H Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περικλείσει και να συγχωνεύσει τις εξής διαγνώσεις (DSM-5): Αυτιστική Διαταραχή
σύνδρομο Rett ,Παιδική Αποδιοργανωτική Διαταραχή ,σύνδρομο Asperger, Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές μη προσδιορισμένες αλλιώς συμπεριλαμβανομένου και του ‘Aτυπου Αυτισμού
Η ΔΑΦ είναι μια νευροβιολογική αναπτυξιακή διαταραχή που διατηρείται εφ όρου ζωής. Μπορεί να διαγνωστεί με ασφάλεια από το 3ο έτος της ηλικίας ενός παιδιού, πλέον ωστόσο έχουμε στα χέρια μας αρκετά ευαίσθητα διαγνωστικά εργαλεία, που πολλές φορές καθιστούν την διάγνωση ασφαλή ήδη από τους 18 μήνες της ζωής του ατόμου.
Advertisment
Ένα βασικό χαρακτηριστικό που εμφανίζεται στους πάσχοντες με διαταραχή αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ) είναι ότι δυσκολεύονται να να έχουν οπτική επαφή με άλλους -σε φυσικές συνθήκες.
Μια μελέτη του 2017 είχε ενημερώσει ότι η αποφυγή της οπτικής επαφής δεν είναι απαραίτητα ένδειξη κοινωνικής και προσωπικής αδιαφορίας.
Αντίθετα, πολλοί ασθενείς με ΔΑΦ είχαν εξηγήσει ότι το να κοιτάζουν άλλους στα μάτια ήταν άβολο ή αγχωτικό. Μερικοί πρόσθεσαν ότι ένιωθαν να ‘καίγονται’.
Advertisment
Τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Πολύ απλά, τα άτομα με ΔΑΦ δεν αποφεύγουν την οπτική λόγω αποστροφής, αλλά επειδή δεν κατανοούν την κοινωνική σημασία της.
Τα συμπεράσματα κατέληγαν στην ύπαρξη νευρολογικής αιτίας, με την ομάδα της Βιοϊατρικής Απεικόνισης του Massachusetts General Hospital να αποσαφηνίζει ότι “η συγκεκριμένη συμπεριφορά είναι ένας τρόπος για να μειωθεί μια δυσάρεστη υπερβολική διέγερση που προέρχεται από υπερενεργοποίηση σε ένα συγκεκριμένο τμήμα του εγκεφάλου”.
Το υποφλοιώδες σύστημα του εγκεφάλου ενεργοποιείται από την οπτική επαφή και είναι υπεύθυνο για τον φυσικό προσανατολισμό προς τα πρόσωπα που βλέπουν τα νεογέννητα. Αυτό είναι και το “κλειδί” το οποίο αργότερα, είναι σημαντικό για την αντίληψη των συναισθημάτων.
Ωστόσο παρέμενε δύσκολο για τους επιστήμονες να κατανοήσουν το λόγο που τα άτομα με ΔΑΦ αποφεύγουν την οπτική επαφή, σε νευρολογική βάση. Βασικό ρόλο έπαιξε ότι δεν είχαν τη δυνατότητα να κάνουν απεικονίσεις εγκεφάλων δυο ανθρώπων, ταυτόχρονα.
Αυτό το κατάφεραν όμως επιστήμονες από το Yale οι οποίοι χρησιμοποίησαν μια πρωτοποριακή τεχνολογία που έδωσε απεικονίσεις δυο ατόμων, σε ρεαλιστικές συνθήκες. Και κάπως έτσι εντόπισαν συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την κοινωνική συμπτωματολογία του αυτισμού.
Η ανακάλυψη των νευρικών αποκρίσεων σε ‘ζωντανή’ επαφή με το πρόσωπο και τα μάτια, μπορεί να παρέχει έναν βιοδείκτη για τη διάγνωση της ΔΑΦ και να τεστάρει την αποτελεσματικότητα των θεραπειών του αυτισμού.
Στη δημοσίευση της μελέτης που έγινε στις 9 Νοεμβρίου οι συγγραφείς σημείωσαν πως “ο εγκέφαλός μας διψάει’ για πληροφορίες που αφορούν άλλους ανθρώπους. Πρέπει έτσι, να κατανοήσουμε πώς λειτουργούν αυτοί οι κοινωνικοί μηχανισμοί, στο πλαίσιο ενός πραγματικού και διαδραστικού κόσμου, σε τυπικά ανεπτυγμένα άτομα, και σε άτομα με ΔΑΦ”.
Οι ερευνητές ανέλυσαν την εγκεφαλική δραστηριότητα, κατά τη διάρκεια σύντομων κοινωνικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ ζευγαριών ενηλίκων (το ένα μέλος ήταν τυπικά αναπτυγμένο άτομο και το άλλο είχε διαγνωστεί με ΔΑΦ), χρησιμοποιώντας λειτουργική φασματοσκοπία υπερύθρου η οποία είναι μια μη επεμβατική μέθοδος οπτικής νευροαπεικόνισης.
Στους δύο συμμετέχοντες τοποθετήθηκαν ‘καπέλα’ με πολλούς αισθητήρες, οι οποίοι εξέπεμπαν φως ανάλογα με τη λειτουργία του εγκεφάλου. Κατέγραψαν έτσι, και τις αλλαγές στα φωτεινά σήματα των πληροφοριών, που ήταν σχετικές με την εγκεφαλική δραστηριότητα κατά την οπτική επαφή και κατά την επαφή με το βλέμμα.
Κατά τη διάρκεια της οπτικής επαφής, οι συμμετέχοντες με ΔΑΦ είχαν σημαντικά μειωμένη δραστηριότητα σε μια περιοχή του εγκεφάλου στο ραχιαίο βρεγματικό φλοιό, σε σύγκριση με εκείνους χωρίς ΔΑΦ.
Σημαντικό ρόλο στα αποτελέσματα έφεραν και τα κοινωνικά χαρακτηριστικά της ΔΑΦ, όπως αυτές μετρήθηκαν με τις βαθμολογίες του ADOS (Autism Diagnostic Observation Schedule, 2nd Edition) και συσχετίστηκαν με τη δραστηριότητα σε αυτήν την περιοχή του εγκεφάλου.
Η νευρική δραστηριότητα σε αυτές τις περιοχές ήταν συγχρονισμένη μεταξύ των τυπικών συμμετεχόντων, κατά τη διάρκεια της πραγματικής επαφής οφθαλμών, αλλά όχι κατά τη διάρκεια οπτικής επαφής με ένα πρόσωπο που εμφανιζόταν σε βίντεο.
Η αναμενόμενη αύξηση στη νευρική σύζευξη δεν παρατηρήθηκε στα άτομα με ΔΑΦ και είναι σύμφωνη με τις διαφορές στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
