Πρόκειται για δύο φαινομενικά ασύνδετες έννοιες. Πώς θα μπορούσε να συνδεθεί η μουσική με την ενσυναίσθηση; Κι όμως, αν το σκεφτούμε εμπειρικά, θα βρούμε κάποια στοιχεία σύνδεσης· όταν ακούμε ένα τραγούδι, μπορούμε να συνδεθούμε συναισθηματικά, δίνοντας προσοχή στο περιεχόμενο.
Τις περισσότερες φορές μάλιστα θα αναφέρουμε ότι «ταυτιστήκαμε» με την ιστορία και το συναίσθημα που αναφέρονται ή εκφράζουν οι δημιουργοί του κομματιού. Επίσης, αυτόματα αναρωτιόμαστε τι να ώθησε έναν μουσικό να δημιουργήσει ένα κομμάτι, τι να αισθανόταν και να σκεφτόταν. Σε αυτό το υπόβαθρο, ο ακροατής συμμετέχει με την αντίληψη, τις ερμηνείες, την ταύτιση και το συναισθηματικό φάσμα αντιδράσεών του στη μουσική.
Advertisment
Πρόσφατα, ερευνητές από το πεδίο της κοινωνικής ψυχολογίας θέλησαν να διερευνήσουν τη σύνδεση μουσικής και ενσυναίσθησης. Για παράδειγμα, ο Wöllner (2012) συμπέρανε ότι οι συμμετέχοντες που είχαν υψηλότερα επίπεδα ενσυναίσθησης ήταν πιθανότερο να εντοπίσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια και να αναγνωρίσουν τους σκοπούς ενός μουσικού καλλιτέχνη σε σύγκριση με όσους είχαν χαμηλότερα επίπεδα.
Έτσι, άλλοι επιστήμονες όπως οι Miu & Baltes, 2012 παρατήρησαν ότι η παρουσία και ο βαθμός της ενσυναίσθησης επηρεάζουν τις φυσιολογικές αντιδράσεις στη μουσική. Ένα εντυπωσιακό στοιχείο επίσης είναι ότι η υψηλή ενσυναίσθηση συνδέεται και με την ικανότητα να απολαμβάνει κανείς τη λυπητερή μουσική.
Είναι πολλοί εκείνοι που έχουν αναρωτηθεί γιατί ενώ είμαστε λυπημένοι, δεν επιλέγουμε χαρούμενη μουσική για να αλλάξει η διάθεσή μας παρά προτιμάμε να ακούσουμε αυτό που θα εντείνει τη θλίψη και που θα ταιριάζει με αυτό που νιώθουμε; Τι είναι αυτό που μας κάνει να επιλέγουμε τη μουσική ανάλογα με τη διάθεσή μας, ακόμα κι αν αυτή δεν είναι ανεβασμένη;
Advertisment
Και εδώ έχει ένα μερίδιο ευθύνης η ενσυναίσθηση και η σχέση της με τον χαρακτήρα της ταύτισης που αναπτύσσουμε μέσω της μουσικής. Το γεγονός ότι και κάποιος άλλος έχει βιώσει παρόμοια συναισθήματα, γεγονότα και έχει παρόμοιες σκέψεις μπορεί να λειτουργήσει παρηγορητικά. Το αίσθημα συμπόνιας που δημιουργείται μέσα από αυτή τη σύνδεση συχνά λέγεται ότι έχει και στοιχεία κάθαρσης για έναν άνθρωπο που υποφέρει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
Η ενσυναίσθηση παίζει έναν ρόλο ακόμα και στη δημιουργία μουσικής. Αν σκοπός μας είναι να παίξουμε μουσική με άλλους ανθρώπους, χρειάζεται να μπορούμε να συντονιστούμε και να συγχρονιστούμε με αυτούς, να μπορούμε να αντιληφθούμε εκφράσεις, προθέσεις και σκέψεις και αναλόγως να ανταποκριθούμε. Αρχικά μια τέτοια διαδικασία βοηθά στην δυνατότητα αναγνώριση του συναισθήματος. Αφουγκραζόμαστε τους άλλους και βρισκόμαστε σε εγρήγορση και ετοιμότητα να προσαρμοστούμε αναλόγως.
Σε αυτά τα σημεία είναι που η ενσυναίσθηση μπορεί όχι μόνο να ξεδιπλωθεί στο όνομα της δημιουργίας τέχνης, αλλά και να προωθηθεί η ανάπτυξή της, ειδικά στα παιδιά. Ως εκ τούτου, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η μουσική προάγει την ενσυναίσθηση.
Πηγές:
https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxikis-ygeias/proagogi-psyxikis-ygeias/ensynaisthisi/9681-mousiki-kai-ensynaisthisi-h-dimiourgia-mesa-apo-ta-matia-tis-synaisthimatikis-epafis.html
Rabinowitch, T.,2015 . How, Rather Than What Type of, Music Increases Empathy, vol. 10, 1/2, pp. 96-98
Huron, D.,2011. Why is Sad Music Pleasurable? A Possible Role for Prolactin, Musicae Scientiae, vol. 15, 2, pp. 146-158
Greenberg, D, M; Rentfrow, P, J; Baron-Cohen, S., 2015. Can Music Increase Empathy? Interpreting Musical Experience Through The Empathizing-Systemizing (E-S) Theory: Implications For Autism, Empirical Musicology Review, Columbus, vol. 10, Iss. 1/2, pp.80-95
