Το πρώτο βήμα στη μελέτη του χαρακτήρα είναι να έχουμε κατά νου τις ψευδαισθήσεις και τις παραπλανητικές προσόψεις και να εκπαιδευτούμε στο να τις βλέπουμε. Πρέπει να ελέγχουμε τους πάντες για σημάδια του χαρακτήρα τους, ανεξάρτητα από την όψη που παρουσιάζουν ή τη θέση που κατέχουν.
Έχοντας αυτό υπόψη, στη συνέχεια μπορούμε να εξασκηθούμε σε διάφορα βασικά στοιχεία αυτής της ικανότητας: στο πώς να αναγνωρίζουμε συγκεκριμένα σήματα που εκπέμπουν οι άνθρωποι σε συγκεκριμένες καταστάσεις και που αποκαλύπτουν σαφώς τον χαρακτήρα τους, στην κατανόηση κάποιων γενικών κατηγοριών στις οποίες ανήκουν (για παράδειγμα, ισχυρός χαρακτήρας/αδύναμος χαρακτήρας) και τέλος στο να έχουμε επίγνωση ορισμένων χαρακτήρων που συχνά είναι οι πιο τοξικοί και, ει δυνατόν, πρέπει να αποφεύγονται.
Advertisment
Σημάδια του χαρακτήρα
Ο πιο σημαντικός δείκτης του χαρακτήρα των ανθρώπων είναι οι πράξεις τους σε βάθος χρόνου. Παρά τα όσα λένε για τα μαθήματα που έχουν πάρει (βλ. Χάουαρντ Χιουζ) και το πώς άλλαξαν με τα χρόνια, θα παρατηρήσετε αναπόφευκτα τις ίδιες ενέργειες και αποφάσεις να επαναλαμβάνονται στη διάρκεια της ζωής τους. Σε αυτές τις αποφάσεις αποκαλύπτουν τον χαρακτήρα τους.
Πρέπει να δίνετε σημασία σε εμφανείς μορφές συμπεριφοράς – αν γίνονται άφαντοι όταν υπάρχει μεγάλη πίεση, αν αφήνουν στη μέση ένα σημαντικό έργο, αν γίνονται ξαφνικά εχθρικοί όταν τους αμφισβητείτε ή, αντίθετα, αν στέκονται στο ύψος των περιστάσεων όταν τους ανατεθεί κάποια ευθύνη. Με αυτό πάντα κατά νου, ερευνήστε το παρελθόν τους. Λάβετε υπόψη σας άλλες πράξεις τους που έχετε παρατηρήσει και τώρα βλέπετε αναδρομικά ότι ταιριάζουν σε αυτό το μοτίβο. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή σε αυτό που κάνουν στο παρόν. Αντιμετωπίζετε τις ενέργειές τους όχι ως μεμονωμένα περιστατικά, αλλά ως μέρη ενός καταναγκαστικού μοτίβου. Αν αγνοήσετε το μοτίβο, θα είναι λάθος σας.
Πρέπει να έχετε πάντα κατά νου την κύρια συνέπεια αυτού του νόμου: οι άνθρωποι δεν κάνουν κάτι μόνο μία φορά. Μπορεί να προσπαθήσουν να δικαιολογηθούν, να πουν ότι παρασύρθηκαν στιγμιαία από τις περιστάσεις, αλλά να είστε σίγουροι ότι θα επαναλάβουν όποια ανοησία έκαναν, επειδή τους το επιβάλλει ο χαρακτήρας και οι συνήθειές τους. Στην πραγματικότητα, συχνά επαναλαμβάνουν πράξεις που είναι εντελώς αντίθετες προς το συμφέρον τους, αποκαλύπτοντας τον καταναγκαστικό χαρακτήρα των αδυναμιών τους.
Advertisment
Ο Κάσσιος Σεβήρος ήταν διαβόητος ρήτορας που άκμασε την εποχή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αυγούστου. Αρχικά τράβηξε την προσοχή με τις φλογερές ομιλίες του, που εγκαλούσαν τους επιφανείς Ρωμαίους για τον τρυφηλό τρόπο ζωής τους, και απέκτησε μεγάλο ακροατήριο. Το στιλ του ήταν επιθετικό αλλά γεμάτο χιούμορ, πράγμα που ευχαριστούσε το κοινό. Ενθαρρυμένος από τη δημοτικότητά του, άρχισε να προσβάλλει άλλους αξιωματούχους, αυξάνοντας την ένταση των επιθέσεών του. Οι αρχές τον προειδοποίησαν να σταματήσει. Η γοητεία του καινούριου άρχισε να φθίνει και το ακροατήριό του αραίωσε, αλλά αυτό έκανε τον Σεβήρο να ανεβάσει ακόμα περισσότερο τους τόνους.
Εντέλει, οι αρχές έχασαν την υπομονή τους. Το 7 μ.Χ. διέταξαν να καούν τα βιβλία του και να εκτοπιστεί στην Κρήτη. Προς απογοήτευση των ρωμαϊκών αρχών, στην Κρήτη συνέχισε απλά την ενοχλητική εκστρατεία του, στέλνοντας αντίγραφα στη Ρώμη των τελευταίων λιβέλων του. Τον προειδοποίησαν ξανά. Όχι μόνο το αγνόησε, αλλά άρχισε να παρενοχλεί και να προσβάλλει Κρητικούς αξιωματούχους, που θα ήθελαν να τον δουν νεκρό. Το 24 μ.Χ. η Γερουσία τον εξόρισε στη βραχώδη και ακατοίκητη Σέριφο, καταμεσής του Αιγαίου. Εκεί θα περνούσε τα τελευταία οχτώ χρόνια της ζωής του, και μπορούμε τον φανταστούμε να γράφει όλο και πιο εμπρηστικές ομιλίες που κανείς δεν ήθελε πια να ακούσει.
Μας είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να ελέγξουν τις αυτοκαταστροφικές τάσεις τους και τους δίνουμε ελαφρυντικά, όπως και οι Ρωμαίοι. Αλλά πρέπει να θυμόμαστε τα σοφά λόγια της Αγίας Γραφής: «Ως ο κύων επιστρέφει εις τον εμετόν αυτού, ούτως ο άφρων επαναλαμβάνει την αφροσύνην αυτού».
Μπορείτε να δείτε εύγλωττα σημάδια του χαρακτήρα των ανθρώπων στο πώς χειρίζονται τις καθημερινές υποθέσεις. Αν αργούν να ολοκληρώσουν απλές εργασίες, θα αργήσουν και σε μεγαλύτερα έργα. Αν ενοχλούνται από μικροταλαιπωρίες, θα τείνουν να καταρρέουν κάτω από μεγαλύτερες. Αν ξεχνούν δευτερεύοντα θέματα και αδιαφορούν για τις λεπτομέρειες, θα φέρονται με τον ίδιο τρόπο και στα σημαντικά. Κοιτάξτε πώς αντιμετωπίζουν τους υπαλλήλους τους σε διάφορες περιστάσεις και παρατηρήστε αν υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στην εικόνα που παρουσιάζουν και τη στάση τους απέναντι στους υφισταμένους.
Στην καθημερινή ζωή, συχνά οι άνθρωποι καταφέρνουν να αποκρύψουν τις ατέλειες του χαρακτήρα τους, αλλά σε περιόδους άγχους ή κρίσης αυτά τα ελαττώματα μπορεί ξαφνικά να γίνουν απολύτως εμφανή. Τα άτομα που βρίσκονται υπό πίεση χάνουν τον γνώριμο αυτοέλεγχό τους. Αποκαλύπτουν την ανασφάλειά τους για τη φήμη τους, τον φόβο τους για την αποτυχία και την έλλειψη εσωτερικής ανθεκτικότητας. Από την άλλη πλευρά, κάποιοι στέκονται στο ύψος των περιστάσεων και δεν λυγίζουν εύκολα. Δεν υπάρχει τρόπος να το καταλάβετε εκ των προτέρων, αλλά πρέπει να δίνετε ιδιαίτερη προσοχή σε τέτοιες στιγμές.
Αντίστοιχα, ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι χειρίζονται την εξουσία και τις ευθύνες θα σας πει πολλά γι’ αυτούς. Όπως είπε ο Λίνκολν, «Αν θες να δοκιμάσεις τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου, δώσ’ του εξουσία». Στην προσπάθεια να την αποκτήσουν, οι άνθρωποι έχουν την τάση να γίνονται κόλακες, να δείχνουν σεβασμό, να ακολουθούν τη γραμμή του κόμματος, να κάνουν τα πάντα για να φτάσουν στην κορυφή. Μόλις κατακτήσουν την κορυφή, υπάρχουν λιγότεροι περιορισμοί και συχνά αποκαλύπτουν πράγματα για τον εαυτό τους που δεν είχατε παρατηρήσει στο παρελθόν. Κάποιοι παραμένουν πιστοί στις αξίες που είχαν πριν αποκτήσουν υψηλή θέση, συνεχίζοντας να φέρονται με σεβασμό και ενσυναίσθηση. Από την άλλη πλευρά, πολύ περισσότεροι αισθάνονται ξαφνικά ότι έχουν το δικαίωμα να αντιμετωπίζουν τους άλλους διαφορετικά τώρα που έχουν εξουσία.
Αυτό συνέβη στον Λίντον Τζόνσον όταν κατέκτησε μια απολύτως ασφαλή θέση στη Γερουσία ως ηγέτης της πλειοψηφίας. Μπουχτισμένος έπειτα από τόσα χρόνια που αναγκαζόταν να παριστάνει τον τέλειο αυλικό, τώρα απολάμβανε τη δύναμη που είχε να εξοργίζει ή να ταπεινώνει όσους είχαν βρεθεί στον δρόμο του. Τώρα πήγαινε κοντά σε έναν γερουσιαστή και μιλούσε μόνο με τον βοηθό του. Ή σηκωνόταν και έβγαινε από την αίθουσα όταν ένας γερουσιαστής που δεν συμπαθούσε εκφωνούσε μια σημαντική ομιλία, ωθώ- ντας και άλλους γερουσιαστές να τον ακολουθήσουν.
Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν πάντα σημάδια αυτών των χαρακτηριστικών στο παρελθόν ενός ανθρώπου και θα τα δείτε αν κοιτάξετε με προσοχή (ο Τζόνσον είχε αποκαλύψει τέτοια άσχημα σημάδια στα πρώτα χρόνια της πολιτικής του καριέρας), αλλά, κυρίως, πρέπει να προσέχετε τι αποκαλύπτουν οι άνθρωποι όταν βρεθούν στην εξουσία. Συχνά πιστεύουμε ότι η εξουσία αλλάζει τους ανθρώπους, ενώ στην πραγματικότητα απλά αποκαλύπτει αυτό που είναι.
Η επιλογή συζύγου ή συντρόφου μάς λέει πολλά για τους ανθρώπους. Κάποιοι αναζητούν παρτενέρ που μπορούν να κυριαρχήσουν και να ελέγξουν, ίσως κάποιον νεότερο, λιγότερο έξυπνο ή επιτυχημένο. Άλλοι επιλέγουν παρτενέρ που μπορούν να σώσουν από μια κακή κατάσταση, παίζοντας τον ρόλο του σωτήρα, πράγμα που είναι άλλη μια μορφή ελέγχου. Άλλοι πάλι αναζητούν σύντροφο για να παίξει τον ρόλο της μητέρας ή του πατέρα, επειδή θέλουν κάποιον να τους νταντεύει.
Αυτές οι επιλογές σπάνια είναι εγκεφαλικές: αντανακλούν τα πρώτα χρόνια της ζωής τους και τις μορφές προσκόλλησης. Συχνά προκαλούν έκπληξη, όπως όταν επιλέγουν κάποιον που φαίνεται πολύ διαφορετικός και εξωτερικά αταίριαστος, αλλά υπάρχει πάντα μια εσωτερική λογική σε τέτοιες επιλογές. Για παράδειγμα, κάποιος έχει τεράστιο φόβο μήπως τον εγκαταλείψει το αγαπημένο πρόσωπο, στοιχείο που αντανακλά άγχη από την παιδική ηλικία, κι έτσι επιλέγει ένα άτομο που είναι αισθητά κατώτερο στην εμφάνιση ή στη νοημοσύνη, γνωρίζοντας ότι θα προσκολληθεί σε αυτόν ό,τι κι αν γίνει.
Ένας άλλος τομέας προς εξέταση είναι το πώς συμπεριφέρονται οι άνθρωποι μακριά από τον χώρο της δουλειάς τους. Σε ένα παιχνίδι ή άθλημα, μπορεί να αποκαλύψουν μια ανταγωνιστική φύση που αδυνατούν να τιθασεύσουν. Έχουν τον φόβο μήπως κάποιος τους ξεπεράσει σε κάτι, ακόμα και όταν οδηγούν. Πρέπει να είναι πάντα μπροστά, πάντα στο προσκήνιο. Αυτό μπορεί να διοχετευτεί λειτουργικά στη δουλειά τους, αλλά στις ώρες της σχόλης αποκαλύπτει βαθιά στρώματα ανασφάλειας. Παρατηρήστε πώς αντιδρά κάποιος στην ήττα. Μπορεί να την αποδεχτεί μεγαλόψυχα; Η γλώσσα του σώματός του θα σας αποκαλύψει πολλά ως προς αυτό. Κάνει τα πάντα για να παρακάμψει ή να παραβεί τους κανόνες; Θέλει να αποδράσει και να χαλαρώσει από τη δουλειά ή να επιβληθεί στους άλλους ακόμα και σε τέτοιες στιγμές;
Σε γενικές γραμμές, μπορούμε να χωρίσουμε τους ανθρώπους σε εσωστρεφείς και εξωστρεφείς, και το σε ποια από τις δύο κατηγορίες ανήκουν θα διαδραματίσει μεγάλο ρόλο στον χαρακτήρα που αναπτύσσουν. Οι εξωστρεφείς επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από εξωτερικά κριτήρια. Το ερώτημα που τους ορίζει είναι: «Τι πιστεύουν οι άλλοι για μένα;» Αυτοί οι άνθρωποι έχουν την τάση να ακολουθούν τις προτιμήσεις των άλλων και οι ομάδες στις οποίες ανήκουν καθορίζουν συχνά τις απόψεις τους. Είναι ανοιχτοί σε προτάσεις και νέες ιδέες, αλλά μόνο αν είναι δημοφιλείς στην κουλτούρα που ανήκουν ή τις πρεσβεύει κάποια αρχή που σέβονται.
Οι εξωστρεφείς εκτιμούν τα εξωτερικά πράγματα – τα καλά ρούχα, το καλό φαγητό, συγκεκριμένη διασκέδαση που μοιράζονται με άλλους. Είναι σε διαρκή αναζήτηση του καινούριου και του εντυπωσιακού και γνωρίζουν κάθε νέα τάση. Ο θόρυβος και η φασαρία όχι μόνο δεν τους ενοχλούν, αλλά τα αναζητούν ενεργά. Αν είναι τολμηροί, λατρεύουν την περιπέτεια. Αν δεν είναι τόσο τολμηροί, λατρεύουν τις ανέσεις. Σε κάθε περίπτωση, έχουν μεγάλη ανάγκη από ερεθίσματα και από την προσοχή των άλλων.
Οι εσωστρεφείς είναι πιο ευαίσθητοι και η υπερβολική σωματική δραστηριότητα τους κουράζει. Τους αρέσει να εξοικονομούν ενέργεια, να περνούν χρόνο μόνοι τους ή με έναν δυο στενούς φίλους. Σε αντίθεση με τους εξωστρεφείς, οι οποίοι γοητεύονται από τα γεγονότα και τα στατιστικά στοιχεία, οι εσωστρεφείς ενδιαφέρονται για τις απόψεις και τα συναισθήματά τους. Τους αρέσει να θεωρητικολογούν και να δημιουργούν δικές τους ιδέες. Αν παράγουν κάτι, δεν τους αρέσει να το προωθούν· βρίσκουν την προσπάθεια κακόγουστη. Αυτό που φτιάχνουν πρέπει να πουλήσει από μόνο του. Τους αρέσει να κρατούν ένα κομμάτι της ζωής τους μακριά από τους άλλους, να έχουν μυστικά.
Οι απόψεις τους δεν προέρχονται από αυτό που πιστεύουν οι άλλοι ή από οποιαδήποτε αρχή, αλλά από τα εσωτερικά τους κριτήρια, ή τουλάχιστον έτσι πιστεύουν. Όσο μεγαλύτερο το πλήθος, τόσο πιο χαμένοι και μόνοι αισθάνονται. Μπορεί να φαίνονται αμήχανοι και δύσπιστοι και η προσοχή των άλλων να τους κάνει να νιώθουν άβολα. Τείνουν επίσης να είναι πιο απαισιόδοξοι και ανήσυχοι από τον μέσο εξωστρεφή. Η τόλμη τους εκφράζεται με τις νέες ιδέες που βρίσκουν και με τη δημιουργικότητά τους.
Τοξικοί τύποι
Αν και ο χαρακτήρας κάθε ατόμου είναι μοναδικός όπως τα δακτυλικά αποτυπώματα, σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας συναντούμε ορισμένους τύπους που επανεμφανίζονται διαρκώς και που μπορεί να είναι ολέθριοι. Σε αντίθεση με τους φανερά κακούς ή χειριστικούς χαρακτήρες που μπορείτε να εντοπίσετε από χιλιόμετρα μακριά, αυτοί οι τύποι είναι πιο περίπλοκοι. Συχνά σας παρασύρουν εμφανίζοντας τις αδυναμίες τους ως κάτι θετικό. Μόνο με την πάροδο του χρόνου βλέπετε την τοξική φύση κάτω από την επιφάνεια, συχνά όταν είναι πλέον πολύ αργά. Η καλύτερη άμυνα είναι να οπλιστείτε με γνώση αυτών των τύπων, να παρατηρήσετε τα σημάδια από νωρίς και να μην εμπλακείτε ή να αποδεσμευτείτε από αυτούς το συντομότερο δυνατό.
Ο υπερτελειομανής: Σας σαγηνεύει με την εργατικότητά του και την εμμονή του στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Δουλεύει περισσότερες ώρες κι από τον πιο χαμηλόβαθμο υπάλληλο. Ναι, μπορεί να εκραγεί και να βάλει τις φωνές σε υπαλλήλους του επειδή δεν έκαναν σωστή δουλειά, αλλά αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι θέλει να διατηρεί τα υψηλότερα στάνταρ, κι αυτό δεν μπορεί παρά να είναι καλό. Αλλά αν έχετε την ατυχία να συνεργαστείτε με έναν τέτοιο τύπο, κάποια στιγμή θα ανακαλύψετε την πραγματικότητα. Δεν μπορεί να μεταβιβάσει αρμοδιότητες. Πρέπει να επιβλέπει τα πάντα. Είναι λιγότερο θέμα υψηλών προδιαγραφών και αφοσίωσης στην ομάδα και περισσότερο εξουσίας και ελέγχου.
Ο ασυμβίβαστος επαναστάτης: Με μια πρώτη ματιά, αυτοί οι άνθρωποι μπορεί να φαίνονται αρκετά συναρπαστικοί. Μισούν την εξουσία και αγαπούν το περιθώριο. Σχεδόν όλοι μας νιώθουμε κατά βάθος έλξη για μια τέτοια στάση – μαγεύει τον έφηβο μέσα μας, την επιθυμία να δείξουμε ανυπακοή στον δάσκαλο. Δεν αναγνωρίζουν κανόνες ή προηγούμενα. Οι συμβάσεις είναι για τους αδύναμους και τους βαρετούς. Αυτοί οι τύποι έχουν συχνά καυστικό χιούμορ που μπορεί να στρέψουν ακόμα και εναντίον σας, αλλά αυτό είναι μέρος της αυθεντικότητάς τους, της ανάγκης τους να απομυθοποιούν τους πάντες – ή έτσι νομίζετε. Αλλά αν τύχει να σχετιστείτε στενότερα με αυτόν τον τύπο ανθρώπου, θα δείτε ότι είναι κάτι που δεν μπορούν να ελέγξουν. Το να αισθάνεται κανείς ανώτερος από τους άλλους είναι καταναγκασμός, όχι κάποια υψηλότερη ηθική ποιότητα.
Στην παιδική τους ηλικία, μια γονεϊκή ή πατρική φιγούρα πιθανότατα τους απογοήτευσε. Το αποτέλεσμα είναι να αισθάνονται δυσπιστία και μίσος απέναντι σε όσους έχουν εξουσία. Τελικά, δεν μπορούν να δεχτούν καμία κριτική από τους άλλους, επειδή η κριτική μυρίζει εξουσία. Δεν δέχονται καμία υπόδειξη και τα πάντα πρέπει να γίνονται σύμφωνα με τους δικούς τους όρους. Αν τους αντικρούσετε για κάποιο λόγο, θα σας παρουσιάσουν ως καταπιεστικό και θα γίνετε στόχος του καυστικού χιούμορ τους.
Με αυτή την αντάρτικη στάση κερδίζουν την προσοχή των άλλων και σύντομα εθίζονται σε αυτή. Εντέλει, τα πάντα έχουν να κάνουν με την εξουσία – κανείς δεν πρέπει να είναι πάνω από αυτούς και όποιος τολμά να προσπαθήσει θα πληρώσει το τίμημα. Δείτε την προϊστορία τους: κατά κανόνα, οι σχέσεις τους λήγουν με πολύ άσχημο τρόπο και τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα με τις προσβολές τους. Μην παρασύρεστε από τη φαινομενικά αντισυμβατική και αντάρτικη στάση τους. Τέτοιοι τύποι είναι καθηλωμένοι στην εφηβεία και το να προσπαθείτε να δουλέψετε μαζί τους θα αποδειχθεί τόσο παραγωγικό όσο το να προσπαθείτε να βγάλετε άκρη σε καβγά με μουτρωμένο έφηβο.
Ο τύπος που τα παίρνει όλα προσωπικά: Αυτοί οι άνθρωποι μοιάζουν ευαίσθητοι και στοχαστικοί – σπάνια και ωραία ποιότητα. Μπορεί να φαίνονται λίγο θλιμμένοι, αλλά οι ευαίσθητοι άνθρωποι συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη ζωή. Παρασύρεστε από την αύρα τους και έχετε την επιθυμία να βοηθήσετε. Επίσης, μπορεί να φαίνονται αρκετά έξυπνοι, διακριτικοί και συνεργάσιμοι. Αργότερα συνειδητοποιείτε ότι η ευαισθησία τους είναι μονόδρομη – κατευθύνεται μόνο προς τα μέσα. Είναι επιρρεπείς στο να παίρνουν προσωπικά ό,τι λένε ή κάνουν οι άλλοι και να σκέφτονται επί μέρες ένα αθώο σχόλιό σας ενώ εσείς το έχετε ξεχάσει προ πολλού. Ως παιδιά, είχαν μια διαρκή, βασανιστική αίσθηση ότι ποτέ δεν έπαιρναν αρκετά από τους γονείς τους – αγάπη, προσοχή, υλικά αγαθά.
Καθώς μεγαλώνουν, όλα τείνουν να τους θυμίζουν τι δεν πήραν. Η ζωή τους αναλώνεται σε αισθήματα δυσαρέσκειας, επειδή έχουν την απαίτηση οι άλλοι να τους δίνουν χωρίς να χρειάζεται να ζητήσουν. Είναι συνεχώς σε επιφυλακή – τους προσέχετε, τους σέβεστε, τους δίνετε αυτό για το οποίο πλήρωσαν; Όντας μάλλον ευερέθιστοι και εύθικτοι, αναπόφευκτα απωθούν τους ανθρώπους, πράγμα που τους κάνει ακόμα πιο ευαίσθητους. Κάποια στιγμή αρχίζουν να έχουν ένα ύφος διαρκούς απογοήτευσης.
Θα δείτε ότι στη ζωή τους εμφανίζουν ένα μοτίβο επανειλημμένων συγκρούσεων με τους άλλους, αλλά οι ίδιοι θα θεωρούν πάντα τον εαυτό τους αδικημένο. Μην προσβάλλετε ποτέ ούτε ακούσια έναν τέτοιο τύπο. Έχουν δυνατή μνήμη και μπορεί να σας εκδικούνται επί χρόνια. Αν καταλάβετε αρκετά νωρίς ότι έχετε απέναντί σας έναν τέτοιο άνθρωπο, το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να τον αποφύγετε, επειδή αναπόφευκτα, αργά ή γρήγορα, θα σας κάνει να αισθανθείτε ένοχοι για κάτι.
Ο μαγνήτης των δραμάτων: Αυτοί οι άνθρωποι θα σας προσελκύσουν με τη συναρπαστική παρουσία τους. Έχουν ασυνήθιστη ενέργεια και πολλές ιστορίες να διηγηθούν, είναι εκφραστικοί και πολύ πνευματώδεις. Η παρουσία τους είναι ευχάριστη, μέχρι το δράμα να πάρει άσχημη τροπή. Ως παιδιά, έμαθαν ότι ο μόνος τρόπος για να παίρνουν αγάπη και αδιάκοπη προσοχή ήταν να απασχολούν τους γονείς τους με τα προβλήματά τους, τα οποία έπρεπε να είναι αρκετά σοβαρά ώστε να εμπλέκουν τους γονείς συναισθηματικά σε βάθος χρόνου. Αυτό τους έγινε συνήθεια, ο τρόπος τους να αισθάνονται ζωντανοί και επιθυμητοί. Οι περισσότεροι άνθρωποι αποφεύγουν την αντιπαράθεση, αλλά αυτούς φαίνεται να τους τρέφει. Καθώς θα τους γνωρίζετε καλύτερα, θα ακούτε όλο και περισσότερες ιστορίες για φιλονικίες και για τις μάχες που έχουν δώσει στη ζωή τους, αλλά πάντα καταφέρνουν να παρουσιάζονται ως θύματα.
Πρέπει να καταλάβετε ότι η μεγαλύτερη ανάγκη τους είναι να σας γαντζώσουν με οποιονδήποτε τρόπο. Θα σας μπλέξουν στο δράμα τους σε σημείο που θα αισθάνεστε ένοχοι αν προσπαθήσετε να απεμπλακείτε. Μάθετε να τους αναγνωρίζετε όσο το δυνατόν νωρίτερα, πριν μπλεχτείτε στα δίχτυα τους και σας τραβήξουν κάτω μαζί τους. Αν υποψιάζεστε ότι έχετε απέναντί σας έναν τέτοιο τύπο, αναζητήστε μοτίβα συμπεριφοράς στο παρελθόν του και βάλτε το στα πόδια.
Ο μεγαλόστομος: Εντυπωσιάζεστε από τις ιδέες του, τα σχέδια που εκπονεί. Χρειάζεται βοήθεια, χρειάζεται υποστηρικτές κι εσείς βλέπετε τις προτάσεις του θετικά – αλλά κάντε ένα βήμα πίσω και ρίξτε μια ματιά στον πρότερο βίο του για ενδείξεις προηγούμενων επιτευγμάτων ή για οτιδήποτε απτό. Μπορεί να έχετε απέναντί σας έναν τύπο που δεν είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος, αλλά μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά εκνευριστικός και να σπαταλήσετε τον πολύτιμο χρόνο σας. Στην ουσία, αυτοί οι άνθρωποι αμφιταλαντεύονται.
Από τη μια πλευρά, φοβούνται την προσπάθεια και την ευθύνη που προϋποθέτει η μετατροπή των ιδεών τους σε πράξη. Από την άλλη, λαχταρούν προσοχή και δύναμη. Οι δύο πλευρές συγκρούονται μέσα τους, αλλά η αγχώδης πλευρά αναπόφευκτα κερδίζει και την τελευταία στιγμή το βάζουν στα πόδια. Συνήθως βρίσκουν μια δικαιολογία για να κάνουν πίσω ενώ εσείς έχετε ήδη δεσμευτεί. Οι ίδιοι δεν ολοκληρώνουν ποτέ τίποτα. Στο τέλος, τείνουν να κατηγορούν τους άλλους ότι δεν πραγματοποίησαν τα οράματά τους – την κοινωνία, νεφελώδεις ανταγωνιστικές δυνάμεις ή την κακή τύχη. Ή προσπαθούν να βρουν ένα κορόιδο που θα κάνει όλη τη σκληρή δουλειά προκειμένου να υλοποιήσει την ασαφή ιδέα τους και που στο τέλος θα πάρει την ευθύνη αν όλα πάνε στραβά.
Τέτοια άτομα συχνά είχαν γονείς με αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά, που στρέφονταν ξαφνικά εναντίον τους για το παραμικρό παράπτωμα. Κατά συνέπεια, ο στόχος τους στη ζωή είναι να αποφύγουν καταστάσεις οι οποίες ενδέχεται να τους αφήσουν εκτεθειμένους σε κριτική και αξιολόγηση. Το αντιμετωπίζουν μαθαίνοντας να μιλούν ωραία και εντυπωσιάζοντας τους άλλους με διάφορες ιστορίες, αλλά το βάζουν στα πόδια όταν καλούνται να λογοδοτήσουν και πάντα έχουν μια δικαιολογία. Κοιτάξτε προσεκτικά το παρελθόν τους για τέτοια σημάδια, κι αν καταλάβετε ότι ανήκουν σε αυτόν τον τύπο, διασκεδάστε με τις ιστορίες τους, αλλά μην προχωρήσετε περισσότερο.
Ο υπερσεξουαλικός: Αυτοί οι άνθρωποι δείχνουν να ξεχειλίζουν από σεξουαλικότητα, με έναν τρόπο που είναι αναζωογονητικά αχαλίνωτος. Έχουν την τάση να συνδυάζουν την εργασία με ευχαρίστηση, αδιαφορώντας εντελώς για τα όρια που τις χωρίζει, και ίσως σκεφτείτε ότι αυτό είναι υγιές και φυσικό. Αλλά στην πραγματικότητα είναι ψυχαναγκασμός και έχει σκοτεινή πηγή. Στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, τέτοια άτομα πιθανότατα υπέστησαν κάποιου είδους σεξουαλική κακοποίηση – είτε άμεσα σωματική είτε πιο έμμεση και ψυχολογική, την οποία εξέφραζε ο γονιός με βλέμματα ή αγγίγματα αμυδρά μεν αλλά ανάρμοστα.
Το μοτίβο έχει χαραχτεί βαθιά μέσα τους και δεν μπορεί να ελεγχθεί. Αυτοί οι άνθρωποι θα έχουν πάντα την τάση να αντιμετωπίζουν κάθε σχέση ως εν δυνάμει σεξουαλική. Το σεξ γίνεται ένα μέσο αυτο-επιβεβαίωσης και όσο είναι νέοι κάνουν συναρπαστική, έκλυτη ζωή, αφού πάντα βρίσκουν ανθρώπους να γοητεύσουν και να κατακτήσουν. Αλλά καθώς μεγαλώνουν, αν περάσουν μεγάλες χρονικές περιόδους χωρίς αυτή την επιβεβαίωση, μπορεί να πέσουν σε κατάθλιψη και να οδηγηθούν στην αυτοκτονία.
Αν κατέχουν ηγετικές θέσεις, θα χρησιμοποιήσουν τη δύναμή τους για να πάρουν αυτό που θέλουν με το πρόσχημα ότι είναι κάτι φυσικό και χωρίς καταστολή. Όσο μεγαλώνουν, τόσο πιο αξιολύπητοι και τρομακτικοί γίνονται. Δεν μπορείτε να τους βοηθήσετε, ούτε να τους σώσετε από τον καταναγκασμό τους. Το μόνο που μπορείτε να κάνετε είναι να μην μπλεχτείτε μαζί τους για κανένα λόγο και με κανέναν τρόπο.
Ο παραχαϊδεμένος πρίγκιπας ή πριγκίπισσα: Θα σας παρασύρουν με τον αριστοκρατικό αέρα τους. Είναι ήρεμοι και ανεπαίσθητα διαποτισμένοι με ένα αίσθημα ανωτερότητας. Είναι ευχάριστο να γνωρίζετε ανθρώπους που φαίνονται γεμάτοι αυτοπεποίθηση και το πεπρωμένο τους είναι να φορέσουν στέμμα. Σιγά σιγά θα ανακαλύψετε ότι τους κάνετε ένα σωρό χατίρια, δουλεύετε πολύ χωρίς αμοιβή και δεν μπορείτε να καταλάβετε πώς ή γιατί έγινε αυτό. Έχουν τον τρόπο να εκφράζουν την ανάγκη τους να τους φροντίζουν και είναι δεξιοτέχνες στο να κάνουν τους άλλους να τους περιποιούνται.
Στην παιδική τους ηλικία, οι γονείς τους ικανοποιούσαν και την παραμικρή ιδιοτροπία τους και τους προστάτευαν από κάθε είδους δυσάρεστη εισβολή τού έξω κόσμου. Υπάρχουν επίσης παιδιά που υποκινούν αυτή τη συμπεριφορά στους γονείς τους, παριστάνοντας ότι είναι εντελώς αδύναμα. Όποια και αν είναι η αιτία, ως ενήλικες, η μεγαλύτερη επιθυμία τους είναι να αναπαράγουν αυτό το παραχάιδεμα που είχαν στα παιδικά τους χρόνια – είναι ο χαμένος παράδεισός τους. Θα παρατηρήσετε ότι όταν δεν παίρνουν αυτό που θέλουν συμπεριφέρονται σαν μωρά, μουτρώνουν ή έχουν εκρήξεις θυμού.
Αυτό είναι το μοτίβο για όλες τις προσωπικές σχέσεις τους, κι αν δεν έχετε κάποια βαθιά ανάγκη να περιποιείστε τους άλλους, μια σχέση μαζί τους θα σας εξοργίζει διαρκώς, επειδή τα πάντα θα πρέπει να γίνονται με τους δικούς τους όρους. Δεν έχουν τα όπλα να αντιμετωπίσουν τις σκληρές πτυχές της ενήλικης ζωής και είτε χειραγωγούν όποιον είναι επιρρεπής στον περιποιητικό ρόλο είτε καταφεύγουν στο ποτό και στα ναρκωτικά για να ανακουφιστούν. Αν αισθάνεστε ένοχοι επειδή δεν τους βοηθήσατε, σημαίνει ότι σας έχουν σαγηνεύσει και θα πρέπει να φροντίσετε τον εαυτό σας αντί γι’ αυτούς.
Ο τύπος που θέλει να ευχαριστεί τους άλλους: Δεν έχετε γνωρίσει άλλη φορά τόσο καλό και ευγενικό άνθρωπο. Σχεδόν δεν μπορείτε να πιστέψετε πόσο βολικός και γοητευτικός είναι. Σιγά σιγά, όμως, αρχίζετε να έχετε κάποιες αμφιβολίες, παρόλο που δεν μπορείτε να προσδιορίσετε τι ακριβώς δεν πηγαίνει καλά. Ίσως δεν έρχονται σε ένα ραντεβού ή δεν κάνουν καλά μια δουλειά.
Στην αρχή όλα είναι ακαθόριστα. Όμως όσο περνά ο καιρός, τόσο περισσότερο φαίνεται ότι σας σαμποτάρουν ή μιλούν πίσω από την πλάτη σας. Αυτοί οι τύποι είναι οι ικανότεροι κόλακες και έχουν αναπτύξει την καλοσύνη τους όχι από πραγματική αγάπη για τους συνανθρώπους τους αλλά ως αμυντικό μηχανισμό. Ίσως είχαν σκληρούς και τιμωρητικούς γονείς που περνούσαν από μικροσκόπιο την κάθε τους πράξη. Το χαμόγελο και ο προσποιητός σεβασμός ήταν ο τρόπος τους να εκτρέπουν κάθε μορφή εχθρότητας, και αυτό γίνεται το μοτίβο τους εφ’ όρου ζωής. Πιθανότατα, επίσης, κατέφευγαν στο να λένε ψέματα στους γονείς τους και είναι γενικά έμπειροι και πειστικοί ψεύτες.
Ακριβώς όπως και όταν ήταν παιδιά, πίσω από τα χαμόγελα και την κολακεία κρύβεται μεγάλη δυσαρέσκεια για τον ρόλο που καλούνται να παίξουν. Λαχταρούν κρυφά να βλάψουν ή να κλέψουν το άτομο που υπηρετούν ή στο οποίο δείχνουν σεβασμό. Πρέπει να είστε σε επιφυλακή με ανθρώπους που αποπνέουν τόση γοητεία και ευγένεια, πέρα από το σημείο του φυσικού. Μπορεί να αποδειχθούν παθητικο-επιθετικοί, και μάλιστα να σας κάνουν κακό όταν δεν θα είστε σε επιφυλακή.
Ο σωτήρας: Δεν μπορείτε να πιστέψετε την καλή σας τύχη – γνωρίσατε κάποιον που θα σας σώσει από τις δυσκολίες και τα προβλήματά σας. Με κάποιον τρόπο αντιλήφθηκε την ανάγκη σας για βοήθεια και να τος έξαφνα με τα κατάλληλα βιβλία που πρέπει να διαβάσετε, τις στρατηγικές που πρέπει να ακολουθήσετε, τις κατάλληλες τροφές για να καταναλώσετε. Στην αρχή είναι πολύ σαγηνευτικό, αλλά οι αμφιβολίες σας ξεκινούν τη στιγμή που θα θελήσετε να διεκδικήσετε την ανεξαρτησία σας και να κάνετε διάφορα πράγματα μόνοι σας.
Στην παιδική τους ηλικία, αυτοί οι άνθρωποι συχνά αναγκάζονταν να γίνουν οι φροντιστές της μητέρας, του πατέρα ή των αδελφών τους. Η μητέρα, για παράδειγμα, μετέτρεπε τις δικές της ανάγκες σε κύριο μέλημα της οικογένειας. Τέτοια παιδιά αντισταθμίζουν την έλλειψη φροντίδας με την αίσθηση της δύναμης που πηγάζει από την ανεστραμμένη σχέση. Αυτό δημιουργεί ένα μοτίβο: αντλούν τη μεγαλύτερη ικανοποίηση με το να σώζουν τους άλλους, να γίνονται φροντιστές και σωτήρες.
Μυρίζονται από μακριά εκείνους που έχουν ανάγκη σωτηρίας. Αλλά μπορείτε να εντοπίσετε την καταναγκαστική πτυχή αυτής της συμπεριφοράς στην ανάγκη τους να σας ελέγχουν. Αν είναι πρόθυμοι να σας αφήσουν να σταθείτε στα πόδια σας αφού αρχικά σας προσφέρουν τη βοήθειά τους, τότε είναι πραγματικά ευγενείς. Αν όχι, τότε το θέμα είναι η δύναμη που μπορούν να ασκήσουν. Σε κάθε περίπτωση, είναι πάντα καλύτερο να καλλιεργείτε την αυτονομία και να λέτε στους επίδοξους σωτήρες σας να σώσουν τον εαυτό τους.
Ο ηθικολόγος: Εκφράζουν διαρκώς την οργή τους για τη μια ή την άλλη αδικία και είναι πολύ ευφραδείς. Είναι τόσο πειστικοί που δεν δυσκολεύοται να βρουν οπαδούς, στους οποίους συμπεριλαμβάνεστε κι εσείς. Κάποιες φορές όμως διακρίνετε ρωγμές στο λούστρο της ιερής τους αγανάκτησης. Δεν αντιμετωπίζουν τους υπαλλήλους τους τόσο καλά, συμπεριφέρονται υποτιμητικά στον/η σύντροφό τους, μπορεί να κάνουν διπλή ζωή ή να έχουν κάποια διαστροφή, της οποίας τα σημάδια φαίνονται φευγαλέα.
Ως παιδιά, συχνά τους έκαναν να αισθάνονται ένοχοι για τις ισχυρές παρορμήσεις τους και την επιθυμία τους για απόλαυση. Τους τιμωρούσαν και προσπαθούσαν να καταστείλουν αυτές τις παρορμήσεις. Εξαιτίας αυτού αναπτύσσουν μίσος προς τον εαυτό τους και σπεύδουν να προβάλλουν αρνητικές ιδιότητες στους άλλους ή κοιτάζουν ζηλόφθονα όσους δεν είναι τόσο καταπιεσμένοι. Δεν τους αρέσει να διασκεδάζουν οι άλλοι, αλλά αντί να εκφράσουν τον φθόνο τους, επιλέγουν να κρίνουν και να καταδικάζουν.
Στους ενήλικες αυτού του τύπου θα παρατηρήσετε πλήρη έλλειψη αποχρώσεων. Οι άνθρωποι είναι ή καλοί ή κακοί, χωρίς κάτι ενδιάμεσο. Στην πραγματικότητα, βρίσκονται σε πόλεμο με την ανθρώπινη φύση, ανίκανοι να συμβιβαστούν με τα κάθε άλλο παρά τέλεια χαρακτηριστικά μας. Η ηθική τους είναι επιφανειακή και καταναγκαστική και δεν απαιτεί καμία θυσία από την πλευρά τους, μόνο πολλά μεγάλα λόγια. Ευδοκιμούν σε μια κουλτούρα πολιτικής ορθότητας.
Στην πραγματικότητα, κατά βάθος ελκύονται από αυτό που καταδικάζουν, γι’ αυτό αναπόφευκτα θα έχουν κρυφή ζωή. Αν τους πλησιάσετε πολύ, είναι βέβαιο ότι θα γίνετε στόχος της αδιακρισίας τους. Προσέξτε την έλλειψη ενσυναίσθησης από νωρίς και κρατήστε τις αποστάσεις σας.
Απόσπασμα από το βιβλίο “Οι νόμοι της ανθρώπινης φύσης” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα
