Όταν η Kimberly, 31 ετών, επέστρεψε στην πατρίδα της για να περάσει τις γιορτές με την οικογένειά της το 2019, είχε σχεδιάσει να μείνει περίπου ένα μήνα. Τον προηγούμενο 1,5 χρόνο ταξίδευε με πλήρη απασχόληση (καθώς ήταν επιθεωρήτρια πυρασφάλειας). Η επίσκεψη στην πατρίδα κατέληξε να διαρκέσει πολύ περισσότερο.
Τον Ιανουάριο του 2020, ο πατέρας της διαγνώστηκε με καρκίνο του οισοφάγου σε προχωρημένο στάδιο, οπότε η Kimberly έκανε αυτό που ένιωθε ότι έπρεπε να κάνει: Μετακόμισε ξανά στους γονείς της και ανέλαβε ένα νέο ρόλο ως φροντίστρια του πατέρα της. Μοιράστηκε τα καθήκοντα φροντίδας με τη μητέρα της – εκείνη αναλάμβανε την ημέρα, ενώ η μητέρα της ήταν το πρωί και το βράδυ – και οι δυο τους τον φρόντιζαν όλο το εικοσιτετράωρο: τον τάιζαν μέσω ενός σωλήνα σίτισης κάθε λίγες ώρες, έλεγχαν τα ζωτικά του όργανα και του έκαναν μασάζ για να νιώθει άνετα.
Advertisment
Η εξουθένωση άρχισε να εμφανίζεται αφού έμαθε ότι ο καρκίνος ήταν ανίατος τον Ιούλιο. Ένιωθε πολύ ευερέθιστη και ήταν συναισθηματικά και σωματικά εξαντλημένη. Είχα επίσης απομακρυνθεί από τους φίλους της και δεν ήθελε πραγματικά να μιλήσει σε κανέναν. Η εξουθένωση διήρκεσε μέχρι τον θάνατο του πατέρα της τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους.
Τι είναι η εξουθένωση των φροντιστών
Η Kimberly δεν το είχε συνειδητοποιήσει εκείνη τη στιγμή, αλλά βίωνε την εξουθένωση του φροντιστή (burnout). Η εξουθένωση του φροντιστή συχνά μοιάζει με μια παρατεταμένη περίοδο κατάθλιψης, όπου αρχίζει να επέρχεται μούδιασμα ή πανικός και νιώθουμε ότι η προσπάθεια να βελτιώσουμε την κατάστασή θα ήταν μάταιη.
Ορισμένοι ορισμοί της επαγγελματικής εξουθένωσης περιορίζουν το φαινόμενο σε αυτό που προκαλείται από μια εργασία, συμπεριλαμβανομένου του ορισμού από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Όμως, πλέον οι ειδικοί είναι βέβαιοι ότι αυτό το φαινόμενο εμφανίζεται και στους φροντιστές. Η επαγγελματική εξουθένωση διαφέρει από το αίσθημα άγχους για τις ευθύνες φροντίδας ή το πένθος, επειδή συχνά συνοδεύεται από ένα αίσθημα μουδιάσματος. Εμφανίζεται απουσία συναισθήματος – ένα αίσθημα ότι χτυπιέσαι από τις συνθήκες τόσο πολύ ή τόσο συχνά, που δεν είσαι σε θέση να σηκωθείς ξανά.
Advertisment
Δεν βιώνουν όλοι την εξουθένωση των φροντιστών με τον ίδιο τρόπο ή την ίδια στιγμή. Μπορεί να συμβεί όταν φροντίζουμε κάποιον με μια πολύ δύσκολη διάγνωση ή μπορεί να συμβεί και όταν φροντίζουμε κάποιον με μια λιγότερο δύσκολη διάγνωση. Μια επικίνδυνη ζώνη όμως είναι όταν η φροντίδα συνεχίζεται για μέρες, μήνες και χρόνια χωρίς τέλος και δεν μπορούμε να απομακρυνθούμε από αυτήν.
Τι προκαλεί την εξουθένωση των φροντιστών
Συχνά, η εξουθένωση των φροντιστών προκύπτει όταν οι φροντιστές δεν λαμβάνουν τη βοήθεια που χρειάζονται. Μπορεί να είναι υπερβολικά πιεσμένοι και να προσπαθούν να κάνουν περισσότερα από όσα μπορούν να διαχειριστούν σωματικά ή πνευματικά.
Συχνά, τα άτομα αυτά δίνουν ό,τι έχουν και δεν έχουν σε κάποιον άλλο και παραμελούν τις δικές τους ανάγκες. Όταν κάποιος γίνεται φροντιστής για ένα άρρωστο μέλος της οικογένειας ή φίλο, είναι συχνά πολύ αποδιοργανωτικό για τη ζωή αυτού του ατόμου. Ολόκληρη η εστίαση της ζωής τους μετατοπίζεται ξαφνικά και δραματικά για να εξυπηρετήσει τόσο το τραύμα και το πένθος τους όσο και τις ανάγκες του αγαπημένου τους προσώπου.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το άτομο που δέχεται τη φροντίδα μπορεί να αντιστέκεται στη βοήθεια ή να είναι θυμωμένο για την κατάστασή του και να ξεσπάσει αυτόν τον θυμό στον φροντιστή. Αυτό είναι πραγματικά συνηθισμένο και κάνει μια δύσκολη εμπειρία ακόμη πιο επώδυνη και απομονωτική.
Πώς καταλαβαίνουμε ότι βιώνουμε το burnout του φροντιστή
Επειδή η εξουθένωση συνδέεται με την αποδέσμευση και την αίσθηση αποθάρρυνσης, μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστεί. Τα σημάδια που μαρτυρούν την ύπαρξή της περιλαμβάνουν:
– Αλλαγή της στάσης από το αίσθημα αγάπης στο αίσθημα αρνητικότητας και αδιαφορίας
– Απόσυρση από τους φίλους και την οικογένεια
– Απώλεια ενδιαφέροντος για πράγματα που προηγουμένως απολαμβάνατε
– Αίσθημα γκρίνιας, απελπισίας, αδυναμίας και εξάντλησης
– Αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες και στο σωματικό βάρος
– Διαφορετικά πρότυπα ύπνου
– Αίσθημα κακοδιαθεσίας ή συχνή νόσηση.
Πώς να αντιμετωπίσουμε την εξουθένωση του φροντιστή
Αν αυτό ακούγεται σαν κάτι που περνάτε, υπάρχουν βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε για να ανακάμψετε. Ακολουθούν έξι πράγματα που μπορούν να σας βοηθήσουν:
– Γίνετε μέλος μιας ομάδας υποστήριξης. Βρείτε μια κοινότητα φροντιστών. Η Kimberly εντάχθηκε σε ομάδες του Facebook που επικεντρώνονταν στον καρκίνο του οισοφάγου (τον τύπο καρκίνου που είχε ο πατέρας της). «Το να μπορείς να μιλάς με ανθρώπους και να δημοσιεύεις για τους αγώνες σου και να ρωτάς πώς να χειριστείς ορισμένες καταστάσεις – ήταν πραγματικά χρήσιμο για μένα να συνδεθώ με άλλους ανθρώπους που βρίσκονταν σε παρόμοιες καταστάσεις», λέει. «Αυτό ήταν το καλύτερο πράγμα που με βοήθησε να ξεπεράσω πολλές δύσκολες στιγμές».
– Δώστε στον εαυτό σας την άδεια να νιώσει αυτό που περνάτε. Μπορεί να νιώσετε αρνητικά συναισθήματα – αυτό είναι φυσιολογικό και δεν σημαίνει ότι είστε κακός άνθρωπος.
– Επισκεφτείτε έναν ψυχολόγο. Μπορεί να σας βοηθήσει είτε έχετε ήδη εξαντληθεί είτε είστε στο δρόμο προς την εξουθένωση.
– Θυμηθείτε το ρόλο σας εκτός της φροντίδας. Είτε είστε σύζυγος είτε παιδί, είναι σημαντικό να μην εγκαταλείψετε αυτόν τον ρόλο.
– Δώστε προτεραιότητα στην αυτοφροντίδα. Η αυτοφροντίδα είναι απαραίτητη, ακόμη και όταν είναι δύσκολη. Βρείτε τι σας ταιριάζει και βρείτε χρόνο γι’ αυτό. Η εξάσκηση του mindfulness μπορεί επίσης να βοηθήσει. Μια μικρή μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2019 στο Community Mental Health Journal διαπίστωσε ότι η χρήση διαδικτυακών ασκήσεων ενσυνειδητότητας δύο φορές την ημέρα για 10 λεπτά βοήθησε τους φροντιστές που βοηθούσαν άτομα με σωματικές ασθένειες να αντεπεξέλθουν.
– Εξετάστε το ενδεχόμενο εξωτερικής φροντίδας. Αν έχετε τα μέσα, σκεφτείτε να αναθέσετε τις ευθύνες φροντίδας σε εξωτερικούς συνεργάτες. Οι εγκαταστάσεις υποστηριζόμενης διαβίωσης, η ημερήσια φροντίδα ενηλίκων και οι υπηρεσίες υγείας στο σπίτι είναι καλές επιλογές.
Πηγή:
www.everydayhealth.com/burnout/caregiver-burnout
