Γιατί κάποια άτομα μας είναι συμπαθή ενώ άλλα όχι; Είναι πολλοί οι παράγοντες που έρχονται στο νου μας. Το στοιχείο της δεκτικότητας στην προσωπικότητα, παρόμοιες απόψεις, αξίες και πεποιθήσεις, ελκυστικότητα βασισμένη στην εξωτερική εμφάνιση, όλα αυτά επηρεάζουν το πόσο πολύ συμπαθεί κανείς ένα άλλο άτομο.
Ένας παράγοντας πολύ πιο περίπλοκος όμως είναι η νοημοσύνη. Θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι οι άνθρωποι γενικά συμπαθούν περισσότερο εκείνους τους ανθρώπους που είναι ευφυέστεροι, αφού είναι πιθανό να είναι και πιο ενδιαφέροντες στις συζητήσεις. Όμως, αυτή η συσχέτιση μπορεί επίσης να ισχύει για άτομα του ίδιου επιπέδου νοημοσύνης: Αν κάποιος είναι πολύ ευφυής μπορεί να μη γίνει αρεστός από κάποιον με χαμηλότερο επίπεδο νοημοσύνης, αφού ίσως να νιώθει άσχημα λόγω σύγκρισης. Αντιστρόφως, ένα πιο ευφυές άτομο μπορεί να μη βρίσκει ενδιαφέρον σε ένα άτομο με χαμηλότερο επίπεδο νοημοσύνης και γι’ αυτό να το συμπαθεί και λιγότερο.
Advertisment
Είναι οι ευφυέστεροι άνθρωποι και πιο συμπαθείς;
Παραδόξως, το επιστημονικό πεδίο της ψυχολογίας δεν έχει μελετήσει ιδιαίτερα τη σχέση ανάμεσα στη νοημοσύνη και τη συμπάθεια. Γι’ αυτό, μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Personality and Individual Differences εξερευνά σε βάθος αυτή τη σχέση.
Η ερευνήτρια Maria Flakus και η ομάδα της ανέλυσαν δεδομένα που είχαν συλλεχθεί από μαθητές λυκείου της Πολωνίας. Στους μαθητές είχε χορηγηθεί ένα ερωτηματολόγιο νοημοσύνης ((Raven’s Progressive Matrices) και τους ζητήθηκε επίσης να υποδείξουν ποιους άλλους μαθητές συμπαθούσαν περισσότερο στην τάξη τους. Οι ερευνητές δεν έδωσαν όρια στον αριθμό των παιδιών που μπορούσαν να αναφέρουν, οπότε οι μαθητές μπορούσαν να επιλέξουν ένα, κανένα ή και πολλούς συμμαθητές τους. Αυτές οι μετρήσεις έγιναν τρεις φορές:
– Κατά τον πρώτο μήνα του σχολικού έτους όταν οι μαθητές δεν γνώριζαν ο ένας τον άλλο καλά
Advertisment
– Μετά από 3 μήνες που άρχιζαν να γνωρίζονται
– Μετά από 12 μήνες που οι μαθητές γνωρίζονταν αρκετά καλά.
Η σχέση ανάμεσα στη νοημοσύνη και τη συμπάθεια
Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ότι η νοημοσύνη επηρέαζε το αν κανείς γινόταν αρεστός και ποιον συμπαθούσε. Το ενδιαφέρον ήταν πως η σχέση δεν ήταν όπως υπέθεταν οι ερευνητές. Οι πιο ευφυείς μαθητές ήταν πιο συμπαθείς από τους συμμαθητές τους. Ωστόσο, έτειναν να συμπαθούν λιγότερα άτομα συγκριτικά με τους λιγότερο ευφυείς μαθητές. Συγκεκριμένα, οι ευφυείς μαθητές είχαν την τάση να συμπαθούν μόνο εκείνους που είχαν το ίδιο επίπεδο νοημοσύνης με εκείνους, αλλά όχι με άτομα που βρίσκονταν σε χαμηλότερα επίπεδα.
Ένα εξίσου σημαντικό στοιχείο: η γενική τάση να συμπαθούμε σύμφωνα με τη νοημοσύνη ήταν ισχυρότερη κατά τη διάρκεια του πρώτου τεστ, αλλά αποδυναμωνόταν με το χρόνο. Γι’ αυτό και με τον καιρό η σημασία της νοημοσύνης στο χτίσιμο κοινωνικών σχέσεων μειώνεται και άλλοι παράγοντες γίνονται πιο σημαντικοί. Οι ερευνητές σχολιάζουν ότι στην πορεία είναι τα κοινά ενδιαφέροντα που μας κάνουν να συμπαθούμε κάποιον και όχι τόσο η ευφυία.
Αντιθέτως, η τάση των ευφυέστερων μαθητών να συμπαθούν μόνο εκείνους που ήταν το ίδιο ευφυείς παρέμεινε σημαντική καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, αν κι αποδυναμωνόταν μόνο ελαφρώς. Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι αυτή η συσχέτιση μπορεί να κάνει τους ευφυείς μαθητές να δείχνουν πιο απομονωμένοι από άλλους. Κι αυτό είναι προβληματικό αφού σε τέτοιες περιπτώσεις οι ευφυείς μαθητές μπορεί να γίνονται αντιληπτοί ως υπερόπτες.
Πηγή:
Maria Flakus, Barnaba Danieluk, Lidia Baran, Katarzyna Kwiatkowska, Radosław Rogoza, Julie Aitken Schermer (2021). Are intelligent peers liked more? Assessing peer-reported liking through the network analysis. Personality and Individual Differences
