Υπάρχουν πολλά που δεν γνωρίζουμε για τις πτυχές της ψυχολογίας που διέπουν το ενδιαφέρον. Μακάρι να ξέραμε, για παράδειγμα, γιατί ορισμένοι από εμάς (συμπεριλαμβανομένης και της υποφαινόμενης) βρίσκουμε τη μαγειρική τόσο συναρπαστική, ενώ πολλοί άλλοι δεν δίνουν δεκάρα.
Γιατί νιώθει ο Μαρκ Βέτρι μια τέτοια έλξη για τα δημιουργικά εγχειρήματα και γιατί αρέσουν στον Ράουντι Γκέινς τα σπορ;
Advertisment
Πέρα από την αρκετά αόριστη εξήγηση ότι τα ενδιαφέροντα, όπως οτιδήποτε άλλο σχετικό με τους ανθρώπους, εν μέρει είναι κληρονομήσιμα και εν μέρει αποτελούν συνάρτηση των εμπειριών μας στη ζωή, δεν μπορώ να σας δώσω κάποια άλλη απάντηση. Όμως οι επιστημονικές έρευνες που έχουν γίνει με θέμα την εξέλιξη των ενδιαφερόντων αποκάλυψαν μερικές σημαντικές πληροφορίες.
Όταν σκεφτόμαστε το πάθος, οι περισσότεροι νομίζουμε ότι είναι εκείνη η ξαφνική ανακάλυψη που θα κάνεις μία φορά στη ζωή σου – η αίσθηση που έχεις όταν τρως την πρώτη μπουκιά της γλώσσας μενιέρ, μια μπουκιά που φέρνει μαζί της τη σιγουριά ότι θα περάσεις πολλά από τα επόμενα χρόνια σου στην κουζίνα….
Αλλά η πρώτη σου συνάντηση με εκείνο το κάτι που μπορεί τελικά να οδηγήσει σε ένα ισόβιο πάθος είναι ακριβώς αυτό – η πρώτη σκηνή σε μια λιγότερο συγκλονιστική ταινία με πολύ μεγαλύτερη διάρκεια.
Advertisment
Επιτρέψτε μου να σας εξηγήσω.
Πρώτ’απ΄όλα, είναι υπερβολικά νωρίς, όταν είμαστε παιδιά, να ξέρουμε τι θέλουμε να γίνουμε όταν θα μεγαλώσουμε. Μελέτες που έχουν γίνει σε βάθος χρόνου, έχουν δείξει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι αρχίζουν να έλκονται προς συγκεκριμένα επαγγελματικά ενδιαφέροντα, και να απομακρύνονται από άλλα, σε ηλικία μεταξύ 12 και 15 χρονών. Ένας μαθητής της Α΄ Γυμνασίου μόλις που έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται τι του αρέσει και τι δεν του αρέσει γενικά.
Δεύτερον, τα ενδιαφέροντα δεν τα ανακαλύπτεις με ενδοσκόπηση. Απεναντίας, τα ενδιαφέροντά σου αναδύονται μέσα από τις αλληλεπιδράσεις σου με τον έξω κόσμο. Δε μπορείτε ουσιαστικά να προβλέψετε με βεβαιότητα τι θα τραβήξει την προσοχή σας και τι όχι. Ούτε μπορείτε απλώς να πιέσετε τον εαυτό σας με τη θέλησή σας, ώστε να αρχίσουν να του αρέσουν συγκεκριμένα πράγματα. Αν δε πειραματιστείτε, δε πρόκειται να ανακαλύψετε ποια από τα ενδιαφέροντά σας θα ξεθωριάσουν και ποια όχι.
Τρίτον, αυτό που ακολουθεί μετά την αρχική ανακάλυψη ενός ενδιαφέροντος είναι μια πολύ πιο μακροχρόνια και αυξανόμενα ενεργητική περίοδος καλλιέργειάς του.
Τέλος, τα ενδιαφέροντά μας ευδοκιμούν όταν γύρω μας υπάρχει ένα ολόκληρο συνεργείο υποστηρικτών που μας ενθαρρύνουν, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται οι γονείς, οι δάσκαλοι, οι προπονητές και οι άνθρωποι του κοινωνικού κύκλου μας.
Γιατί όμως είναι οι άλλοι άνθρωποι τόσο σημαντικοί;
Κατά πρώτο λόγο, μας παρέχουν εκείνα τα διαρκή ερεθίσματα και τις πληροφορίες που έχουν πρωταρχική σημασία, ώστε να αυξάνεται ολοένα και περισσότερο το πόσο μας αρέσει πραγματικά κάτι. Επίσης, ακόμα πιο προφανές είναι το επιχείρημα ότι τα θετκά σχόλια από τον περίγυρό μας μας κάνουν να αισθανόμαστε χαρούμενοι, ικανοί και ασφαλείς.
Είναι άραγε «αγγαρεία» το γεγονός ότι το πάθος μας δεν μας έρχεται μονομιάς, ως επιφοίτηση, και ότι πρέπει να ασχοληθούμε και εμείς ενεργά για να το αναπτύξουμε; Ίσως.
Όμως η πραγματικότητα είναι ότι τα ενδιαφέροντά μας είναι ασθενικά και αρκετά ασαφή στην αρχή και χρειάζονται ενεργή, πολυετή καλλιέργεια και εκλέπτυνση.
Απόσπασμα από το βιβλίο της Angela Duckworth «Άνθρωποι με Κότσια» από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος
