Οι σοφοί, συχνά, είναι πολύ ταπεινοί άνθρωποι. Δεν είναι τυχαίο: επειδή συνεχώς αποτυγχάνουν, επειδή περνούν τη ζωή τους διορθώνοντας λανθασμένες εικασίες, έχουν την ευκαιρία να θεραπεύσουν την αλαζονεία ή τη φαντασίωση της παντοδυναμίας.
Και, όπως μας λέει ο Μπασελάρ, επειδή ακριβώς γνωρίζουν να αποδέχονται ταπεινά την κύρωση της πραγματικότητας καθώς προχωρούν, τόσο περισσότερο τη γνωρίζουν. Αποδεικνύουν αυτή την καταπληκτική μείξη θάρρους και ταπεινότητας που θα έπρεπε, σύμφωνα με το Γάλλο ποιητή και φιλόσοφο, να αποτελούν τον άξονα του σύγχρονου ανθρωπισμού.
Advertisment
Δεν είμαστε ούτε Αρχιμήδης ούτε Νεύτωνας, αλλά μπορούμε να εμπνευστούμε από αυτούς. Η αποτυχία μας κάνει ταπεινούς και αυτή η ταπεινότητα είναι συχνά η αρχή της επιτυχίας.
«Μην ανησυχείτε για τη δυσκολία σας στα μαθηματικά». Είπε κάποτε ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, «η δική μου είναι ακόμη μεγαλύτερη». Πίσω από το χιούμορ, ο σπουδαίος φυσικός μας λέει πως η ταπεινότητα είναι μια κινητήρια δύναμη για τη γνώση. Εκείνος που μετρά λεπτομερώς τα όρια της γνώσης είναι κι εκείνος που πρόκειται να τα μετακινήσει.
Το τζούντο προσφέρει μια όμορφη αλληγορία για το πώς η ταπεινή αποτυχία τρέφει το ενδεχόμενο της μελλοντικής επιτυχίας. Σε αυτή τη μάχη σώμα με σώμα, κάθε αντίπαλος μπορεί να στείλει τον άλλον στο έδαφος ανά πάσα στιγμή.
Advertisment
Αυτός είναι ο λόγος που οι νέοι αθλητές τζούντο αρχίζουν την εκμάθηση με την πτώση. Δηλαδή, να πέφτεις καλά: χωρίς ένταση, κυλώντας ομαλά και με ροή, συνοδεύοντας την πτώση σου με κάποια αποδοχή.
Αυτός ο όμορφος τρόπος πτώσης συμβολίζει απόλυτα την ταπεινότητα: ο αντίπαλος σου κάνει μια λαβή που λειτουργεί και σε στέλνει στο έδαφος, σε αυτή τη «γη», η οποία είναι το τατάμι. Ο τζουντόκα το αποδέχεται. Καλύτερα: το χρησιμοποιεί. Επειδή κάθε φορά που πέφτει μαθαίνει περισσότερα για τον αντίπαλό του.
Με την πτώση ανακαλύπτουμε την αποτελεσματικότητα κάποιας από τις λαβές του. Αλλά, αφού αυτό λειτούργησε αυτή τη φορά, ο τζουντόκα ξέρει ότι θα πρέπει να το περιμένει πλέον. Καθώς ο τζουντόκα ξανασηκώνεται, μια νέα γνώση είναι ισχυρή. Η ταπεινοφροσύνη είναι αδιαχώριστη από τη μάθηση. Η αποτυχία μας κάνει πιο ταπεινούς, η ταπεινοφροσύνη μας καθιστά σοφούς και είναι αυτή η σοφία που μπορεί να μας σώσει.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Charles Pepin «Η ομορφιά της Αποτυχίας» από τις εκδόσεις Διόπτρα. Μπορείτε να το βρείτε εδώ
