Η ζωή δεν είναι απλώς θέμα ικανοποίησης των σωματικών αναγκών μας. Οι περισσότεροι από εμάς το γνωρίζουμε ήδη. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία για τη συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων είναι οι σχέσεις τους με τους άλλους, είτε πρόκειται για φίλους είτε για την οικογένεια ή για συνεργάτες. Συχνά οι άλλοι άνθρωποι καταλαμβάνουν κεντρική θέση στην εικόνα που έχουμε σχετικά με το πώς είναι μια ευτυχισμένη ζωή.
Από την αρχή ο Επίκουρος βίωσε τη φιλοσοφία του μαζί με άλλους. Δημιούργησε την κοινότητα του Κήπου στην Αθήνα με τους φίλους του ως ένα πείραμα στην κοινοβιακή ζωή. Πολλοί από τους φίλους εκείνους είχαν έρθει μαζί του από τη Λάμψακο και τη Μυτιλήνη και τα τρία αδέλφια του προσχώρησαν επίσης στην κοινότητα. Αν και ο ίδιος υποστήριξε ότι δεν χρειαζόμαστε πολλά πράγματα για να απολαύσουμε μια ευτυχισμένη ζωή, ο Επίκουρος φαίνεται να είχε πάρει τον ρόλο που έπαιζαν οι άλλοι άνθρωποι πολύ σοβαρά. Πράγματι, συνέταξε μια συναρπαστική πραγματεία περί φιλίας, που εξηγεί όχι μόνο την ενίοτε εύθραυστη φύση της, αλλά και για ποιο λόγο είναι τόσο σημαντική για εμάς.
Advertisment
Κατ’ αρχάς, μπορούμε να στοχαστούμε σχετικά με το τι πιστεύουμε πως είναι ένας φίλος, όπως και σχετικά με το τι διακρίνει έναν φίλο από μια απλή γνωριμία ή έναν ξένο. Σύμφωνα με τον Επίκουρο, ένα από τα καθοριστικά χαρακτηριστικά του αληθινού φίλου είναι ότι μπορούμε να βασιζόμαστε σε αυτόν σε ώρα ανάγκης. Αντιστρόφως, εάν εμείς είμαστε αληθινοί φίλοι, τότε οι άλλοι θα μπορούν να βασίζονται σε εμάς. Οι φίλοι νοιάζονται ο ένας για τον άλλο με τρόπο που συνήθως δεν συμβαίνει στις εφήμερες γνωριμίες.
Επομένως, φίλος είναι κάποιος στον οποίο μπορούμε να βασιστούμε όταν χρειαζόμαστε βοήθεια. Ελπίζουμε ότι δεν θα χρειαστεί να εξαρτιόμαστε πολύ συχνά από αυτόν, αλλά τουλάχιστον γνωρίζουμε ότι είναι εκεί. Πράγματι, ο Επίκουρος πίστευε ότι αυτό ήταν εξίσου σημαντικό, αν όχι πιο σημαντικό, από την άμεση πρακτική βοήθεια.
Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο “Επίκουρος – η τέχνη της ευτυχίας” του John Sellars που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα
Advertisment
