Οι υγιείς αντιδράσεις απέναντι στο στρες δεν είναι εγγενώς κακές, καθώς μας βοηθούν να διασφαλίσουμε την ασφάλειά μας σε μελλοντικές καταστάσεις. Ωστόσο, μπροστά στο τραύμα, μπορεί να φτάσουν στα άκρα. Η αντίδραση που έχουμε την τάση να εκφράζουμε μπορεί να γίνει κάτι φθοροποιό και ανθυγιεινό για το σώμα μας.
Η αντίδραση μάχης
Όταν είναι υγιής, η αντίδραση μάχης μπορεί να επιτρέψει τη διεκδίκηση και τα σταθερά όρια. Όταν είναι ανθυγιεινή – δηλαδή, όταν χρησιμοποιείται ως αντίδραση στο τραύμα – είναι μια ενεργή λειτουργία αυτοσυντήρησης, όπου κινούμαστε αντιδραστικά προς τη σύγκρουση με θυμό και επιθετικότητα. Είναι μια κατάσταση φόβου όπου αντιμετωπίζουμε την απειλή για να σταθούμε όρθιοι και να διεκδικήσουμε τον εαυτό μας.
Advertisment
Μια αντίδραση τραύματος μάχης είναι όταν πιστεύουμε ότι αν είμαστε σε θέση να διατηρήσουμε τη δύναμη πάνω στην απειλή, θα κερδίσουμε τον έλεγχο. Αυτό μπορεί να μοιάζει με φυσικούς καβγάδες, φωνές, σωματική επιθετικότητα, ρίψη αντικειμένων και καταστροφή περιουσίας. Μπορεί επίσης να μοιάζει με το να σφίγγετε τα χέρια σας σε γροθιές, να νιώθετε έναν κόμπο στο στομάχι σας, να κλαίτε, να είστε εριστικοί ή να σφίγγετε έντονα το σαγόνι σας.
Αν παρατηρήσετε τον εαυτό σας να επιδεικνύει τις παραπάνω συμπεριφορές, αφιερώστε μια στιγμή για να ηρεμήσετε και να σκεφτείτε πώς ακριβώς έχετε αντιδράσει. Για να βγείτε από αυτό, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε βαθιές αναπνοές, ζεστά μπάνια, ενσυνειδητότητα και να είστε ευγενικοί με τον εαυτό σας.
Η αντίδραση φυγής
Όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια επικίνδυνη κατάσταση, η αντίδραση φυγής αντιστοιχεί σε συμπεριφορά αποφυγής. Όταν αυτή χρησιμοποιείται με υγιή τρόπο, είμαστε σε θέση να διακρίνουμε τις στρεσογόνες καταστάσεις και να απεμπλακούμε από όπου δεν θέλουμε. Ωστόσο, ως αντίδραση τραύματος, μπορεί να το πάμε ένα βήμα παραπέρα, απομονώνοντας εντελώς τον εαυτό μας.
Advertisment
Η αντίδραση φυγής είναι όταν πιστεύουμε ότι αν καταφέρουμε να ξεφύγουμε από την απειλή και να αποφύγουμε τη σύγκρουση, τότε δεν θα πάθουμε κακό. Αυτό μπορεί να σημαίνει και αποφυγή αλληλεπιδράσεων με άλλους.
Για να αποφύγουμε τα δυσάρεστα συναισθήματα, μπορεί να ξεφύγουμε από την κατάσταση μένοντας απασχολημένοι ή αποχωρώντας κάθε φορά που τα πράγματα δυσκολεύουν. Για να πάμε κόντρα σε αυτό, χρειάζεται να κάνουμε σχεδόν το αντίθετο, δηλαδή να συζητάμε ανοιχτά με ανθρώπους που εμπιστευόμαστε, να ζητάμε βοήθεια χωρίς τύψεις, να ανοιγόμαστε, ώστε να μην αυτοαποκλειόμαστε.
Η αντίδραση παγώματος
Όταν είναι υγιής, η αντίδραση παγώματος μπορεί να σας βοηθήσει να επιβραδύνετε και να εκτιμήσετε προσεκτικά την κατάσταση για να καθορίσετε τα επόμενα βήματα. Όταν είναι ανθυγιεινή, η αντίδραση αυτή σχετίζεται με αποστασιοποίηση και ακινητοποιητικές συμπεριφορές. Όταν τίθεται σε εφαρμογή αυτή η άμυνα, συχνά έχει ως αποτέλεσμα να «παγώνουμε» κυριολεκτικά – να αισθάνεστε μουδιασμένοι και ανίκανοι να κινηθούμε ή να βρισκόμαστε σε απόσταση σαν μέσα σε ομίχλη ή αποκομμένοι από την πραγματικότητα. Δεν αισθάνεστε σαν να είμαστε πραγματικά παρόντες/παρούσες, καθώς αφήνουμε έξω το τι συμβαίνει στο περιβάλλον μας και το τι αισθανόμαστε σε μια προσπάθεια να βρούμε συναισθηματική ασφάλεια.
Όταν παγώνουμε, αυτό μπορεί να μοιάζει με το να μην μπορούμε να πούμε τίποτα, να αποσυρόμαστε στο μυαλό μας, να δυσκολευόμαστε να ξεσπάσουμε και να είμαστε παρόντες, να κοιμόμαστε, να διαχωριζόμαστε/αποστασιοποιούμαστε και να μουδιάζουμε συναισθηματικά ή σωματικά.
Για να αντιμετωπίσετε αυτή την απώλεια της σύνδεσης με τον εαυτό σας, μπορείτε να δοκιμάσετε ασκήσεις γείωσης αν πιάσετε τον εαυτό σας να αρχίζει να αποστασιοποιείται. Για παράδειγμα, ψάξτε στο άμεσο περιβάλλον σας για ένα κόκκινο αντικείμενο. Στη συνέχεια, εστιάστε τα μάτια σας σε αυτό και πάρτε μια βαθιά, αργή ανάσα. Στη συνέχεια, ανιχνεύστε στο δωμάτιο ένα δεύτερο κόκκινο αντικείμενο και κάντε το ίδιο. Κάνοντας αυτό μπορεί να μας βοηθήσει να επιστρέψουμε στην παρούσα στιγμή και στο περιβάλλον στο οποίο.
Η αντίδραση της παραίτησης
Στον πυρήνα της, έχει να κάνει με την ικανοποίηση των ανθρώπων και την εμπλοκή σε συμπεριφορές κατευνασμού. Χαρακτηρίζεται από το να δίνουμε προτεραιότητα στους ανθρώπους πάνω απ’ όλα, κάνοντας ό,τι θέλουν για να εκτονώσουμε τη σύγκρουση και να λάβουμε την έγκρισή τους. Φαίνεται καλό το να είμαστε αρεστοί και να υποχωρούμε μπροστά στους άλλους για να εξασφαλίσουμε ασφάλεια, αλλά όχι όταν αυτό γίνεται με κόστος την απώλεια του εαυτού.
Μπορεί να φτάσετε σε ένα σημείο όπου εγκαταλείπετε τον εαυτό σας και τις ανάγκες σας συγχωνευόμενοι τόσο πολύ με τους άλλους. Πιθανότατα, δεν αισθάνεστε ότι σας βλέπουν οι άλλοι και μπορεί να νιώθετε ότι σας επισκιάζουν στη ζωή σας.
Αν παρατηρείτε ότι κολακεύετε συχνά και προσπαθείτε να ικανοποιείτε τους άλλους, να είστε ιδιαίτερα συμπονετικοί με τον εαυτό σας, καθώς αρχίζετε να διαχωρίζετε ποια συναισθήματα ανήκουν σε εσάς και ποια σε άλλους ανθρώπους. Παρατηρήστε τον εαυτό σας όταν βρίσκεστε κοντά σε άλλους για να αποφύγετε συμπεριφορές που δεν αποδεικνύονται υπέρ σας. Το πρώτο βήμα είναι η συνειδητοποίηση και η εκμάθηση του πώς να αρχίσετε να βάζετε όρια για να υπερασπιστείτε το χώρο σας.
Πηγή:
www.mindbodygreen.com/articles/fight-flight-freeze-fawn-trauma-responses
