Ως διατροφικές διαταραχές καλούνται οι διαταραγμένες σχέσεις με το φαγητό που αναπτύσσονται στον άνθρωπο. Κατά γενική ομολογία, υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που μπορούν να φτάσουν ένα άτομο σε αυτή την κατάσταση, όπως για παράδειγμα αναπτυξιακοί, βιολογικοί, ψυχολογικοί, οικογενειακοί, επαγγελματικοί, ενώ ορισμένοι από αυτούς έχει παρατηρηθεί ότι σχετίζονται με την ιδιαίτερη προσωπικότητα του κάθε ανθρώπου. Σε αρκετές περιπτώσεις ατόμων παρατηρείται μια σύνδεση μεταξύ του φαγητού και της τρέχουσας συναισθηματικής τους κατάστασης, ενώ το φαγητό φαίνεται να λειτουργεί παρηγορητικά/εκτονωτικά σε διάφορες περιπτώσεις άγχους ή καταστάσεις που προκαλούν στρες.
Το Σύνδρομο της Νυχτερινής Υπερφαγίας, στη διεθνή ορολογία γνωστό και ως Night Eating Syndrome (NES), έγινε γνωστό το 1955 από τον A. Stunkard όχι απλώς ως μια διατροφική διαταραχή αλλά, συγχρόνως, ως μια διαταραχή της διάθεσης και του ύπνου. Στις μέρες μας ένα αρκετά μεγάλο μέρος του πληθυσμού υποφέρει από το συγκεκριμένο σύνδρομο.
Advertisment
Αναφορικά με τη συγκεκριμένη κατάσταση υπάρχουν κάποια σαφή χαρακτηριστικά, τα οποία θα αναφέρουμε στη συνέχεια. Πρωταρχικά, σε γενικά πλαίσια, η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού, οι αϋπνίες, οι αφυπνίσεις κατά τη διάρκεια της νύχτας, η διαρκής αναζήτηση φαγητού και η παρουσία της θλίψης, ως συναισθηματικής κατάστασης, είναι μερικά γνωρίσματα του συνδρόμου.
Ασφαλώς, η ύπαρξη του συνδρόμου αυτού δεν συνεπάγεται την παρουσία όλων των προαναφερθέντων χαρακτηριστικών/συμπτωμάτων, αλλά ορισμένων εξ αυτών, συνδυασμό ή και παραλλαγές. Πολλές φορές, σε άτομα που πάσχουν από το σύνδρομο, παρατηρείται η έλλειψη όρεξης για τροφή κατά τις πρωινές ώρες και αύξηση αυτής κατά τις βραδινές. Ακόμα, συχνά ορισμένα άτομα τείνουν να καθυστερούν την ώρα του ύπνου για να φάνε κάτι επιπλέον, ενώ σε ακραίες περιπτώσεις άλλοι διακόπτουν τον βραδινό ύπνο για να φάνε.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί ότι το Σύνδρομο, για το οποίο γίνεται λόγος, δεν αφορά μονάχα περιπτώσεις ανθρώπων που υποφέρουν από παχυσαρκία, αλλά παρουσιάζεται και σε περιπτώσεις ανθρώπων που τρέφονται κατά τις νυχτερινές ώρες εξαιτίας συναισθημάτων μοναξιάς ή λόγω ανίας και σε άτομα που αισθάνονται «εθισμό» σε ορισμένες τροφές ( γλυκά, σνακ κ.λπ.), τα οποία αν δεν προβούν σε κατανάλωση των συγκεκριμένων τροφών αδυνατούν να κοιμηθούν.
Advertisment
Επιπρόσθετα, οι άνθρωποι που πάσχουν από αυτή τη διαταραχή πολλές φορές δεν θυμούνται ότι τρώνε κατά τις νυχτερινές ώρες. Από την άλλη, λόγω της υπερβολικής, συχνά, κατανάλωσης τροφής το βράδυ, πολλοί άνθρωποι παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά ανορεξίας κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ο συνδυασμός αυτής της διατροφικής διαταραχής με την έλλειψη ύπνου και τη δυσάρεστη ψυχολογική κατάσταση του ατόμου, συνιστά πρόσφορο έδαφος για την εμφάνιση παχυσαρκίας.
Συμπληρωματικά, το σύνδρομο της νυχτερινής υπερφαγίας (ΝΕS) έχει παρατηρηθεί ότι συνδέεται με ορισμένα ακόμα χαρακτηριστικά. Πιο αναλυτικά, συνδέεται με τον αρνητικό τρόπο σκέψης σχετικά με την ατομική εικόνα του ανθρώπου, το βάρος του αλλά και τα υπερφαγικά επεισόδια καθαυτά. Επίσης, σε συναισθηματικό επίπεδο, συνδέεται με τα ενοχικά συναισθήματα, την ψυχολογική πίεση, το άγχος, το έντονο στρες, όπως προαναφέρθηκε, την καθημερινή νευρικότητα- ένας μεγάλος αριθμός ατόμων που πάσχουν από το σύνδρομο ξυπνούν κατά μέσο όρο τέσσερις φορές κατά τη διάρκεια του βραδινού ύπνου- και την κατάθλιψη.
Σχετικά με την παροχή τροφής, σημειώνεται ότι το άτομο συνηθίζει να καταναλώνει κατά κύριο λόγο υδατάνθρακες, τροφές με υψηλή περιεκτικότητα ζάχαρης, junk food, και γενικά πολλές θερμίδες. Σαν αποτέλεσμα των όσων προαναφέρθηκαν, σχετικά με την παρουσία του συνδρόμου της νυχτερινής υπερφαγίας, θα μπορούσαμε να σημειώσουμε τα εξής:
Πρώτα απ’ όλα, στο επίπεδο του σώματος, η αύξηση του ατομικού βάρους, η παλινδρόμηση των οξέων, η ενδεχόμενη εμφάνιση διαβήτη λόγω παχυσαρκίας, οι διάφορες καρδιακές παθήσεις και η υπέρταση είναι συνέπειες που παρατηρούνται αρκετά συχνά. Σε ψυχολογικό επίπεδο, η έλλειψη ύπνου και η κακή διατροφή του ατόμου προκαλούν την έντονη κόπωση, την έλλειψη γενικού ενδιαφέροντος και τη νευρικότητα, με αποτέλεσμα την κακή εικόνα του ατόμου και την παρουσία αρνητικών συναισθημάτων και ανασφαλειών.
Παράλληλα, οι καούρες, η συνεχής αδυναμία συγκέντρωσης, η μόνιμη αίσθηση κούρασης και η εμφάνιση κατάθλιψης αποτελούν συχνά γνωρίσματα. Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί ότι όταν ένα άτομο πάσχει από NES παρουσιάζει σχετική ανισορροπία σε συγκεκριμένες ορμόνες, όπως η κορτιζόλη, η μελατονίνη, η λεπτίνη και γκρελίνη.
Αρκετά συχνά πολλοί άνθρωποι, που παρουσιάζουν το NES, προσπαθούν γενναία να το αντιμετωπίσουν επιστρατεύοντας αυστηρές δίαιτες στην προσπάθειά τους να αποχωριστούν τα περιττά κιλά και θέλοντας να απαλλαγούν από τα ενοχικά συναισθήματα που τους καταβάλουν. Ωστόσο, μια τέτοια ‘στρατηγική’ αντιμετώπισης ουσιαστικά βάζει το άτομο σε έναν φαύλο κύκλο, διότι, εφόσον δεν επιτυγχάνεται ο απώτερος σκοπός, αυξάνεται το αίσθημα της αποτυχίας, δημιουργώντας εκ νέου τα δυσλειτουργικά συναισθήματα που εν μέρει προκαλούν το συγκεκριμένο σύνδρομο.
Αναμφίβολα, η υποστήριξη και η βοήθεια στην οποία πρέπει να απευθυνθεί το άτομο είναι αμιγώς η ψυχολογική και μάλιστα σε ειδικό, ώστε να εκπαιδευθεί στο πώς να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του και να κατανοεί τα ψυχικά γεγονότα που το ωθούν στην κατανάλωση φαγητού με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία είναι αρκετά συνηθισμένη σε αυτές τις περιπτώσεις και συμβάλει αποτελεσματικά. Σε συνδυασμό αυτού του τρόπου αντιμετώπισης, το άτομο μπορεί να απευθυνθεί και σε συγκεκριμένους διαιτολόγους/διατροφολόγους που γνωρίζουν από θέματα διατροφικών διαταραχών.
Επιπλέον, σε γενικές γραμμές, ορισμένοι απλοί τρόποι αντιμετώπισης για τον καθένα είναι να αποφεύγεται η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης μέσα στην ημέρα, του αλκοόλ και της νικοτίνης. Ταυτόχρονα, καλό θα ήταν στο σπίτι να μην υπάρχουν τροφές όπως γλυκά, πατατάκια κ.λπ., οι οποίες δελεάζουν το άτομο. Μπορεί το άτομο πριν κοιμηθεί να καταναλώνει ένα σνακ, ώστε να μειώνει τις πιθανότητες να ξυπνήσει για να τραφεί.
Συγχρόνως, όταν μας εμφανίζεται η θέληση να φάμε περισσότερο και κατ’ επανάληψη, ας αναρωτηθούμε για ποιον λόγο το θέλουμε αυτό(;) και ας προσπαθήσουμε να απασχολήσουμε τον εαυτό μας με κάτι άλλο, πιο δημιουργικό, εκείνη την ώρα. Στην περίπτωση αφύπνιση κατά τη διάρκεια του βραδινού ύπνου, καλό θα ήταν να προσπαθήσει το άτομο να χαλαρώσει και να αποβάλει τη νευρικότητα της στιγμής· αν αυτή η τακτική δεν έχει επιτυχία, τότε καλό θα ήταν να καταναλώσει ένα μικρό σνακ, όσο το δυνατό λιγότερο ανθυγιεινό.
Μια καλή και σταθερή αντιμετώπιση είναι ο σχεδιασμός προγράμματος ημερήσιας διατροφής. Για παράδειγμα, η ένταξη καλού πρωινού στη διατροφή του ατόμου, συχνά αποκλείει την κατανάλωση των μετέπειτα σνακ. Η χρήση υπνωτικών χαπιών για την αντιμετώπιση της αϋπνίας δεν είναι ενδεδειγμένη οδός και καλό είναι να αποφεύγεται. Η ανάγνωση βιβλίων και η μουσική είναι μια καλύτερη μέθοδος, η οποία μπορεί να αποσπάσει το άτομο από την επιθυμία για κατανάλωση φαγητού.
Συνοψίζοντας, ο πιο ασφαλής τρόπος αντιμετώπισης είναι ο συνδυασμός ειδικού ψυχικής υγείας και έγκριτου διατροφολόγου, ώστε να αποφύγει το άτομο τις οποιεσδήποτε ‘έτερες’ τακτικές, οι οποίες μπορούν να αποβούν επιβλαβείς για την υγεία του ανθρώπου αλλά και να οδηγήσουν το άτομο σε έναν φαύλο κύκλο χωρίς εξέλιξη. Το σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας στις μέρες μας είναι μια συνηθισμένη διαταραχή και αντιμετωπίζεται με επιτυχία από τους ειδικούς, απαλλάσσοντας το άτομο από το άγχος, το στρες και την ανεπιθύμητη ψυχολογική κατάσταση που ενδεχομένως βιώνει.
- Τι είναι η αναβλητικότητα και πως να τη διαχειριστείς; - 29 Αυγούστου 2022
- Η φοβία της δέσμευσης: Βήματα προς την κατανόησή της - 24 Μαΐου 2022
- Πένθος και παιδική ηλικία: Απώλεια και διαχείριση του παιδιού - 8 Δεκεμβρίου 2021
