Αντιτιθέμενα στη λογική, στον ανοιχτό διάλογο, στην ελευθερία του λόγου και στα ατομικά δικαιώματα και τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, τα πολιτικά συστήματα σε όλο τον κόσμο γίνονται ολοένα και πιο απολυταρχικά. Χρησιμοποιούνται απάτες, ψεύδη, χειραγώγηση και προπαγάνδα, καταστροφολογία και ψυχολογικά εργαλεία για να δικαιολογήσουν πολιτικές πράξεις και τακτικές που καταστρέφουν τη ζωή.
Πώς οι πολιτικοί συνεχίζουν να πείθουν τον κόσμο ώστε να συμβιβάζεται σταδιακά παραδίδοντας τις ελευθερίες του; Γιατί τόσο λίγοι άνθρωποι υπερασπίζονται την ελευθερία, ενώ ένας κόσμος χωρίς αυτή καθορίζεται πλήρως από τις κυβερνήσεις;
Advertisment
Λέγεται συχνά ότι δεν μπορούμε να επιλύσουμε ένα πρόβλημα αν δεν έχουμε γνώση αυτού, και αυτός είναι και ένας βασικός λόγος που μειώνεται η ελευθερία με αυτούς τους ρυθμούς στον κόσμο μας. Πολλοί άνθρωποι ακόμα πιστεύουν ότι είναι πλήρως ελεύθεροι και όπως έγραψε ο Γκαίτε: «Κανείς δεν είναι πιο απελπισμένα υποδουλωμένος από αυτόν που πιστεύει λανθασμένα ότι είναι ελεύθερος». Όσοι θεωρούν ότι είναι ελεύθεροι, αγνοούν το γεγονός ότι συχνά κυβερνώνται με τα «όπλα» της παρακολούθησης, της κατασκοπίας, της κατεύθυνσης, της ρύθμισης, του ελέγχου, της λογοκρισίας.
Η αποδοχή της έλλειψης πλήρους ελευθερίας αποτελεί ένα απαραίτητο βήμα για να αντιστρέψουμε αυτή την ανεπιθύμητη συνθήκη. Γιατί όσο παραμένουμε σε άρνηση, δεν θα κάνουμε τίποτα για να βελτιώσουμε τη ζωή μας. Αλλά όταν αναγνωρίσουμε τις αλυσίδες μας, μπορούμε να αρχίσουμε να τις σπάμε μία προς μία, και στη διαδικασία θα δημιουργήσουμε έναν καλύτερο κόσμο.
Αλλά η άγνοια δεν είναι ο μόνος λόγος που μπορεί κανείς να χάσει το δικαίωμα της ελευθερίας του. Υπάρχει μια ιδέα επίσης που προάγει αυτή την στέρηση και προκαλεί παθητικότητα. Η ιδέα αυτή προωθείται συχνά από τους πολιτικούς και από τους θεσμούς μιας χώρας (το σχολείο για παράδειγμα). Η ιδέα είναι ότι το άτομο ζει για την κοινωνία και όχι το αντίθετο.
Advertisment
Το μότο που προωθείται σε αυτές τις περιπτώσεις είναι «Το κοινό καλό πάνω από το ατομικό καλό». Πώς όμως η ιεράρχηση αυτή προκαλεί δυσάρεστα αποτελέσματα; Αυτή η πρακτική σε κάποιες περιπτώσεις συμπεριλαμβάνεται στην έννοια κολλεκτιβισμός. Με μια πρώτη ματιά, ο κολλεκτιβισμός μπορεί να είναι μια ευεργετική θέση για μια κοινωνία, αλλά με μια προσεκτικότερη διερεύνηση, αποκαλύπτεται ένα φιλοσοφικό λάθος που ονομάζεται πλάνη της παρατοποθέτησης του πραγματικού, η οποία διαφθείρει την πρακτική εφαρμογή αυτής της ιδεολογίας.
Στα πλαίσια του κολλεκτιβισμού αυτό σημαίνει ότι το άτομο πρέπει να θυσιάσει τα προσωπικά του συμφέροντα για χάρη της κοινωνίας· παίρνει αυτό που είναι απλώς μια έννοια «κοινωνία» και τη μεταχειρίζεται σαν να έχει συμπαγής ύπαρξη, αλλά ο Jung έχει γράψει ότι: «Η κοινωνία δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας όρος, μια έννοια για τη συμβίωση μιας ομάδας ανθρώπων. Μία έννοια δεν είναι η βάση της ζωής».
Σε αντίθεση με το άτομο που έχει πραγματική ύπαρξη στον κόσμο, η κοινωνία είναι μια αφαίρεση που χρησιμοποιείται για να αναπαραστήσει μια ομάδα ανθρώπων που συνεχώς αλλάζει μορφή και αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Όσο κι αν προσπαθήσει κανείς, δεν θα μπορέσει να βρει μια συμπαγής ολότητα που να ονομάζεται κοινωνία με τον ίδιο τρόπο που μπορεί να αναγνωρίσει έναν άνθρωπο με σάρκα και οστά.
Και καθώς η κοινωνία είναι μία έννοια, δεν μπορεί να σκεφτεί, να δράσει, να μιλήσει ή να επιλέξει, και γι’ αυτό είναι ένα άτομο ή μια ομάδα ατόμων που παίρνουν το δικαίωμα να ορίσουν το λεγόμενο κοινό καλό και στη συνέχεια αυτά τα άτομα να αναγκάσουν τους υπόλοιπους να ζουν με τους όρους αυτού. Από την αρχή του πολιτισμού, υπήρχαν τάξεις που έχριζαν τον εαυτό τους κριτές του κοινού καλού, και ως εκ τούτου, αυτό το υποτιθέμενο «κοινό καλό» δεν είναι τίποτε άλλο από το συμφέρον εκείνων που βρίσκονταν στην εξουσία.
Σε αντίθεση με τις αρχές που προωθεί σε κάποιες περιπτώσεις η χρήση του «κολλεκτιβισμού», ούτε το κοινό καλό, ούτε η κοινωνία, αλλά ούτε και το έθνος, έννοιες που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν τη συμβίωση των ανθρώπων είναι ανώτερα από τους πραγματικούς ανθρώπους, των οποίων οι αυθόρμητες πράξεις είναι η πραγματική, δημιουργική και παραγωγική δύναμη σε αυτό τον κόσμο.
Η ιδέα αυτή (ότι ο άνθρωπος είναι ο κυρίαρχος) πηγάζει και από τον Διαφωτισμό του 17ου και 18ου αιώνα, ο οποίος οδήγησε στην ταχεία αφύπνιση και στην αναγνώριση της σύνδεσης ανάμεσα στην ελευθερία και στα θεμελιώδη δικαιώματα της ζωής, της ελευθερίας και της ιδιοκτησίας. Όσοι στηρίζουν τα ατομικά δικαιώματα δεν κινητοποιούνται από την αναισθησία απέναντι στον πόνο του άλλου, αλλά από την αναγνώριση ότι δίνοντας στον καθένα από εμάς ελευθερία, η κοινωνία αυτόματα θα ανθίσει και συνεπώς θα βελτιωθεί η ικανότητα να βοηθάμε ο ένας τον άλλο.
Ο καλύτερος τρόπος να προάγουμε την κοινωνική συνεργασία και την υγιή κοινωνία δεν είναι μέσω του κεντρικού ελέγχου από πάνω προς τα κάτω. Η λύση είναι να αφαιρέσουμε όλες τις δαγκάνες του ελέγχου και να επιτρέψουμε στα άτομα να κάνουν τις δικές τους επιλογές με σεβασμό στις ζωές όλων μας. Και αυτό είναι που επιτυγχάνει μια κοινωνία βασισμένα στα ανθρώπινα, ατομικά δικαιώματα.
Πηγή:
Με πληροφορίες από academyofideas.com/2020/09/greater-good-tool-of-social-control
