Η Ιαπωνική τέχνη του kintsugi (“χρυσή” αποκατάσταση) υπάρχει για πάνω από 400 χρόνια. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη μέθοδο αποκατάστασης των σπασμένων ειδών κεραμικής, η οποία τιμά την μοναδική ιστορία του αντικειμένου, δίνοντας έμφαση και όχι κρύβοντας το σπάσιμο και τις ρωγμές πάνω του.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς τέχνης, το kintsugi ανακαλύφθηκε τυχαία. Όταν ο σογκούν Ashikaga Yoshimasa έσπασε την αγαπημένη του κούπα τσαγιού, την έστειλε στην Κίνα για επιδιόρθωση και απογοητεύτηκε από την κατάσταση στην οποία επέστρεψε.
Advertisment
Τα μεταλλικά στοιχεία της αποκατάστασης ήταν αντιαισθητικά, οπότε οι τοπικοί τεχνίτες βρήκαν μία λύση – γέμισαν τις ρωγμές με χρυσό βερνίκι, κάνοντας το μπολ πιο μοναδικό και πολύτιμο. Αυτή η διαδικασία κατέστησε την κούπα την αγαπημένη του σογκούν και της έδωσε μια νέα μορφή ως έργο τέχνης.
Ένα έργο τέχνης που γεννήθηκε από το mottainai – την αίσθηση μεταμέλειας όταν χαλάμε κάτι – και mushin – την ανάγκη να αποδεχόμαστε την αλλαγή: οι ρωγμές γεμίζονται με χρυσό, ασημί ή πλατίνα και συχνά αναπαριστούν καταρράκτες, ποτάμια ή είναι μέρος από τοπία. Αυτή η μέθοδος μεταμορφώνει το αντικείμενο σε κάτι νέο, κάνοντάς το πιο σπάνιο, όμορφο από το αρχικό.
Γιατί αυτή η μορφή τέχνης είναι επίσης σημαντική για εμάς;
Πιθανότατα δεν περιμένουμε οι άλλοι άνθρωποι να είναι τέλειοι. Μάλιστα, το εκτιμάμε συνήθως όταν οι άλλοι εκθέτουν τα ευάλωτα σημεία τους, δείχνουν τις παλιές πληγές τους ή παραδέχονται λάθη.
Advertisment
Αποτελεί απόδειξη ότι όλοι κάνουμε λάθη, ότι επουλώνουμε τις πληγές μας και εξελισσόμαστε, ότι επιβιώνουμε από τα πλήγματα που κατά καιρούς δέχεται το εγώ μας ή η φήμη μας ή η υγεία μας και έτσι μετά μπορούμε να διηγούμαστε αυτές τις εμπειρίες. Η έκθεση των τρωτών μας σημείων δημιουργεί οικειότητα και εμπιστοσύνη στις σχέσεις και ενισχύει την αμοιβαία κατανόηση.
Κι όμως, αν και θέλουμε οι άλλοι να είναι ειλικρινείς, εμείς φοβόμαστε να εκτεθούμε. Θεωρούμε αυτή τη στάση στους άλλους θετική, αλλά νιώθουμε ότι οι δικές μας αποτυχίες είναι προβληματικές. Αυτό συχνά συμβαίνει επειδή καταλαβαίνουμε αφηρημένα τις εμπειρίες των άλλων, αλλά τις δικές μας τις νιώθουμε σωματικά και ψυχικά με έναν πιο συμπαγή τρόπο.
Από την άλλη πλευρά, αυτό που συμβαίνει στους άλλους λειτουργεί περισσότερο διδακτικά, επειδή ο πόνος δεν είναι δικός μας και εμείς παίρνουμε μια απόσταση από αυτή την οπτική. Η ευαλωτότητα είναι θαρραλέα σε εσένα, αλλά ανεπάρκεια για εμένα, μια αντίληψη εντελώς λάθος.
Όπως οι τεχνίτες του kintsugi που επιδιορθώνουν τα αντικείμενα του σογκούν με χρυσό, έτσι και οι ατέλειες είναι δώρα με τα οποία μπορούμε να δουλέψουμε, όχι λάθη που πρέπει να κρύψουμε. Η προσέγγιση kintsugi χρησιμοποιεί με τον καλύτερο τρόπο ό,τι έχει, τονίζει την ομορφιά που ήδη υπάρχει, μαζί με τα ψεγάδια, αντί να προσπαθεί συνεχώς να τα κρύψει, να δημιουργήσει κάτι άλλο.
Με άλλα λόγια, οι εμπειρίες που έχετε, ο άνθρωπος που ήδη είστε, αρκούν. Μπορεί αρκετές φορές να σπάτε, να λυγίζετε και να χρειάζεστε επιδιόρθωση. Όμως οι ουλές και τα σημάδια θα αποδειχθούν τελικά τα αποτελεσματικότερα όπλα σας για τη συνέχεια και τους πολύτιμους θησαυρούς της ζωής σας.
Andrea Mantovani
