Το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται σταδιακά σε όλο τον πλανήτη μας. Το προσδόκιμο ζωής των γυναικών μάλιστα, το οποίο πάντα ξεπερνούσε εκείνο των αντρών, έχει αυξηθεί κατά περίπου 3 μήνες ανά έτος τα τελευταία 160 χρόνια. Το 1850 στη Σουηδία, για παράδειγμα, το προσδόκιμο ζωής ήταν 45 χρόνια· το 2014 στην Ιαπωνία, έφτασε τα 84 έτη.
Η εκπληκτική αυτή αύξηση οφείλεται στις βελτιώσεις που έχουν συντελεστεί στους τομείς της υγιεινής, της διατροφής, της εκπαίδευσης και της χορήγησης φαρμάκων. Οι πληθυσμοί της Ανδόρας, της Ιαπωνίας, της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Σιγκαπούρης, της Ιορδανίας, αλλά και της χώρας μας ανάμεσα σε άλλες κατέχουν την πρώτη θέση στο πεδίο της μακροζωίας.
Advertisment
Συμπεριφορές που συνδέονται με τη μακροζωία
Η μικρή Ανδόρα, μια ορεινή κατά κύριο λόγο χώρα ανάμεσα στην Ισπανία και τη Γαλλία, κατέχει την πρώτη θέση σε αυτή τη λίστα παγκοσμίως, με τους κατοίκους της να ζουν μέχρι τα 83. Σε ερευνητικό του βιβλίο που έγινε για λογαριασμό του National Geographic και του Εθνικού Ινστιτούτου Γήρανσης της Αμερικής, ο Dan Buettner, αναγνωρίζει τέσσερις περιοχές του κόσμου όπου οι μικροί πληθυσμοί ζουν περισσότερο από τον μέσο όρο: στην περιοχή Barbagia της Σαρδηνία, στην Οκινάουα της Ιαπωνίας, στη Loma Linda της Καλιφόρνια και στη Χερσόνησο Nicoya στην Κόστα Ρίκα.
Κατά τη διάρκεια της έρευνάς του, ο Buettner εντόπισε διάφορες βασικές συμπεριφορές και πρακτικές, κοινές σε αυτές τις περιοχές. Ανάμεσά τους:
– Μία συχνή, φυσικά τάση για δραστήρια ζωή
Advertisment
– Μικρότερες ποσότητες φαγητού σε σύγκριση με τον μέσο όρο
– Μία διατροφή βασισμένη σε φυτικά προϊόντα
– Έντονη δραστηριότητα στην κοινότητα
– Έναν σκοπό ζωής
Μακροζωία και Κληρονομικότητα
Αν και οι άνθρωποι που ζουν σε μακρόβιες οικογένειες μπορεί να πιστεύουν το αντίθετο, ο Buettner θεωρεί ότι η κληρονομική προδιάθεση δεν έχει μεγάλο αντίκτυπο στο αν θα ζήσουμε πολλά χρόνια. «Ο μέσος άνθρωπος θα μπορούσε να ζήσει μέχρι τα 90 και 95», δηλώνει, «και κάποιοι φτάνουν τα 100 λόγω γενετικής προδιάθεσης» (η διαφορά λοιπόν είναι σχετικά μικρή).
Οι έρευνες που διεξαχθεί μέχρι σήμερα, ωστόσο, δείχνουν ότι τα γονίδια παίζουν πράγματι έναν ρόλο στην επιβίωση σε μεγάλες ηλικίες. Για παράδειγμα, μια έρευνα του 2014, δημοσιευμένη στο Journal of Gerontology, μελέτησε τους κατοίκους της Οκινάουα και βρήκε ότι τα αδέλφια των εκατοντάχρονων ήταν περισσότερε πιθανότητες να ζήσουν μέχρι τα 200 κι ακόμα παραπάνω. Το ακριβές ποσοστό στο οποίο τα γονίδια υποδεικνύουν τη διάρκεια ζωής παραμένει άγνωστο ακόμα.
Μακροζωία και εκπαίδευση
Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι η εκπαίδευση είναι άλλος ένας σημαντικός παράγοντας όσον αφορά στην μακροζωία. Μία έρευνα του 2014, δημοσιευμένη στο BMC Public Health αναφέρει μια σχέση ανάμεσα στα χρόνια εκπαίδευσης και στη διάρκεια ζωής. Το προσδόκιμο ζωής για έναν 25χρονο Νοτιοκορεάτη ανέβηκε κατά 16 χρόνια για τους άνδρες και κατά 8 χρόνια για τις γυναίκες που τελείωσαν πανεπιστήμιο σε σύγκριση με όσους δεν είχαν σπουδάσει καθόλου.
Αν και αυτή η σχέση έχει πολλές φορές συζητηθεί, οι λόγοι πίσω από αυτή δεν είναι ακόμα ξεκάθαροι. Κάποιοι επιστήμονες υποθέτουν ότι η παιδεία δίνει την ικανότητα να καθυστερούμε (ή να είμαστε υπομονετικοί) σε σχέση με την άμεση ικανοποίηση – απαραίτητη δεξιότητα για να ζούμε υγιεινά. Όσοι ζουν μόνο στο παρόν, φαίνεται, ότι είναι πιθανότερο να καπνίζουν, να καταναλώνουν αλκοόλ και να τρώνε υπερβολικές ποσότητες.
Άλλοι υποθέτουν ότι η σχέση δεν αφορά στις συγκεκριμένες ώρες διδασκαλίας, αλλά περισσότερο στη δέσμευση και στην αφοσίωση που σχετίζεται με δραστηριότητες, οι οποίες και προάγουν τη μακροζωία. Ένα τέτοιο παράδειγμα βρίσκουμε στην Οκινάουα, όπου οι κάτοικοι αφιερώνουν χρόνο να μάθουν και να τελειοποιήσουν την πολεμική τέχνη του καράτε ακόμα και στα 100 τους χρόνια.
Μακροζωία και στάση ζωής
Η προσωπικότητα παίζει μεγάλο ρόλο στη ζωή των υπέργηρων, όσο η διατροφή και ο τρόπος ζωής τους. Για την ακρίβεια, μια έρευνα του 2012 δημοσιευμένη στο επιστημονικό περιοδικό Aging αναφέρει ότι χαρακτηριστικά όπως η εξωστρέφεια, η αισιοδοξία και η πειθαρχία συνεισφέρουν στην επιτυχημένη γήρανση.
Η στάση ζωής μπορεί επίσης να καθορίσει πόσα χρόνια θα ζήσει κανείς. Είστε απαισιόδοξοι για το πώς θα είναι όταν θα φτάσετε στην τρίτη ηλικία; Αν ναι, η στάση σας αυτή θα συντομεύσει τη ζωή σας. Σε έρευνα του Journal of Personality and Social Psychology οι ηλικιωμένοι με πιο θετική στάση ζωής απέναντι στη γήρανση ζούσαν κατά μέσο όρο 7.5 χρόνια περισσότερο από όσους είχαν αναφερθεί στην τρίτη ηλικία με περισσότερα αρνητικά στερεότυπα.
[toggle title="Πηγές"]
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4061106/
https://www.nia.nih.gov/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24444611
[/toggle]
