Τον Δεκέμβριο του 1914, η Ευρώπη έζησε τον πιο αιματηρό αγώνα της ιστορίας. Τα αντίπαλα στρατεύματα στο Δυτικό Μέτωπο βρίσκονταν σε απόσταση αναπνοής. Και καθώς οι εβδομάδες γίνονταν μήνες, οι στρατιώτες άρχισαν να γνωρίζουν τους αντιπάλους τους στα χαρακώματα.
Σταδιακά, άρχισε να αναπτύσσεται μια συνεργασία ανάμεσα στις δύο πλευρές. Αυτό ξεκίνησε με τα εχθρικά στρατεύματα να συγκρατούν επίτηδες τα πυρά τους, ώστε οι αντίπαλοι να μαζεύουν τις σορούς των νεκρών στρατιωτών στη διάρκεια της νύχτας.
Advertisment
Αυτές οι παύσεις πυρών δημιούργησαν τα θεμέλια για τη θρυλική Ανακωχή των Χριστουγέννων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η ιστορία λέει πως για μερικές ώρες ανήμερα τα Χριστούγεννα του 1914, τα στρατεύματα σε κάθε πλευρά της γραμμής ανακήρυξαν μια αυθόρμητη παύση πυρών. Οι στρατιώτες βγήκαν από τα χαρακώματά τους και οι αντίπαλοι ενώθηκαν για να παίξουν έναν αγώνα ποδοσφαίρου.
Όταν οι άνθρωποι, ή ακόμα και οι εχθροί, ενώνονται για κοινούς σκοπούς, αυτό μπορεί να φαίνεται παράξενο σε έναν κόσμο που συνήθως λειτουργεί με τον έναν να βγάζει το μάτι του άλλου για να ανελιχθεί. Δεν είναι λοιπόν παράξενο που η Ανακωχή των Χριστουγέννων έχει γίνει μία από τις πιο διάσημες ιστορίες του πολέμου. Σε έναν κόσμο όπου η αντιπαλότητα και η συνεργασία μοιάζουν διαμετρικά αντίθετες, αυτή η ιστορία αποτελεί ένα ιντερλούδιο ανάμεσα στα στρατεύματα, που δείχνει ότι ακόμα και οι χειρότεροι εχθροί μπορούν να βρουν τρόπους συνεργασίας.
Μπορεί να φαίνεται δύσκολο: συνήθως θεωρούμε τον εαυτό μας ξεχωριστό από τους άλλους. Συνήθως σκεφτόμαστε με βάση το «εσύ» και το «εγώ» ή το «αυτοί» και το «εμείς», και καταλήγουμε σε νοοτροπίες με βάση τις οποίες ο καθένας κοιτάζει μόνο τον εαυτό του. Όμως η συνεργασία είναι σημαντική για την πειθώ. Και αν εστιάζουμε σε αυτό που μας ενώνει και όχι σε αυτό που μας χωρίζει, τότε είναι πολύ πιο εύκολο να συνεργαζόμαστε και εντέλει να πείθουμε. Να σκέφτεστε με το «εμείς» και όχι με το «εσύ» κι «εγώ».
Advertisment
Αυτό ακριβώς έγινε και στην περίπτωση της Ανακωχής των Χριστουγέννων. Η κοινή ταυτότητά τους ως στρατιωτών και η κοινή αγάπη τους για το ποδόσφαιρο οδήγησε, τουλάχιστον για λίγο, στη συνεργασία ανάμεσα στους εχθρούς. Η εύρεση τρόπων συνεργασίας και η επισήμανση κοινών ενδιαφερόντων είναι ισχυρές ακόμα και σήμερα.
Σε μερικές πολύ καλές μελέτες, ο Βρετανός ψυχολόγος Μαρκ Λεβίν ζήτησε από φανατικούς οπαδούς της Μάντσεστερ Γιουνάτεντ να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο όπου τους ρωτούσε τι τους άρεσε στην ομάδα τους, πριν τους ζητήσει να πάνε σε ένα δεύτερο κτίριο για να συμπληρώσουν το επόμενο στάδιο της μελέτης. Στη διαδρομή είδαν κάποιον (που συμμετείχε στη μελέτη) να σκοντάφτει και υποτίθεται να τραυματίζεται. Κάποιες φορές αυτός που σκόνταφτε φορούσε απλή λευκή μπλούζα, άλλες φορές μπλούζα της Μάντσεστερ Γιουνάτεντ και άλλες μπλούζα μιας αντίπαλης ομάδας.
Κάποιοι παρατηρητές με σημειωματάρια στα χέρια μετρούσαν πόσοι οπαδοί σταματούσαν να βοηθήσουν. Μόνο λίγο περισσότεροι από το ένα τρίτο βοήθησαν όταν το άτομο φορούσε απλή λευκή μπλούζα, ενώ οι περισσότεροι βοήθησαν το άτομο που φορούσε την μπλούζα της ομάδας τους. Φυσικά, ελάχιστοι σταμάτησαν όταν ο τραυματίας φορούσε μπλούζα αντίπαλης ομάδας: αυτό αποτελεί ξεκάθαρη απόδειξη ότι ο κόσμος έχει την τάση να βοηθά κυρίως άτομα που πιστεύει ότι ανήκουν στην ομάδα του.
Ευτυχώς, οι μελέτες δείχνουν επίσης ότι οι άνθρωποι συνήθως δεν είναι τόσο στενόμυαλοι ώστε να μην μπορούν να πειστούν να συνεργαστούν περισσότερο με άτομα που αρχικά θεώρησαν ως διαφορετικά: όταν επαναλήφθηκε η μελέτη και ρώτησαν τους οπαδούς της Μάντσεστερ τι τους άρεσε στο γεγονός ότι ήταν οπαδοί ποδοσφαίρου, και όχι τι τους άρεσε σε σχέση με την ομάδα τους, οι πιθανότητες να βοηθήσουν κάποιον της αντίπαλης ομάδας διπλασιάστηκαν.
Στην Ανακωχή των Χριστουγέννων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, μάλλον έπειτα από μήνες μάταιων μαχών, πολλοί από τους στρατιώτες άρχισαν σταδιακά να βλέπουν τους άντρες πίσω από τη γραμμή του εχθρού ως παρόμοιους με τους εαυτούς τους, ως μέρος μιας ευρύτερης ομάδας «εξασθενημένων στρατιωτών» και όχι Βρετανών στρατιωτών εναντίων Γερμανών στρατιωτών. Και, παρόλο που οι δυσκολίες τις οποίες μπορεί να αντιμετωπίζετε εσείς στο να πείθετε άτομα να συνεργαστούν μεταξύ τους ωχριούν συγκριτικά, οι βασικοί κανόνες παραμένουν ίδιοι.
Εστιάζετε στους κοινούς στόχους που σας ενώνουν και όχι σε αυτά που σας χωρίζουν, εστιάζετε στη γενικότερη ταυτότητα που μοιράζεστε. Βρείτε ένα σημείο στο οποίο να συμφωνούν και οι δύο πλευρές και επικεντρώστε τη συζήτηση γύρω από αυτό. Είναι μια προσέγγιση που μοιάζει πολύ προφανής, ωστόσο την παραβλέπουμε συχνά την κρίσιμη στιγμή.
Ένας άλλος αποτελεσματικός τρόπος για να χτίσετε σχέσεις συνεργασίας είναι να προσκαλέσετε ενεργά τους άλλους να συνεργαστούν μαζί σας. Ας πούμε ότι έχετε μια καλή ιδέα στη δουλειά. Αντί να επιδιώξετε να την υλοποιήσετε μόνοι σας για να πάρετε όλα τα εύσημα, σας συμβουλεύουμε να κάνετε μια περίληψη του πλάνου σας και να τη δώσετε σε έναν συνάδελφο ή ακόμα και στο αφεντικό σας και να ζητήσετε τη βοήθειά του.
Έτσι κερδίζετε τη συνεργασία τους και, πάνω απ’ όλα, την αίσθηση της συνιδιοκτησίας. Είναι μια στρατηγική που συχνά αποκαλείται φαινόμενο ΙΚΕΑ, επειδή οι άνθρωποι προσδίδουν πολύ μεγαλύτερη αξία στα πράγματα που δημιουργούν εν μέρει οι ίδιοι – όπως το ετοιμόρροπο ντουλάπι που εσείς ή ο σύντροφός σας κατασκευάσατε από την επίπεδη συσκευασία.
Απόσπασμα από το βιβλίο των Noah Goldstein, Steve Martin & Robert Cialdini με τίτλο “Το μικρό βιβλίο του ΝΑΙ” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα. Μπορείτε να το βρείτε εδώ
Photo: Author/Depositphotos
