Οι περισσότεροι επιζώντες από τοξικές σχέσεις αναπολούν τη σχέση τους με έναν μεταφορικό μεγεθυντικό φακό, εξετάζοντας όλες τις λεπτομέρειες, μικρές και μεγάλες, ελπίζοντας να βρουν “τη στιγμή” που “κατάλαβαν” ότι κάτι δεν πήγαινε καλά και ότι έπρεπε να είχαν φύγει.
Σε αντίθεση με τις ταινίες, συνήθως δεν υπάρχει μια στιγμή που κοιτάζετε πίσω και σκέφτεστε: “Αυτό ήταν. Αυτή ήταν η ανθυγιεινή στιγμή”. Αντ’ αυτού, υπάρχει συνήθως μια σταδιακή συσσώρευση ασέβειας και μια κατάρρευση της κόλλας που συνδέει ένα ζευγάρι.
Advertisment
Ακόμη και με όλη τη γνώση που έχουμε σήμερα, τα θύματα εξακολουθούν να δυσκολεύονται να βρουν υποστήριξη όταν προσπαθούν να ξεφύγουν από μια ανθυγιεινή ή κακοποιητική σχέση. Αυτό μπορεί να ξεκινήσει εσωτερικά, δικαιολογώντας συμπεριφορές ή παλεύοντας με την ικανότητα αναγνώρισης της κακοποίησης. Αυτή η αντίδραση είναι συνηθισμένη για τους επιζώντες οικογενειακού τραύματος, οι οποίοι είχαν εκπαιδευτεί να πιστεύουν ότι η κακομεταχείριση είναι φυσιολογική, ή για τα μέλη ορισμένων πολιτισμών και θρησκειών που δεν αναγνωρίζουν τις πράξεις ως κακοποιητικές.
Συνήθεις τρόποι με τους οποίους τα θύματα έχουν μάθει να δικαιολογούν την ανθυγιεινή συμπεριφορά
Διανοητικοποίηση
Εξηγούν τη συμπεριφορά χρησιμοποιώντας τη λογική αντί να κατανοήσουν ότι η επιβλαβής συμπεριφορά είναι επιβλαβής, ανεξάρτητα από τον λόγο που την προκαλεί. Ορισμένες δικαιολογίες μπορεί να είναι οι εξής: “Η συμπεριφορά της είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο: “Είχαν μια κακή μέρα” ή “Περνούν πολλά”. Οι επιζώντες που είναι εγκλωβισμένοι σε σχέσεις με θύτες που δεν είναι σε θέση να ενεργήσουν ορθολογικά καταλήγουν να προβάλλουν αυτόν τον ορθολογισμό και την ενσυναίσθηση στους συντρόφους τους, αδικαιολόγητα.
Συγχωρούν τις κακές στιγμές με φράσεις όπως “Θα σταματήσουν”, “Δεν θα γίνει τόσο άσχημα”, “Είναι απλά θυμωμένη” και “Κανείς δεν θα μπορούσε να είναι τόσο σκληρός”.
Advertisment
Όντας απευαισθητοποιημένοι
Μειώνουν τη συναισθηματική τους αντίδραση στην κακοποίηση ή τη βία. Αυτό παρατηρείται συχνά σε άτομα που μεγάλωσαν σε σπίτια με ενδοοικογενειακή βία: “Δεν ήταν τόσο άσχημα” ή “Άλλοι άνθρωποι περνούσαν χειρότερα”.
Αρνούνται
Επινοούν τρόπους για να αρνηθούν την πραγματικότητα της κακοποίησής τους. “Δεν ήταν έτσι, το θυμάμαι λάθος” ή “Δεν ήταν θυμωμένος, ήταν απλώς κουρασμένος”.
Αποδεχόμενοι
Αποδέχονται τη θέση τους ως αναπόφευκτη μοίρα στη ζωή, λόγω πιέσεων από την κοινωνία, τον πολιτισμό, την πίστη ή άλλες πηγές. Εξηγούν την κακοποίηση ως “δικό μου ρόλο” και μπορεί να λένε πράγματα όπως: “Όλοι έχουμε να σηκώσουμε το βάρος μας”.
Διαπραγμάτευση
Προσπαθούν να επιχειρηματολογήσουν ή να διαπραγματευτούν με τον θύτη τους για να τον πείσουν να σταματήσει αντί να φύγουν. “Ίσως αν προσπαθήσω να κάνω κάτι καλύτερο για να βεβαιωθώ ότι το σπίτι είναι καθαρό, δεν θα είναι τόσο αγχωμένος όταν γυρίσει σπίτι”.
Αυτοκατηγορίες
Πείθουν τον εαυτό τους ότι είναι η αιτία της δικής τους κακοποίησης. Μπορεί να λένε στον εαυτό τους ή σε άλλους ότι η κακοποίηση θα σταματούσε- για παράδειγμα, “Αν δεν τους θύμωνα”.
Αν πιάνετε τον εαυτό σας να χρησιμοποιεί κάποια από αυτές τις μεθόδους ή άλλες για να δικαιολογήσει την καταχρηστική συμπεριφορά, μπορείτε να λάβετε μέτρα για να σταματήσετε αυτές τις σκέψεις. Ακολουθούν μερικές συμβουλές:
Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι αυτό που συνέβη δεν είναι δικό σας λάθος. Ανεξάρτητα από το φύλο, την πίστη, την ιστορία ή το ρόλο σας στην κοινωνία, σε κανέναν δεν αξίζει να κακομεταχειρίζονται.
Ρωτήστε τον εαυτό σας: “Τι θα έλεγα σε έναν φίλο μου αν βίωνε την ίδια συμπεριφορά;”. Η απάντηση είναι πιθανότατα κάτι παρηγορητικό, υποστηρικτικό και μη κατηγορηματικό. Δοκιμάστε να πείτε στον εαυτό σας τι θα λέγατε σε έναν φίλο για να τον υποστηρίξετε στην ίδια εμπειρία.
Προχωρήστε μπροστά. Αν αισθάνεστε τον εαυτό σας να βρίσκει συνήθως δικαιολογίες, προλάβετε ένα βήμα πριν από αυτό. Γράψτε το σε ένα αυτοκόλλητο σημείωμα, αποθηκεύστε το στην οθόνη κλειδώματος ή ορίστε μια υπενθύμιση στο τηλέφωνό σας που να σας το υπενθυμίζει: “Σταματήστε να δικαιολογείστε. Δεν έφταιγες εσύ”. Δεν είναι ντροπή να κάνετε ό,τι λειτουργεί.
