«Μην ξεχνάτε ότι η θέση σας δεν σας δίνει το δικαίωμα να διατάζετε. Απλώς σας επιφορτίζει με το καθήκον να ζείτε τη ζωή σας με τέτοιο τρόπο ώστε οι άλλοι να δέχονται τις διαταγές σας χωρίς να νιώθουν ταπεινωμένοι». Νταγκ Χάμαρσκελντ – Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών
Ίσως, καθώς διαβάζετε το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας ο Ουρανός να σας εμπνέει να γίνετε ηγέτης, ή, το πιο πιθανό, να γίνετε καλύτερος ηγέτης. Αν ναι, τότε τα πόδια σας πατούν στον δρόμο προς την ηγεσία. Πώς μπορεί να σας βοηθήσει ο Κομφούκιος να προχωρήσετε;
Advertisment
Το παγκόσμιο δέντρο της γνώσης για την ηγεσία, που περιλαμβάνει την ουσία αυτού του βιβλίου, έχει ένα ή δύο κλαριά που αφορούν την αυτοβελτίωση των ηγετών. Όπως λένε οι φυλές Μπαμπιλέκε της Δυτικής Αφρικής: «Δεν γεννιέσαι ηγέτης, γίνεσαι».
Συχνά καθίσταται φανερό ότι ένα αγοράκι ή ένα κοριτσάκι έχουν ένα φυσικό δυναμικό για να καθοδηγούν τους άλλους στα χρόνια του σχολείου. Όμως το δυναμικό πρέπει να αναπτυχθεί για να χρησιμεύσει πραγματικά.
Ένα πρώιμο βήμα στο ταξίδι προς την ηγεσία είναι να βρείτε το πεδίο της ανθρώπινης δραστηριότητας που ταιριάζει περισσότερο στα χαρίσματά σας – η λέξη αναφέρεται συνολικά στις κλίσεις, τα ενδιαφέροντα και την ιδιοσυγκρασία σας. Αν μπορέσετε να βρείτε αυτή τη φυσική σύνδεση, δεν θα δυσκολευτείτε αργότερα ως ηγέτης να διατηρήσετε τον ενθουσιασμό σας.
Advertisment
Ένα κοινό μοτίβο σε πολλούς τομείς δραστηριότητας είναι όταν κάποιος περνά τα πρώτα χρόνια της δουλειάς του για να γίνει ειδικός – αυτό που όπως θυμάστε ο Κομφούκιος είχε αποκαλέσει «σκεύος». Όπως προοδεύετε, ίσως βρείτε ότι φτάσατε στο κατώφλι μιας επιλογής – υπάρχει μια διχάλα στον δρόμο. Ή θα παραμείνετε ειδικός ή θα διευρύνετε τον ρόλο σας και θα γίνετε γενικιστής.
Αν διαλέξετε το δεύτερο, δίχως αμφιβολία λόγω συμβουλής άλλων, στην πραγματικότητα θα βρεθείτε μπροστά στον γενικότερο ρόλο του ηγέτη, αρχικά ως αρχηγός ομάδας, ύστερα σε επιχειρησιακό επίπεδο και ίσως μια μέρα σε στρατηγικό επίπεδο. Αυτοί οι ρόλοι θα έχουν διάφορους τίτλους ανάλογα με τον κλάδο στον οποίο βρίσκεστε, αλλά, σαν φράκταλ, ο υποβόσκων ή γενικότερος ρόλος είναι ο ίδιος. Η ερώτηση-κλειδί είναι: Πώς μπορεί κανείς να κάνει πρόοδο στο μονοπάτι προς την ηγεσία;
Η πρώτη αρχή για να σημειώσετε πρόοδο είναι να είστε προσηλωμένοι στον ρόλο του ηγέτη και στις αρμοδιότητές του δίχως να ανησυχείτε για τα δικά σας ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ή ιδιότητες. Αν διεκπεραιώνετε σωστά τις αρμοδιότητές σας, τότε τα χαρακτηριστικά σας θα ακολουθήσουν. Όπως λένε οι Ισπανοί: “Ό,τι κάνεις γίνεσαι”.
Στη δυτική παράδοση της ηγεσίας, ο σπουδαίος Βρετανός πρωθυπουργός Ουίλιαμ Γκλάντστοουν (1809-1898) τόνισε πόσο σημαντικό είναι να κάνετε αυτό ακριβώς:
Πρέπει να σεβαστούμε τις ευθύνες μας, όχι τον εαυτό μας.
Πρέπει να σεβαστούμε τα καθήκοντα για τα οποία είμαστε ικανοί, όχι να δούμε απλοϊκά τις ικανότητές μας.
Δεν πρέπει να υπάρχει νωθρή ομφαλοσκόπηση, ενδοσκόπηση του εαυτού.
Όταν εξετάζεται ο εαυτός, πρέπει να έχει τη στενότερη διασύνδεση με την επιδίωξή του.
Σκοπός σας, λοιπόν, είναι να μάθετε τι ακριβώς πρέπει να κάνετε. Εκεί δείχνει την αξία του το μοντέλο των Τριών Κύκλων, που οδηγεί στις τρεις ευρείες ευθύνες, να εκτελέσετε το έργο, να δημιουργήσετε την ομάδα και να αναπτύξετε το άτομο, και ύστερα πιο πέρα, στις πιο συγκεκριμένες λειτουργίες που παρέθεσα – όπως τον σχεδιασμό και την αξιολόγηση.
Το επόμενο βήμα είναι αυτό που λέει η κοινή λογική, να δείτε τις δυνάμεις σας σε σχέση με τον ρόλο σας: τόσο τον γενικότερο ρόλο του ηγέτη όσο και τις προϋποθέσεις της γνώσης που είναι αναγκαία για να καλύψετε τη θέση που σας περιμένει. Αυτό θα σας βοηθήσει να ξεδιαλύνετε ένα σύνολο προτεραιοτήτων αυτοανάπτυξης που θα έκαναν τον Κομφούκιο να χαρεί. Τώρα ασχοληθείτε μ’ αυτή τη λίστα. Όταν σας λένε Χάρο, ακονίστε το δρεπάνι σας.
Στα πρώτα στάδια του μονοπατιού προς την ηγεσία, να επιστρέφετε στο μοντέλο και τις λειτουργίες του (ίσως βοηθούσε αν ξαναδιαβάζατε αυτό το βιβλίο, ή τουλάχιστον τα σημεία-κλειδιά) μέχρι να σας γίνει συνήθεια να συσχετίζετε τις αρχές με την πρακτική και την πρακτική με τις αρχές. Διότι όταν τινάζονται σπίθες ανάμεσά τους, τότε συμβαίνει η μάθηση. Μετά, όπως λένε οι Κινέζοι:
“Το πουλί υψώνει τα φτερά και τα φτερά το πουλί”.
Αυτή η συνήθεια του στοχασμού –ούτε λίγος, αλλά ούτε πολύς, όπως θα σας συμβούλευε ο Κομφούκιος– θα σταθεί πολύτιμη σ’ ολόκληρη την καριέρα σας. Θεωρήστε τη ένα είδος συστήματος πλοήγησης με αυτόματη διόρθωση.
Αν συνεχίσουμε μ’ αυτή τη ναυτική μεταφορά, φανταστείτε ότι η αναπληροφόρηση (feedback), δηλαδή οι παρατηρήσεις και τα σχόλια για τη δραστηριότητά σας, είναι σαν να συμβουλεύεστε τον μπούσουλα.
Η αναπληροφόρηση είναι απλώς η πληροφόρηση που φτάνει σε εσάς σχετικά με τις αντιδράσεις των ανθρώπων – σ’ αυτή την περίπτωση, τις θετικές ή αρνητικές αντιδράσεις για την απόδοσή σας στον γενικότερο ρόλο του ηγέτη όπως εφαρμόζεται στη δουλειά σας.
Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο “Κομφούκιος – Περί ηγεσίας” του John Adair που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα
