Εκτός από την ατομική μας συνείδηση, μας επηρεάζει επίσης και η συλλογική συνείδηση. Όπως το διαδίκτυο είναι φτιαγμένο από πολλές ξεχωριστές ιστοσελίδες, η συλλογική συνείδηση είναι φτιαγμένη από ατομικές συνειδήσεις. Και κάθε ατομική συνείδηση περιέχει όλα τα στοιχεία της συλλογικής συνείδησης.
Η συλλογική συνείδηση μπορεί να είναι καταστροφική, όπως η βία ενός εξαγριωμένου όχλου ή, σ’ ένα λιγότερο εμφανές επίπεδο, η εχθρότητα μιας ομάδας ανθρώπων που σε κρίνουν ή σε κουτσομπολεύουν. Ή, αντίθετα, όπως και η ατομική ασυνείδηση, μπορεί να είναι πολύ θεραπευτκή – για παράδειγμα όταν βρίσκεσαι με αγαπημένους φίλους ή με την οικογένεια ή με αγνώστους σε μια κατάσταση αμοιβαίας εκτίμησης ακούγοντας μουσική, βλέποντας κάποιο έργο τέχνης ή απολαμβάνοντας τη φύση.
Advertisment
Όταν περιβαλλόμαστε από ανθρώπους που είναι αφοσιωμένοι στην κατανόηση και την αγάπη, τρεφόμαστε από την παρουσία τους και ποτίζουμε τους σπόρους της κατανόησης και της αγάπης μέσα μας. Όταν περιτριγυριζόμαστε από ανθρώπους που κουτσομπολεύουν, παραπονιούνται και είναι διαρκώς επικριτικοί, απορροφούμε αυτές τις τοξίνες.
Είχα ένα φίλο μουσικό ο οποίος, νεαρός ακόμα, μετανάστευσε από το Βιετνάμ στην Καλιφόρνια και όταν πια γέρασε, επέστρεψε. Οι άνθρωποι του έλεγαν: «Στην Καλιφόρνια μπορούσες να φας ό,τι θέλεις, να κάνεις ό,τι σου αρέσει και τα νοσοκομεία ήταν τόσο καλά! Μπορούσες να αγοράσεις όποιο μουσικό όργανο ήθελες· είχες τα πάντα. Γιατί επέστρεψες στο Βιετνάμ;».
Εκείνος απαντούσε ότι στην Καλιφόρνια ζούσε περιτριγυρισμένος από Βιετναμέζους μετανάστες γεμάτους μίσος και θυμό, και κάθε φορά που τον επισκέπτονταν τον δηλητηρίαζαν με τη μνησικακία τους. Δεν ήθελε να απορροφά όλη αυτή την οργή και την πικρία, τα λίγα πολύτιμα χρόνια που του είχαν απομείνει στη ζωή. Έτσι, αναζήτησε ένα μέρος όπου μπορούσε να ζήσει περιβαλλόμενος από μια πιο χαρούμενη και αλληλέγγυα κοινότητα.
Advertisment
Πάντοτε είμαστε σε θέση να αποφασίζουμε πού θα ζήσουμε. Αν ζεις σε μια γειτονιά γεμάτη βία, φόβο, θυμό και απελπισία, τότε καταναλώνεις τη συλλογική ενέργεια του θυμού και του φόβου, ακόμα κι αν δεν το θέλεις.
Αν ζεις σε μια γειτονιά που είναι θορυβώδης, με κόρνες και συναγερμούς να διαπερνούν τα αυτιά σου, τότε καταναλώνεις αυτή την ενέργεια και το άγχος. Αν οι συνθήκες δεν σου επιβάλλουν να ζεις σε μια τέτοια γειτονιά, μπορείς να επιλέξεις ένα πιο ήρεμο και υποστηρικτικό περιβάλλον. Ακόμα δε και σ’ ένα θορυβώδες περιβάλλον, μπορείς να φτιάξεις μια όαση ηρεμίας. Μπορείς να γίνεις φορέας της αλλαγής.
Αν ξεκίνησες να σκέφτεσαι πώς θα αποκτήσεις περισσότερη σιωπή και χώρο στη ζωή σου ώστε να μπορέσεις να καλλιεργήσεις μεγαλύτερη χαρά, είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι κανείς μας δεν μπορεί να το κάνει μόνος του. Είναι πολύ ευκολότερο να το καταφέρεις όταν βρίσκεσαι σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον.
Εάν δεν μπορείς να βρεθείς σ’ ένα πιο ήσυχο και ειρηνικό περιβάλλον, συγκέντρωσε γύρω σου ανθρώπους που θα σε βοηθήσουν να ενισχύσεις τη συλλογική ενέργεια της ηρεμίας και της συμπόνιας. Τι και ποιους συγκεντρώνεις συνειδητά γύρω σου είναι ένα από τα κλειδιά για να εξασφαλίσεις περισσότερο χώρο για τη χαρά.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Thich Nhat Hanh «Σιωπή – η δύναμη της εσωτερικής ησυχίας σ’ έναν κόσμο γεμάτο θορύβους» από τις εκδόσεις Αιώρα
