- Ένας ναρκισσιστής αποβάλλει την κακή συμπεριφορά από τη μνήμη του χρησιμοποιώντας έναν ασυνείδητο μηχανισμό άμυνας: τη διάσπαση.
- Η διάσπαση είναι ένας αμυντικός μηχανισμός παρόμοιος με την άρνηση και τη διαστρέβλωση, αλλά πιο στενά συνδεδεμένος με τη διάσπαση.
- Όταν ένας ναρκισσιστής χρησιμοποιεί τη διάσπαση για να εξαλείψει τις βρώμικες πράξεις από τη μνήμη του, μπορεί να πρόκειται για παραληρηματική αμνησία.
- Η παραληρηματική αμνησία καθιστά έναν ναρκισσιστή θεμελιωδώς ανασφαλή, ξεφεύγοντας από τη συνείδησή του και αποφεύγοντας τις τύψεις.
Αναφορικά με έναν ναρκισσιστή, ο όρος διάσπαση έχει δύο διαφορετικές δηλώσεις.
Η πρώτη περιγράφει την τάση ενός ναρκισσιστή να βλέπει τον εαυτό του ως έντιμο ανά πάσα στιγμή. Αν διαφωνείτε με αυτή την προοπτική, θεωρείστε από τον ναρκισσιστή ως θεμελιωδώς “κακός”. Η αντίστασή σας να προσχωρήσετε στην “ιερή” άποψή τους για τον εαυτό τους μπορεί να τροφοδοτήσει μια φαύλη επίθεση στον χαρακτήρα σας στο παρασκήνιο.
Advertisment
Ο δεύτερος τύπος διάσπασης περιλαμβάνει τον ναρκισσιστή να αποκόπτει ασυνείδητα ένα μέρος της εμπειρίας του από το συνειδητό του μυαλό. Αυτό το είδος διαχωρισμού αναφέρεται περιστασιακά ως “παραληρηματική αμνησία”.
Η παραληρηματική αμνησία είναι παρόμοια με τους ασυνείδητους μηχανισμούς άμυνας, τη διαστρέβλωση και την άρνηση, αλλά μοιάζει περισσότερο με τη διάσπαση. Ωστόσο, υπάρχει μια σημαντική διαφορά. Η παραληρηματική αμνησία περιλαμβάνει έναν ναρκισσιστή που διαγράφει τις δικές του βρώμικες πράξεις από τη συνείδησή του, σε αντίθεση με ένα άτομο που αποσπάται ασυνείδητα από την πραγματικότητα μιας τραυματικής εμπειρίας για να προστατεύσει τον ψυχισμό του (αποστασιοποίηση).
Για παράδειγμα, ένας ληστής απειλεί με όπλο έναν ταμία τράπεζας. Το απειλητικό για τη ζωή γεγονός, συναισθηματικά, είναι πάρα πολύ δύσκολο να το αντέξει. Προκειμένου να επιβιώσει από την τρομακτική συνάντηση, ένας ασυνείδητος αμυντικός μηχανισμός, ο διαχωρισμός, μπορεί να ενεργοποιηθεί για να κρατήσει το σώμα του ταμία σε λειτουργία, αλλά να επιτρέψει σε τμήματα του νου του να ξεφύγουν για λίγο. Αφού επιβιώσουν από την επίθεση, μπορεί να μη θυμούνται πτυχές της εμπειρίας. Τελικά, αυτές οι αναμνήσεις μπορεί να ανακτηθούν, αλλά χρειάζεται χρόνος.
Advertisment
Αντίθετα, ένας ναρκισσιστής μπορεί να διώξει από το μυαλό του οτιδήποτε αμφισβητεί την αντίληψή του για το ποιος είναι. Για παράδειγμα, εσείς και ο σύντροφός σας είστε μόνοι σας στο σαλόνι ένα βράδυ. Προσφέρετε μια γνώμη σχετικά με τον λόγο που το παιδί σας έχει μια κρίση άγχους, αλλά σας αγνοεί. Ο σύντροφός σας μουρμουρίζει: “Ο Τέιλορ είναι μια χαρά. Τα μεγαλοποιείς όλα.”.
Αναστατωμένοι και θυμωμένοι που απορρίπτει την άποψή σας, έρχεστε σε αντιπαράθεση μαζί της και της ζητάτε να εξετάσει την άποψή σας. Σε απάντηση, σπρώχνει τον σκύλο μακριά, πηδάει από την καρέκλα, σας σκουντάει και ορμάει στην άλλη άκρη του δωματίου προς την κρεβατοκάμαρα, κλωτσώντας τα παιχνίδια στο πάτωμα.
Το επόμενο πρωί, την πλησιάζετε ανησυχώντας για τη σωματικά επιθετική συμπεριφορά τους και σας λέει: “Τι είναι αυτά που λες; Ποτέ δεν άγγιξα τον σκύλο ή εσάς! Είσαι τρελός! Τα βγάζεις όλα αυτά από το μυαλό σου”.
Σε αυτό το σημείο, είστε σοκαρισμένοι, εμβρόντητοι και εντελώς απορημένοι. Είδατε, με τα ίδια σας τα μάτια, τον σύντροφό σας να συμπεριφέρεται επιθετικά. Αργότερα εκείνη την ημέρα, μπορεί να προσπαθήσετε να προσεγγίσετε ξανά το θέμα, αλλά η αντίδραση του συντρόφου σας είναι πιο έντονη. “Δεν έκανα τίποτα τέτοιο. Δεν ξέρω για τι πράγμα μιλάτε. Είσαι τρελός. Με δουλεύεις με το γκάζι!”
Είναι ανατριχιαστικό να βρίσκεστε σε μια σχέση με κάποιον που ξεχνάει βολικά τα λάθη του και που ενστερνίζεται ολόψυχα την αυτοεξαπάτησή του. Συχνά νιώθεις ότι εσύ είσαι ο παραληρηματικός. Ίσως γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι απαραίτητο να εξετάσετε τους ασυνείδητους μηχανισμούς άμυνας του ναρκισσιστή.
Γιατί; Επειδή η διάσπαση τους επιτρέπει να κάνουν ό,τι θέλουν σε όποιον θέλουν και σπάνια να είναι προσωπικά υπόλογοι. Ένα τέτοιο άτομο μπορεί να είναι θεμελιωδώς ανασφαλές. Μπορούν να διαγράψουν την καταχρηστική συμπεριφορά από το μυαλό τους και να συνεχίσουν να κακοποιούν επειδή δεν πιστεύουν ότι το έκαναν με την πρώτη φορά.
Χωρίς συνειδητή ανάμνηση του γεγονότος, μπορεί να είναι αδύνατο για το άτομο να λογοδοτήσει, να βιώσει αυθεντικές τύψεις, να αποκτήσει διορατικότητα και να τροποποιήσει την κακοπροαίρετη συμπεριφορά του.
Επιπλέον, ενώ αρνούνται σθεναρά ότι έκαναν κάτι κακό, μπορεί, ταυτόχρονα, να παριστάνουν το θύμα και να ελαχιστοποιούν το περιστατικό, πράγμα που μπορεί επίσης να προκαλέσει σούπερ σύγχυση. Για παράδειγμα, την επόμενη μέρα, επαναφέρει την αλληλεπίδραση από το προηγούμενο βράδυ και ισχυρίζεται ότι είχε μια κακή μέρα και δεν αισθανόταν καλά, οπότε αυτός είναι ο λόγος για την αρνητική αλληλεπίδραση.
Εξακολουθεί να μην θυμάται να πετάει, να σπρώχνει ή να κλωτσάει πράγματα και να υπονοεί ότι αυτό το κομμάτι το επινοείτε, αλλά αναγνωρίζουν ότι η ανταλλαγή δεν ήταν καλή και δικαιολογούν και εκλογικεύουν επιδέξια το δικό τους ρόλο σε αυτήν.
Εναλλακτικά, ένας υπεύθυνος και ενσυναισθητικός σύντροφος μπορεί να πει: “Αυτό που έκανα ήταν απαράδεκτο. Πρέπει να σας τρόμαξα και αυτό δεν είναι εντάξει. Λυπάμαι. Θα ψάξω για έναν σύμβουλο σήμερα”. Αυτός ο τύπος ατόμου αναγνωρίζει και κατέχει τις πράξεις του και καταλαβαίνει πώς σας έκαναν να νιώσετε. Μπορεί να προσπαθήσει να αποκαταστήσει τυχόν ζημιά που προκάλεσε στη σχέση και καταβάλλει συντονισμένη προσπάθεια να αλλάξει και να εξελιχθεί ώστε να μην επαναλάβει το ίδιο λάθος.
Αν είστε με έναν σύντροφο με παραληρητική αμνησία, μπορεί να είναι σημαντικό να αξιολογήσετε την ασφάλεια της σχέσης. Μήπως το αγαπημένο σας πρόσωπο “ξεχνάει” αυτόματα τις καταστροφικές του συμπεριφορές;
Αν, ναι, μπορεί να είναι ικανός να σας πληγώνει συνεχώς και σκόπιμα. Το βολικό κενό μνήμης τους μπορεί να τους απαλλάξει από τη λογοδοσία, τις τύψεις, την ενσυναίσθηση και τη μόνιμη ανάπτυξη και αλλαγή. Δυστυχώς, αυτό μπορεί να σηματοδοτεί ότι ήρθε η ώρα να εξετάσετε μια στρατηγική εξόδου.
