Αν και η μάσκα αποτελεί βασικό προστατευτικό μέτρο για την καταπολέμηση της εξάπλωσης του COVID-19, ένα νέο φαινόμενο έχει αναφερθεί τον τελευταίο καιρό: αρκετός κόσμος αναφέρει δυσφορία και ξηρότητα στα μάτια όσο φορά τη μάσκα. Τι λέει η επιστήμη γι’ αυτό και πώς μπορούμε να ανακουφιστούμε.
Μάλιστα, υπάρχει πλέον και όρος: ξηροφθαλμία που σχετίζεται με τη μάσκα (MADE – mask-associated dry eye), ο οποίος περιγράφηκε για πρώτη φορά από έναν οφθαλμίατρο πριν από ένα χρόνο, τον Ιούνιο του 2020, με βάση τα αυξανόμενα περιστατικά που έρχονταν στο ιατρείο του. Έκτοτε κυκλοφόρησαν πρόσθετες αναφορές και μια πρόσφατη ανασκόπηση εξέτασε περαιτέρω το θέμα.
Advertisment
Όσα άτομα είχαν ήδη ξηροφθαλμία αναφέρουν περαιτέρω επιδείνωση των συμπτωμάτων – ένα επιπρόσθετο πρόβλημα για δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπων παγκοσμίως. Ταυτόχρονα, οι προηγουμένως «ασυμπτωματικοί» ασθενείς αναφέρουν για πρώτη φορά δυσφορία στα μάτια και μεταβλητή όραση, ιδίως όταν διαβάζουν ή χρησιμοποιούν ψηφιακές συσκευές για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Η ευαίσθητη ισορροπία της δακρυϊκής μεμβράνης
Αν θέλουμε να μιλήσουμε γι’ αυτό το φαινόμενο, είναι χρήσιμο να κατανοήσουμε το δακρυϊκό μας φιλμ, το υγρό στρώμα που καλύπτει την επιφάνεια του ματιού. Αυτός ο μικροσκοπικός όγκος υγρού, που ισοδυναμεί με το ένα δέκατο μιας σταγόνας νερού, έχει εξαιρετικά πολύπλοκη δομή και σύνθεση. Λιπαίνει την επιφάνεια του ματιού, επιτρέποντας την ομαλή και άνετη διέλευση του βλεφάρου κατά τη διάρκεια κάθε βλεφαρίσματος. Η συνεχής ανισορροπία στο δακρυϊκό φιλμ οδηγεί σε ξηροφθαλμία. Τα μάτια γίνονται ξηρά και ερεθισμένα, ενώ μπορεί να δακρύζουν και να φαίνονται κόκκινα.
Υπάρχουν πολλές αιτίες για την ξηροφθαλμία, συμπεριλαμβανομένων ζητημάτων που σχετίζονται με τις οφθαλμικές και άλλες οργανικές παθήσεις, την ηλικία, το φύλο ή κάποια φάρμακα. Η υπερβολική χρήση ψηφιακών συσκευών, η κακή ποιότητα του εσωτερικού αέρα και η ρύπανση έχουν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση συμπτωμάτων. Καταστάσεις που αυξάνουν το πόσο γρήγορα εξατμίζεται το δακρυϊκό φιλμ, όπως τα κλιματιζόμενα γραφεία ή οι ανεμιστήρες αέρα των αυτοκινήτων, μπορούν να στεγνώσουν γρήγορα και σημαντικά την επιφάνεια του ματιού, οδηγώντας σε πιο έντονα συμπτώματα.
Advertisment
Οι μάσκες προστασίας μειώνουν σημαντικά την εξάπλωση του αέρα προς τα έξω από το στόμα και τη μύτη. Ωστόσο, ο εκπνεόμενος αέρας εξακολουθεί να χρειάζεται να διαχυθεί – όταν μια μάσκα εφαρμόζει χαλαρά στο πρόσωπο, η πιθανή διαδρομή είναι προς τα πάνω. Αυτό αναγκάζει ένα ρεύμα αέρα να κινείται προς την επιφάνεια του ματιού, δημιουργώντας συνθήκες που επιταχύνουν την εξάτμιση της δακρυϊκής μεμβράνης, όπως ένα σταθερό αεράκι που φυσάει πάνω σε υγρό δέρμα.
Οι άνθρωποι που φορούν γυαλιά το γνωρίζουν πολύ καλά αυτό, γεγονός που φαίνεται από το ενοχλητικό θόλωμα των φακών που συχνά εμφανίζεται όταν αναπνέουμε κάτω από μια μάσκα. Όταν οι μάσκες φοριούνται για παρατεταμένες περιόδους, αυτή η επαναλαμβανόμενη κίνηση του αέρα προς τα πάνω μπορεί να οδηγήσει σε συνεχή ξηρότητα στα μάτια.
Παρόμοια αποτελέσματα έχουν αναφερθεί με τις μάσκες (CPAP) που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της υπνικής άπνοιας. Η ξηρότητα των ματιών μπορεί επίσης να προκύψει όταν οι μάσκες προσώπου είναι κολλημένες με ταινία για να σφραγίσουν το άνω μέρος, καθώς αυτό παρεμποδίζει τη φυσική κίνηση των βλεφάρων. Οι ατελείς βλεφαρισμοί μπορεί να προκαλέσουν τη μείωση της σταθερότητας της δακρυϊκής μεμβράνης.
Πώς μπορούμε να ανακουφιστούμε
Όπως συμβαίνει με κάθε νέα πρόβλημα που σχετίζεται με τα μάτια, συμβουλευτείτε πρώτα έναν οφθαλμίατρο για συμβουλές ώστε να αποκλείσετε άλλες αιτίες. Δεύτερον, βεβαιωθείτε ότι η μάσκα φοριέται κατάλληλα, ιδίως όταν φοράτε γυαλιά οράσεως και γυαλιά ηλίου. Μια μάσκα με στενή εφαρμογή ή μια προσεκτικά κολλημένη με ταινία άνω άκρη που δεν εμποδίζει το βλεφάρισμα, μπορεί να βοηθήσει τον αέρα να κατευθυνθεί καλύτερα προς τα κάτω.
Οι λιπαντικές οφθαλμικές σταγόνες μπορούν επίσης να βοηθήσουν. Οι οφθαλμίατροι μπορούν να συστήσουν τον καλύτερο τύπο, με βάση το ιατρικό ιστορικό και τις συνθήκες. Περιορίστε το χρόνο σε κλιματιζόμενα σημεία όταν φοράτε μάσκα και κάντε τακτικά διαλείμματα από τις ψηφιακές συσκευές. Σε καμία περίπτωση, μη σταματήσετε να χρησιμοποιείτε τη μάσκα.
Πηγή: theconversation.com/why-face-masks-can-make-eyes-feel-dry-and-what-you-can-do-about-it
