Πολύτιμη η ελευθερία και συνάμα απροσδιόριστη, σαγηνευτική και ύψιστη ανάγκη. Έννοια διαχρονικής αξίας, περιβάλλει σταθερές και ταυτόχρονα, ανά τα έτη, μεταβλητές αξίες. Να είσαι ελεύθερος στη ζωή, ελευθερία λόγου και επιλογών, σκέψης και εαυτού. Μα πώς να είσαι ελεύθερος όταν ανατράφηκες στη κοινωνία της κοινής λογικής, των κοινωνικών πρέπει και αναγκών. Πώς να είσαι ελεύθερος όταν σου επιβάλλεται ο μαζικός τρόπος ζωής.
Ακούς για ελευθερία λόγου μα όταν εκφράζεις απαράλλαχτη τη γνώμη σου σε κοιτούν εμβρόντητοι, με περιέργεια, αυτός δεν είναι στα λογικά του λένε. Ποια λογικά όμως, ελεύθερα λογικά, επιβεβλημένα λογικά, τι λογικά; Άνθρωποι που συνδιαλλάσσονται με γνώμονα την αποδοχή, την αρέσκεια, για να κλείσουν το βράδυ τα μάτια τους πιστεύοντας πως είναι ελεύθεροι, νοσηρή ψευδαίσθηση. Μένεις να αναρωτιέσαι τι αξίζει περισσότερο, η αποδοχή και η αρέσκεια ή η ελευθερία του λόγου σου, η κοινή γνώμη ή η γαλήνη σου. Σαφώς εσύ, σαφώς η ηρεμία σου και ας μένεις μόνος στο τέλος, όσοι είναι να σε δεχτούν θα το κάνουν αλλά και να μην, έχεις την ελευθερία να εκφράζεσαι άφοβα.
Advertisment
Επιλέγεις κάτι που σε αντιπροσωπεύει και σε γεμίζει, κόντρα στη μέχρι τώρα στάση ζωής σου και ξαφνικά προκύπτει καταιγισμός ερωτήσεων, αμφιβολίας όμως, διαφαίνεται στον τόνο της φωνής τους, στο βλέμμα τους, στη σωματική τους στάση. Ευλογία που υπάρχουν και αυτοί που απλά δέχονται και χαίρονται με ότι επέλεξες, γιατί ξέρουν ότι σε γεμίζει, δεν είναι δική τους υπόθεση να αποφασίσουν.
Μάζα εκπαιδευμένη να επιλέγει βάσει στερεοτύπων, σεξουαλικού διαχωρισμού, κοινωνικών ρευμάτων και σαφώς με γνώμονα την ασφάλεια, την πεπατημένη οδό. Περισσότερο φαντάζει διαλογή παρά επιλογή, περιορισμένη ποικιλία άρα και διαλογή του καλύτερου για σένα και τον καθένα, συμβιβασμός κοντολογίς, βροντερή αντίφαση, καμία ελευθερία πάρα ταύτα. Μη συμβιβάζεσαι, φρόντισε να έχεις επιλογές και αν δεν έχεις βρες τον τρόπο να αποκτήσεις.
Καθώς σκέπτεσαι τα παραπάνω, αναρωτήσου αν η σκέψη σου κατευθύνεται από ξένα μοτίβα διανόησης, μιμητικό τρόπο σκέψης. Μαθημένος στη κοινή ατραπό, αυτή της περισυλλογής και συναρμολόγησης δεδομένων, χάνεις τη νοητική σου ατομικότητα, αυτή που σε ξεχωρίζει ως άνθρωπο. Μα και πάλι, ομοίως με τα παραπάνω, ελεύθερη σκέψη σημαίνει παραλογισμός, περιθωριοποίηση και επίκριση.
Advertisment
Κάθε σκέψη κρίνεται βάσει σημερινών δεδομένων και παγιώνεται ως αρνητική ή θετική, αδύνατη ή δυνατή, λογική ή παράλογη, αυτή που σε 100 χρόνια ίσως αποτελεί ένα νέο κοινωνικό ιδεώδες, ιδού ο παραλογισμός. Σκέψου πέρα από τα όρια, πέρα από όπου υπάρχει φως, το φως σημαίνει κεκτημένη γνώση, βρες το σκοτάδι, εκεί όπου υπάρχουν νέα δεδομένα και κρίνε επί της χρήσης τους. Έμαθες πως να συλλέγεις δεδομένα, όχι πως να σκέπτεσαι, πως να φωτίζεις σκοτεινές παρυφές του κόσμου τούτου.
Στον λόγο, τις πράξεις και τις σκέψεις σου, βρίσκεις τον εαυτό σου; Συνάδουν τα παραπάνω με τον άνθρωπο ο οποίος είσαι ή μήπως υπό εξωτερικές επιρροές συνυφαίνεται επιτυχώς το προσωπείο σου; Αφετηρία ο εσωτερικός διάλογος, οι κουβέντες που ανταλλάσσεις με σένα τον ίδιο. Είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου ή του επιβάλλεις τα επιβεβλημένα; Αδιαφιλονίκητα όλες οι προαναφερθείσες αξίες γεννιούνται μέσα σου τη στιγμή που αποφασίσεις να είσαι αληθής με τον εαυτό σου, να μην ντρέπεσαι για αυτόν, να τον αγαπάς και να τον προάγεις, ώστε να είσαι ελεύθερος.
Να αναζητείς την εσωτερική σου αλήθεια, αυτή που μόνο εσύ γνωρίζεις αλλά έχεις προ πολλού ξεχάσει, για να είσαι ελεύθερος, να βιώνεις την ελευθερία, την ανεξαρτησία, όχι την αυτονομία. Αυτόνομα είναι τα πρόβατα αλλά όχι ελεύθερα, συνεχώς ακολουθούν, συνεχώς τους υποδεικνύεται η επόμενή τους κίνηση, δεν είσαι πρόβατο, είσαι άνθρωπος.
Προτού πράξεις ελεύθερα, μάθε να μιλάς ομοίως. Προτού μιλήσεις ελεύθερα, διδάξου να σκέφτεσαι και έτσι. Αρχικά όμως, πριν από οτιδήποτε, ενστερνίσου την ελευθερία του εαυτού. Απελευθέρωσε τον εαυτό σου από τη ψευδαίσθηση που ζεις τόσο καιρό και τα αναδύονται αβίαστα. Αδιαφόρησε για την αρέσκεια και την αποδοχή, να είσαι εσύ, ξεχωριστός, όπως είναι όλοι. Βυθίσου σε άγνωστες εμπειρίες, απελευθέρωσε τον νου σου και λύσε τη γλώσσα σου.
Να εκτιμάς, να σέβεσαι και να τιμάς το γεγονός πως είσαι άνθρωπος και όχι πρόβατο. Ζήσε με γνώμονα την εξέλιξη και τη βελτίωση του κόσμου, να είσαι ελεύθερος για να εμπνέεις, να παρακινείς. Να είσαι ασυμβίβαστος και να επιλέγεις, όχι να διαλέγεις. Επίλεξε την ανεξαρτησία, όχι την αυτονομία.
Σάββας Καλίδης
