Οι γονείς που περιμένουν παιδί συχνά εντυπωσιάζονται από την ικανότητά τους να κάνουν το έμβρυο να κλοτσήσει ή να κινηθεί, μιλώντας ή τραγουδώντας του. Μην τους το πείτε, αλλά το πιο πιθανό είναι ότι το έμβρυο κοιμάται. Πριν από τη γέννηση, το ανθρώπινο έμβρυο περνά όλη σχεδόν την ώρα του σε μια κατάσταση που μοιάζει με ύπνο και ειδικότερα με ύπνο REM.
Συνεπώς, το κοιμώμενο έμβρυο δεν αντιλαμβάνεται τις ενέργειες των γονιών του. Το πιθανότερο είναι ότι τα τινάγματα των χεριών και των ποδιών του μωρού που νιώθει η μητέρα οφείλονται σε τυχαίες εκρήξεις εγκεφαλικής δραστηριότητας, τυπικό χαρακτηριστικό του ύπνου REM. Στους ενήλικες δεν συμβαίνουν – ή τουλάχιστον δεν πρέπει να συμβαίνουν – παρόμοια τινάγματα και κινήσεις των άκρων, αφού ο μηχανισμό του ύπνου REM παραλύει το σώμα. Όμως, μέσα στη μήτρα, ο ανώριμος εγκέφαλος του εμβρύου δεν έχει αναπτύξει ακόμα τον μηχανισμό του ύπνου REM που ακινητοποιεί τους μυς, τον οποίο διαθέτουν οι ενήλικες.
Advertisment
Υπάρχουν όμως άλλα κέντρα βαθιά μέσα στον εγκέφαλο του μωρού που έχουν ήδη ωριμάσει και σε αυτά συμπεριλαμβάνονται τα κέντρα που προκαλούν τον ύπνο. Στο τέλος του δεύτερου τριμήνου της ανάπτυξης του εμβρύου (περίπου 23η εβδομάδα της κύησης), τα περισσότερα νευρικά κυκλώματα και συνδέσεις που χρειάζονται για τον ύπνο NREM και REM είναι έτοιμα. Το αποτέλεσμα αυτής της ασυμφωνίας είναι ότι ο εγκέφαλος του εμβρύου συνεχίζει να δίνει θαυμαστές κινητικές εντολές κατά τη διάρκεια του ύπνου REM, χωρίς όμως να υπάρχει ο μηχανισμό της παράλυσης για να τις σταματήσει. Χωρίς αυτό τον περιορισμό, οι εντολές μετατρέπονται σε φρενήρεις κινήσεις του σώματος που η μητέρα τις εισπράττει ως ακροβατικές κλωτσιές και ελαφριά σπρωξίματα.
Σε αυτή τη φάση της ανάπτυξης, μέσα στη μήτρα το έμβρυο περνάει τον περισσότερο χρόνο του κοιμισμένο. Η χρονική περίοδος των είκοσι τεσσάρων ωρών αποτελείται από ένα συνονθύλευμα από περίπου έξι ώρες NREM, έξι ώρες ύπνου REM και από δώδεκα ώρες σε μια ενδιάμεση κατάσταση που δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα αν είναι ύπνος REM ή NREM, αλλά σίγουρα δεν είναι πλήρης εγρήγορση. Μόνο στο τελευταίο τρίμηνο της κύησης παρουσιάζει το έμβρυο ίχνη πραγματικής εγρήγορσης. Όμως, αυτή η εγρήγορση μέσα στη μήτρα έχει πολύ μικρότερη διάρκεια απ’ ό,τι φαντάζεστε 0 το έμβρυο είναι ξύπνιο μέσα στη μήτρα μόνο δύο με τρεις ώρες την ημέρα.
(…) Η λεπτομερής κατασκευή του εγκεφάλου και των τμημάτων που τον αποτελούν γίνεται με πολύ γρήγορο ρυθμό κατά τη διάρκεια του δεύτερου και του τρίτου τριμήνου της ανάπτυξης του ανθρώπινου εμβρύου – αυτήν ακριβώς την περίοδο τα επίπεδα του ύπνου REM εκτοξεύονται στα ύψη. Δεν πρόκειται για σύμπτωση. Σε αυτή την κρίσιμη φάση των πρώτων σταδίων της ζωής, ο ύπνος REM λειτουργεί σαν ένα ηλεκτρικό λίπασμα.
Advertisment
Οι άφθονες εκρήξεις ηλεκτρικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια του ύπνου REM προκαλούν την ανάπτυξη πληθώρας νευρικών οδών σε όλο τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο, που στη συνέχεια ολοκληρώνονται με συνδετικά άκρα ή συνάψεις. Σκεφτείτε τον ύπνο REM σαν ένα πάροχο υπηρεσιών διαδικτύου που εξοπλίζει καινούριες γειτονιές του εγκεφάλου με καλώδια οπτικών ινών. Χρησιμοποιώντας αυτές τις αρχικές εξάρσεις ηλεκτρικής δραστηριότητας, ο ύπνος REM ενεργοποιεί τη λειτουργία υψηλής ταχύτητας.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Mathew Walker με τίτλο «Τα μυστικά του ύπνου» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πεδίο και μπορείτε να το βρείτε εδώ
