρατηρούσε την περιπλάνηση του νου σου; Ο νους σου παρατηρούσε το νου σου.
Υπάρχει ο νους που σκέφτεται και ο νους που παρατηρεί. Το νου που σκέφτεται δε μπορούμε να τον ελέγξουμε. Ίσως έχεις κάνει την άσκηση του ροζ ελέφαντα: «Ό,τι κι αν κάνεις, μην σκεφτείς ένα ροζ ελέφαντα που κρατά μια μπλε ομπρέλα με την προβοσκίδα του». Αν το κάνεις, θα δεις πως όχι μόνο σκεφτόσουν τον ροζ ελέφαντα με την μπλε ομπρέλα, αλλά επίσης παρακολουθούσες τον εαυτό σου να σκέφτεται τον ροζ ελέφαντα. Ο νους που παρατηρεί παρακολουθούσε το νου που σκεφτόταν τον ελέφαντα.
Advertisment
Το ίδιο ισχύει και με τα συναισθήματα που δημιουργούνται από τις σκέψεις μας. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τις σκέψεις μας κι έτσι διάφορα συναισθήματα εμφανίζονται χωρίς τη συνειδητή επιλογή μας. Το κόλπο είναι να μην ταυτιζόμαστε με αυτές τις σκέψεις και τα συναισθήματα όταν προκύπτουν. Όταν αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα μας κατακλύζουν, όπως για παράδειγμα «Είμαι αποτυχημένος» ή «Είμαι μόνος» ή «Είμαι θυμωμένος», το πρώτο βήμα είναι να αποσυνδεθούμε και να αποταυτιστούμε από αυτά.
Πώς το κάνουμε; Αλλάζουμε τον τρόπο που εκφραζόμαστε. Σκεφτόμαστε ή λέμε για παράδειγμα, «Νιώθω πως έχω αποτύχει» ή «Νιώθω μοναξιά» ή «Νιώθω θυμό». Κάνουμε τις σκέψεις, βιώνουμε τα συναισθήματα, αλλά δεν ταυτιζόμαστε με αυτά. Νιώθω φόβο, για παράδειγμα, αλλά επιλέγω συνειδητά να δράσω παρά το φόβο μου. Οπότε, τα αναγνωρίζουμε, τα αποδεχόμαστε, αποταυτιζόμαστε από αυτά και δρούμε μετά από συνειδητή επιλογή.
Το να αποταυτιστούμε από αυτά τα συναισθήματα και τις σκέψεις σημαίνει ότι είναι προσωρινές και όχι μόνιμες καταστάσεις και, επίσης, μας αναγκάζει να αναλάβουμε την ευθύνη τους. Κι αυτό συμβαίνει όταν σκεφτόμαστε «Δεν είμαι μόνος και καταθλιπτικός. Αισθάνομαι μοναξιά και κατάθλιψη».
Μπορούμε, επίσης, να ευχαριστήσουμε το νου που σκέφτεται, δείχνοντας πως αποδεχόμαστε τα αρνητικά και αποδυναμωτικά συναισθήματα και σκέψεις αντί να παλεύουμε εναντίον τους, μειώνοντας έτσι την έντασή τους και απελευθερώνοντας εγκλωβισμένη ενέργεια. Για παράδειγμα, «Σ’ ευχαριστώ που νιώθεις νευρικότητα πριν από την ομιλία μου γιατί θα είμαι σε εγρήγορση», «Σ’ ευχαριστώ που νιώθεις θυμό για το ψέμα που μου είπε η κόρη μου. Εκτιμώ που με νοιάζεσαι».
Κάτι άλλο που μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε την ένταση σκέψεων και συναισθημάτων είναι να σκεφτούμε κάτι που μας ενοχλεί ή μας φοβίζει, να το βάλουμε σε μια πρόταση (π.χ. Νιώθω φόβο να ζητήσω αύξηση, Νιώθω θυμό με τον εκνευρισμό του συντρόφου μου, Νιώθω αμηχανία να μιλήσω σ’ αυτόν τον άγνωστο), και να το γελοιοποιήσουμε στο νου μας δημιουργώντας υπερβολικές και αστείες εικόνες γι’ αυτό, ή κάνοντας την εσωτερική μας φωνή ν’ ακούγεται σαν καρτούν. Ίσως ακόμη και να καταφέρουμε να γελάσουμε με τις εικόνες που δημιουργούμε.
Το να διακρίνουμε και να ξεχωρίσουμε το νου που σκέφτεται από το νου που παρατηρεί θα μας βοηθήσει να απελευθερωθούμε από τη σκλαβιά των σκέψεων και των συναισθημάτων μας και θα μας προσφέρει μεγαλύτερο έλεγχο πάνω τους. Κι έτσι θα μπορούμε να τα αξιολογούμε από μια αντικειμενική θέση και να αποφασίζουμε ποια είναι χρήσιμα και ωφέλημα για μας.
Δεν ελέγχουμε πάντα αυτό που μας συμβαίνει. Αλλά πάντα ελέγχουμε το πώς ερμηνεύουμε αυτό που μας συμβαίνει και το πώς θα ανταποκριθούμε σ’ αυτό. Επομένως, είτε το αναγνωρίζουμε συνειδητά είτε όχι, είμαστε πάντα υπεύθυνοι για τις εμπειρίες μας.
Photo: Author/Depositphotos
Είναι Licensed HeartMath Coach και εργάζεται με ατομικές και ομαδικές συνεδρίες. Διοργανώνει το Σεμινάριο «Ζήσε με την καρδιά σου (με τις τεχνικές του HeartMath® Institute)».
- Οι “5 καρέκλες”: Ένα νοητικό και συναισθηματικό εργαλείο για καλύτερη επικοινωνία - 9 Νοεμβρίου 2022
- Ποιος είναι ο αληθινός λόγος που υποφέρουμε - 16 Σεπτεμβρίου 2022
- Τα «ζιζάνια» που εισβάλουν και δημιουργούν προβλήματα στον «εσωτερικό κήπο» των πεποιθήσεών μας - 9 Μαΐου 2022
