Όχι. Τρία γράμματα που πάνω τους στηρίχθηκε μια ολόκληρη επανάσταση. Μήπως η δύναμη που κρύβουν είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό που νομίζουμε; Αν γνωρίζαμε τη χρησιμότητα και σημαντικότητα αυτής της λέξης, τότε ίσως τα πράγματα στη ζωή μας να γινόντουσαν πιο απλά, πιο ξεκάθαρα, πιο αληθινά. Ίσως να μπορούσαμε να γλιτώναμε κόπο, χρόνο, τεράστιες δαπάνες θυμού, άγχους και ξοδέματος του ίδιου μας του εαυτού. Αυτό που σίγουρα δεν γνωρίζουμε είναι ότι το όχι είναι μια παρεξηγημένη λέξη.
Το όχι για τους περισσότερους ανθρώπους σημαίνει απόρριψη, τιμωρία, κάτι που αν το πούμε θα μας κάνει να φανούμε εγωιστές. Σκέψου απλά, πόσες φορές έπιασες τον εαυτό σου να θέλει να πει «Όχι» και να λέει «Ναι» σε προϊσταμένους, φίλους, συντρόφους ή σε αγαπημένα πρόσωπα. Πόσες φορές ευχήθηκες να έβρισκες τη δύναμη να διακόψεις, να αλλάξει, να περιορίσεις ανθρώπους, συναισθήματα και καταστάσεις που σε απογοητεύουν;
Advertisment
Ως άνθρωποι έχουμε την τάση ασυνείδητα να δίνουμε προτεραιότητα στα θέλω και στις ανάγκες των άλλων. Μας απασχολεί πάρα πολύ τι θα σκεφτούν, πώς θα νιώσουν ή τι θα κάνουν οι άλλοι αν οι αποφάσεις μας δεν συναινούν με τις δικές τους απόψεις. Παρατήρησε τις περισσότερες φορές όταν μας ζητάει κάποιος κάτι ή μας επικοινωνεί την άποψή του, οι πρώτες σκέψεις που κάνουμε είναι: «γιατί μου το λέει τώρα αυτό, τι σκέφτεται, τι θέλει, τι θα γίνει αν…, τι θα κάνει αν δεν γίνει αυτό που ζητάει».
Η προσοχή μας είναι εστιασμένη στον απέναντι και όχι σε εμάς. Δηλαδή δεν ξέρουμε τι σκεπτόμαστε εμείς οι ίδιοι, πώς νιώθουμε ή τι θέλουμε πραγματικά να κάνουμε βάσει αυτών που μας έχουν επικοινωνήσει. Αποτέλεσμα αυτού είναι να προσαρμόζουμε τις απαντήσεις μας, τις επιλογές μας, τις πράξεις μας, ολόκληρη τη ζωή μας σε αυτά που οι άλλοι επιθυμούν ή θέλουν να εισπράξουν από εμάς.
Έτσι, καταλήγουμε να πιεζόμαστε όταν κάνουμε παραπάνω από αυτά που μπορούμε πραγματικά, να θυμώνουμε όταν ανεχόμαστε καταστάσεις που δεν μας ικανοποιούν και να απογοητευόμαστε όταν οι άνθρωποι δεν εκτιμούν όσα τους προσφέρουμε. Γινόμαστε τα «καλά παιδιά», που φαίνονται ευγενικά, δοτικά, βολικά, που δεν διαφωνούν για να μην κακοκαρδίσουν κανέναν.
Advertisment
Εκείνα τα παιδιά που αναλαμβάνουν τις ευθύνες των άλλων, που δεν θα εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους, την άρνησή τους, τα θέλω τους γιατί πιστεύουν ότι αν κάνουν κάτι τέτοιο, θα χάσουν αυτό τον οικείο ρόλο και πως χωρίς αυτόν δεν θα μπορούν να συνυπάρχουν με τους άλλους ανθρώπους.
Το ερώτημα εδώ είναι: Θέλω να είμαι το καλό παιδί ή να είμαι καλά; Διότι τις περισσότερες φορές αυτή η κατηγορία των «καλών παιδιών» γίνονται δεδομένη, ελεγχόμενη από τους άλλους και κυρίως θύματα εκμετάλλευσης.
Νομίζουμε ότι αν πούμε «όχι» θα μείνουμε μόνοι και ότι αν διαφωνήσουμε με τον απέναντι μας, κάτι θα χάσουμε. Νομίζουμε ότι αν αποφύγουμε τις συγκρούσεις, δεν θα διαταραχθούν οι διαπροσωπικές μας σχέσεις. Νομίζουμε ότι αν είμαστε συγκαταβατικοί, πάντα πρόθυμοι, παρόντες στις απαιτήσεις των άλλων, είναι ένας τρόπος για να ανήκουμε κάπου και κυρίως για να μας αγαπούν.
Στο σημείο αυτό ας αναρωτηθούμε μήπως όλα αυτά που φοβόμαστε ότι θα μας συμβούν αν πούμε ένα όχι μας συμβαίνουν ήδη στην ζωή μας; Δηλαδή αν φοβάμαι να πω «όχι» για να μην μείνω μόνος, μήπως νιώθω μέσα μου ήδη μόνος; Αν φοβάμαι να συγκρουστώ, μήπως συγκρούομαι ήδη κάθε μέρα με τον εαυτό μου; Αν λέω σε όλα ναι γιατί φοβάμαι την απόρριψη, μήπως έχω ήδη απορρίψει τις προσωπικές μου ανάγκες; Οι άνθρωποι που υπάρχουν γύρω μου θέλω να με αγαπούν γι’ αυτό που τους δείχνω ότι είμαι ή για αυτό που πραγματικά είμαι; Για να μπορέσει κάποιος να σε σεβαστεί, να σε αποδεχθεί και να σε αγαπήσει, χρειάζεται να ξέρει ποιος πραγματικά είσαι.
Μια ακόμη βασική αιτία, που ενώ θέλουμε να πούμε όχι, δεν το λέμε, βρίσκεται στο ότι δεν γνωρίζουμε τις πραγματικές ανάγκες μας, τα αληθινά θέλω μας, το τι αξίζουμε, το τι μπορούμε να κερδίσουμε αν αντιληφθούμε τη χρησιμότητα και τα οφέλη που μπορεί να μας εξασφαλίσει ένα όχι. Τι θα κερδίσω αν τολμήσω να πω όχι σε καταστάσεις που το απαιτούν:
– Σεβασμό – αυτοεκτίμηση: Οι άνθρωποι σέβονται και εκτιμούν κυρίως τους ανθρώπους που ξέρουν πότε χρειάζεται να πουν όχι και πότε ναι. Λένε όχι και είναι σταθερό, λένε ναι και το εννοούν.
– Αυτοπροστασία: Το όχι λειτουργεί σαν ασπίδα του εαυτού μας και μας προστατεύει από τις κακοτοπιές, τις ψυχοφθόρες καταστάσεις, τους επαναλαμβανόμενους τσακωμούς χωρίς κανένα αποτέλεσμα.
– Αυτοπεποίθηση: Έρευνες έχουν δείξει πως οι άνθρωποι που επιλέγουν να πουν όχι όταν χρειάζεται, νιώθουν πιο σίγουροι για τον εαυτό τους και ότι αξίζουν να εισπράξουν τον θαυμασμό, την αποδοχή και την αγάπη.
– Χρόνο: Λέγοντας ένα «όχι» εξασφαλίζεις χρόνο για να ασχοληθείς λίγο περισσότερο με τις προσωπικές σου ανάγκες.
– Πίστη στον εαυτό μας: Έχεις το δικαίωμα να κάνεις λάθη, να αλλάζεις γνώμη, να αποφασίζεις εσύ για τη ζωή σου, να εκφράζεσαι με ειλικρίνεια γι’ αυτά που σε απασχολούν και να ζητάς βοήθεια από τους άλλους όταν την χρειάζεσαι.
– Ικανοποίηση: Ότι υπερασπίστηκες τον εαυτό σου και ενίσχυσες το θάρρος της γνώμης σου.
– Απενοχοποίηση: Τις περισσότερες φορές δεν λέμε το «όχι» γιατί νιώθουμε ενοχές στο ενδεχόμενο να δυσαρεστήσουμε κάποιον. Η αλήθεια είναι πως δεν είσαι εσύ υπεύθυνος γι’ αυτά που σκέπτεται, νιώθει, ή κάνει κάποιος άλλος. Εσύ είσαι υπεύθυνος για τις δικές σου σκέψεις, συναισθήματα, επιλογές και πράξεις.
– Ποιοτικές σχέσεις: Ένα «όχι» μπορεί να ξεκαθαρίσει το τοπίο γύρω σου και να σε βοηθήσει να περιορίσεις τις σχέσεις που δεν σε εξελίσσουν, δεν σε ικανοποιούν, ώστε να μπορέσεις να επιλέξεις πιο υγιείς σχέσεις.
– Βοήθεια προς τους άλλους: Κάποιες φορές το «όχι» που θα πεις σε κάποιον μπορεί να αποδειχθεί ευεργετικό και ίσως να είναι ένας τρόπος για να αναλάβει την ευθύνη του εαυτού του.
Για να μπορέσουμε όμως να κερδίσουμε τα παραπάνω στη ζωή μας, χρειάζεται αρχικά να προετοιμαστούμε για το «όχι» που θα πούμε και να μάθουμε να το λέμε με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι σαφές και κατανοητό. Το πρώτο βήμα που χρειάζεται να κάνεις είναι να θυμηθείς την τελευταία φορά που ήθελες να πεις όχι και είπες ναι, πώς ένιωσες μετά; Θυμήσου εκείνη τη στιγμή της ζωής σου που κατάφερες να πεις «όχι», πώς ένιωσες; Βλέπεις την μεγάλη διαφορά που υπάρχει;
Έπειτα χρειάζεται να ακούσεις εσύ πρώτα το «όχι» σου, διότι αν δεν πείσεις πρώτα τον εαυτό σου, δεν θα μπορέσεις να πείσεις κανέναν. Σ’ αυτήν την περίπτωση θα σε βοηθούσε να το λες στον εαυτό σου δυνατά και να σε ακούς όταν το λες. Επανέλαβέ το όσες φορές χρειαστεί μέχρι το «όχι» σου να σε ικανοποιεί ακουστικά.
Το επόμενο βήμα είναι να ενισχύσεις και να ισχυροποιήσεις αυτή τη θέση στο μυαλό σου. Δηλαδή: « Θέλω να πω «όχι» στον/στην γιατί όσο το αποφεύγω, νιώθω….». Ύστερα από αυτήν την προετοιμασία βρίσκεσαι ήδη ένα βήμα πριν εκφράσεις αυτό που θες. Με το που θα ζητηθεί να κάνεις κάτι που δεν είσαι σίγουρη/ος ότι μπορείς ή ότι θες, μπορείς να κερδίσεις για αρχή λίγο χρόνο.
Μην απαντάς αμέσως «ναι». Κάνε ένα βήμα πίσω και πες: «Χρειάζομαι λίγο χρόνο, θα σου απαντήσω μέχρι…» ή «Θα το κοιτάξω και θα σου πω». Επεξεργάσου αν όντως θέλεις ή όχι να το κάνεις και επικοινώνησέ το απλά χωρίς πολλές λεπτομέρειες, χωρίς να δικαιολογείσαι. Αφού αποφασίσεις, μπορείς ευγενικά να το αρνηθείς λέγοντας:
«Σ’ ευχαριστώ για την πρότασή σου αλλά αυτή τη χρονική στιγμή δεν μπορώ να το κάνω» ή «Λυπάμαι αλλά έχω κάτι πολύ σημαντικό», «Αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να συζητήσω μαζί σου, να τα πούμε λίγο αργότερα;», «Σε ευχαριστώ για την πρόταση, αλλά έχω την ανάγκη να ξεκουραστώ σήμερα». Να θυμάσαι πάντα ότι όταν λες όχι. δεν απορρίπτεις τον άνθρωπο που σου κάνει την πρόταση, αλλά αρνείσαι την πρόταση. Αυτά είναι δυο διαφορετικά πράγματα, μην τα μπερδεύεις.
Φυσικά το λεκτικό σου «όχι» χρειάζεται να συνοδεύεται με τις ανάλογες πράξεις σου. Το όχι είναι όχι, δεν είναι λέω όχι άλλα τελικά πράττω ναι, δηλαδή άλλα λέω και άλλα κάνω. Στην αρχή μπορεί να νιώσεις περίεργα, άβολα, μπορεί να ντρέπεσαι να το πεις, ή να νιώσεις ενοχές. Κάνε το έτσι και αλλιώς θυμίζοντας στον εαυτό σου ότι σου αξίζει να σε σέβεσαι, να σε εκτιμάς και να σε φροντίζεις περισσότερο.
Το «όχι», όπως βλέπουμε, είναι ένα εργαλείο που έχει τη δύναμη να μας εξασφαλίσει μια πιο ισορροπημένη καθημερινότητα και να μας βοηθήσει να γίνουμε εμείς οι καπετάνιοι της ζωής μας. Μήπως ήρθε η ώρα να κάνεις μια επαναστατική πράξη όχι για τους άλλους αλλά για τον εαυτό σου; Πώς; Λέγοντας απλά ένα όχι.
Η Χριστίνα Κωστολιά διοργανώνει σεμινάριο με τίτλο «Εμπόδια Τέλος 8D». Μάθετε περισσότερα εδώ
- Χειραγώγηση: Η πιο ύπουλη μορφή ελέγχου… για το καλό σου! - 31 Ιανουαρίου 2020
- Ξέρεις να λες όχι και να το εννοείς; - 24 Ιανουαρίου 2019
- Μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις - 13 Δεκεμβρίου 2018
