Βιταμίνη Ε, μια βιταμίνη που λειτουργεί σαν φυσική ασπίδα των κυττάρων μας ενάντια στις ελεύθερες ρίζες.
Τι είναι η βιταμίνη Ε
Η βιταμίνη Ε είναι μια βιταμίνη που διαλύεται στο λίπος, δηλαδή, είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη η οποία εμφανίζεται με διάφορες μορφές. Ωστόσο από όλες τις μορφές της η μόνη μορφή που χρησιμοποιείται από το ανθρώπινο σώμα είναι η άλφα-τοκοφερόλη.
Advertisment
Η βιταμίνη Ε είναι πολύ σημαντική για τον οργανισμό μας για διάφορους λόγους. Ο κυριότερος λόγος όμως είναι πως έχει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην καλή λειτουργία των κυττάρων μας. Ποιος είναι αυτός; Ουσιαστικά, η βιταμίνη Ε δρα σαν αντιοξειδωτικό, καθαρίζοντας τις γνωστές “ελεύθερες ρίζες” ή με την επιστημονική τους ονομασία -τα χαλαρά ηλεκτρόνια- τα οποία βλάπτουν τα κύτταρά μας ενώ ταυτόχρονα βοηθά στην γενικότερη ανοσολογική μας λειτουργία.
Ποικίλες μελέτες πληθυσμού που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, έδειξαν ότι τα άτομα που κατανάλωναν τρόφιμα με περισσότερη βιταμίνη Ε ή που επέλεξαν από μόνα τους να καταναλώσουν συμπλήρωμα διατροφής βιταμίνης Ε, είχαν χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, καρκίνου, άνοιας και άλλων ασθενειών. Ωστόσο αυτό δεν είναι πάντα κάτι που φαίνεται και στις κλινικές ελεγχόμενες δοκιμές με φάρμακο. Μάλιστα, έχουν υπάρξει και ενδείξεις ότι έπειτα από καθημερινή λήψη βιταμίνης Ε (00400 IU) ενδεχομένως να υπήρξε και συσχετισμός με μια μέτρια αύξηση της θνησιμότητας. Από το 2017, η βιταμίνη Ε εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο ενεργού κλινικής έρευνας με τα τελικά αποτελέσματα να είναι ακόμη σε εξέλιξη.
Ιστορία
Η βιταμίνη Ε ανακαλύφθηκε το 1922, απομονώθηκε το 1935 και συντέθηκε για πρώτη φορά το 1938. Ωστόσο οι αντιοξειδωτικές βιταμίνες γενικά και μαζί τους και η βιταμίνη Ε δεν ήταν γνωστές στο ευρύ κοινό μέχρι και σχετικά πρόσφατα. Το 1980 ήταν που οι επιστήμονες άρχισαν να συνδέουν την βλάβη των ελεύθερων ριζών με τα αρχικά στάδια της αρτηριοσκλήρωσης η οποία πέρα από τη φραγή των αρτηριών συμβάλει στην απώλεια της όρασης και άλλων χρόνιων παθήσεων. Η βιταμίνη Ε λοιπόν, έχει την ικανότητα να προστατεύει τα κύτταρα από βλάβες από τις ελεύθερες ρίζες καθώς και να σταματά εντελώς μερικές φορές την παραγωγή κυττάρων ελεύθερων ριζών.
Advertisment
Οφέλη της βιταμίνης Ε
Καρδιά
Σε γενικό πλαίσιο, υπάρχουν μερικά αποδεδειγμένα οφέλη που προσφέρει η βιταμίνη Ε στον οργανισμό μας, ωστόσο υπάρχουν και αρκετές μελέτες που έχουν επιφέρει μικτά αποτελέσματα. Ας τα δούμε όμως, λίγο καλύτερα.
Τα αποτελέσματα από δύο πολύ μεγάλες έρευνες, από την λεγόμενη “Μελέτη Υγείας των Νοσηλευτών” που πραγματοποιήθηκε το 1980 με 87.245 γυναίκες νοσοκόμες ηλικίας 34 έως 59 ετών που έλαβαν μέρος και δεν είχαν καρδιαγγειακές παθήσεις ή κάποια μορφή καρκίνου και από στην “Μελέτη Παρακολούθησης Επαγγελματιών Υγείας” έδειξαν πως υπάρχει μια μείωση της τάξεως των 20-40% του κινδύνου καρδιακών παθήσεων στους συμμετέχοντες που λάμβαναν καθημερινό συμπλήρωμα βιταμίνης Ε για τουλάχιστον δύο χρόνια σε σχέση με εκείνους που δεν έπαιρναν κάποιο συμπλήρωμα.
Από την άλλη μεριά σε μία άλλη μελέτη η οποία παρακολούθησε σχεδόν 40.000 υγιείς γυναίκες για 10 χρόνια, τα συμπληρώματα βιταμίνης Ε που τα λάμβαναν κάθε δεύτερη μέρα δεν έδειξαν να μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο των λεγόμενων «σοβαρών καρδιακών επεισοδίων» (καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο). Ωστόσο, υπήρχαν και κάποια ενθαρρυντικά νέα στα ευρήματα: Όταν αυτά τα κύρια καρδιακά συμβάντα αναλύθηκαν ξεχωριστά, η συμπλήρωση της βιταμίνης Ε συνδέθηκε με 24% χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακού θανάτου. Και σε γυναίκες ηλικίας 65 ετών και άνω, η συμπλήρωση βιταμίνης Ε μείωσε τον κίνδυνο σοβαρών καρδιακών επεισοδίων κατά 26%.
Ωστόσο χρειάζεται να σημειωθεί εδώ πως με βάση τα αποτελέσματα που έδειξαν αρκετές μελέτες με ανθρώπους που αντιμετώπιζαν ήδη κάποιο καρδιακό πρόβλημα η American Heart Association κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «τα επιστημονικά δεδομένα δεν δικαιολογούν τη χρήση αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων βιταμινών (όπως η βιταμίνη Ε) για τη μείωση του κινδύνου CVD» καθώς υπήρξαν αρκετές περιπτώσεις που ακόμη και το χρόνιο καθημερινό συμπλήρωμα δεν επέφερε κάποια βελτίωση.
Ακόμη άλλη μία τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή (SU.VI.MAX) ενώ διαπίστωσε ότι επτά χρόνια συμπληρώματος βιταμίνης Ε χαμηλής δόσης μείωσε τον κίνδυνο καρκίνου και τον κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία στους άνδρες, αλλά δεν συνέβη το ίδιο και στις γυναίκες.
Σαν αποτέλεσμα λοιπόν, υπάρχει μια θεωρία πως τα συμπληρώματα βιταμίνης Ε μπορεί να έχουν πιθανά οφέλη μόνο σε ορισμένες υποομάδες του γενικού πληθυσμού.
Καρκίνος
Μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί δεν διαπίστωσαν ότι η βιταμίνη Ε στα τρόφιμα ή τα συμπληρώματα προσφέρει μεγάλη προστασία ενάντια στον καρκίνο γενικά ή ενάντια σε συγκεκριμένους καρκίνους. Ωστόσο, ορισμένες άλλες μελέτες παρατήρησης και κλινικές δοκιμές έδειξαν ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης Ε ενδέχεται να μειώσουν τον κίνδυνο προχωρημένου καρκίνου του προστάτη στους καπνιστές.
Ωστόσο, επειδή έχουν πραγματοποιηθεί και σε αυτήν την περίπτωση αρκετές μελέτες οι οποίες και εδώ δίνουν μικτά αποτελέσματα, χρειάζεται να γίνει εκτενέστερη έρευνα γι αυτό.
Ηλικιακά νοσήματα
Τα αποτελέσματα μιας εξαετής δοκιμής έδειξαν πως όταν η βιταμίνη Ε συνδυάζεται με την C, την βήτα καροτίνη και τον ψευδάργυρο μπορεί να προσφέρει μια έξτρα προστασία ενάντια στην ανάπτυξη προχωρημένου εκφυλισμού της ωχράς κηλίδας (AMD), αλλά όχι στον καταρράκτη, σε άτομα που είχαν υψηλό κίνδυνο της νόσου.
Βιταμίνη Ε: Γνωστική λειτουργία και νευροεκφυλιστικές ασθένειες
Άνοια
Ορισμένες προοπτικές μελέτες δείχνουν ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης Ε, ειδικά σε συνδυασμό με τη βιταμίνη C, μπορεί να σχετίζονται μειωμένο κίνδυνο νόσου του Αλτσχάιμερ και άλλων μορφών άνοιας.
Νόσος του Πάρκινσον
Ορισμένες, αλλά όχι όλες, μελέτες δείχνουν ότι η λήψη υψηλότερων προσλήψεων βιταμίνης Ε από τη διατροφή – όχι από συμπληρώματα υψηλής δόσης – θα μπορούσε σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο της νόσου του Πάρκινσον αλλά απαιτείται περισσότερη έρευνα γι αυτό.
Λήψη βιταμίνης Ε
Μπορείτε να λάβετε την βιταμίνη Ε μια δύο τρόπους, είτε μέσω της καθημερινής σας τροφής είτε μέσω συσκευασμένων συμπληρωμάτων.
Σε ποιες τροφές βρίσκουμε την Βιταμίνη Ε
Αναφορικά με την φυσική λήψη της βιταμίνης Ε, είναι κάτι που είναι ιδιαίτερα εύκολο να επιτευχθεί καθώς βρίσκεται σε πολλούς ξηρούς καρπούς, σε φρούτα και λαχανικά και σε φυτικά έλαια. Μερικές από τις τροφές που μπορείτε να βρείτε την βιταμίνη Ε μπορείτε να τις δείτε παρακάτω:
- Σιτέλαιο
- Ηλιέλαιο, κρόκου και σογιέλαιο
- Ηλιόσποροι
- Αμύγδαλα
- Φιστίκια, φυστικοβούτυρο
- Χόρτα τεύτλων, χόρτα, σπανάκι
- Κολοκύθι
- κόκκινη πιπεριά
- Σπαράγγι
- Μάνγκο
- Αβοκάντο
Συμπλήρωμα
Σε περίπτωση που η λήψη της βιταμίνης Ε δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσω της τροφής υπάρχουν και αρκετά σκευάσματα στο εμπόριο (είτε χαπιού είτε βάμματος) που μπορεί κανείς να προμηθευτεί. Το κόστος ανέρχεται περίπου από 11-40€ ανάλογα την ποσότητα, την μορφή αλλά και την κατασκευάστρια εταιρία.
Πως καταλαβαίνω ότι έχω έλλειψη
Αν και είναι σχετικά σπάνιο να υπάρχει έλλειψη της βιταμίνης Ε υπάρχουν μερικά σημάδια που μπορούν να δείξουν στον γιατρό σας ότι υπάρχει έλλειψη της βιταμίνης.
- Αμφιβληστροειδοπάθεια (βλάβη στον αμφιβληστροειδή οφθαλμό που μπορεί να βλάψει την όραση)
- Περιφερική νευροπάθεια (βλάβη στα περιφερικά νεύρα, συνήθως στα χέρια ή στα πόδια, προκαλώντας αδυναμία ή πόνο)
- Αταξία (απώλεια ελέγχου των κινήσεων του σώματος)
- Μειωμένη ανοσολογική λειτουργία
Παρενέργειες της βιταμίνης Ε
Αυτό που έχει κάνει την βιταμίνη Ε τόσο δημοφιλή είναι πως μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν ενδείξεις τοξικών επιδράσεων από τη βιταμίνη Ε όπου αυτή λαμβάνεται μέσω της τροφής ούτε χουν αναφερθεί επιβλαβείς παρενέργειες της χρήσης συμπληρωμάτων σε υγιείς ανθρώπους. Βέβαια, όταν ξεπερνιούνται τα όρια των ημερήσιων δόσεων τότε εκεί υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να δημιουργηθούν προβλήματα. Πιο συγκεκριμένα, σε δόσεις οι οποίες ξεπερνούν τα 1000 mg ανά ημέρα υπάρχει μπορεί να δημιουργηθεί υπερβολική αιμορραγία. Επίσης, σε περιπτώσεις που ακολουθείται κάποια φαρμακευτική αγωγή από τον ενήλικα για την αραίωση του αίματος όπως για παράδειγμα η βαρφαρίνη τότε υπάρχει και εκεί πολύ σοβαρός κίνδυνος να δημιουργηθεί ακατάσχετη αιμορραγία, γι αυτό και χρειάζεται ιδιαίτερη και πάντα αξίζει να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας. Για το λόγο αυτό, έχει οριστεί ανώτατο όριο για τη βιταμίνη Ε για ενήλικες ηλικίας 19 ετών και άνω των 1000 mg ημερησίως οποιασδήποτε μορφής συμπληρώματος τοκοφερόλης.
Πηγές:
www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-954/vitamin-e
www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/vitamin-e/
www.nap.edu/read/9810/chapter/1
