Είναι γλυκιά η άτιμη η συνειδητότητα. Η απώλειά της είναι που τρομάζει. Δεν είναι ο φόβος για θάνατο, είναι ο φόβος στο ενδεχόμενο να μην βρούμε ποτέ τις απαντήσεις. Μια προσπάθεια να μιμηθούμε τη φύση, για να επιβιώσουμε, αυτό είναι η συνείδηση και τίποτα περισσότερο. Ένας ευρηματικός τρόπος που βρήκε ο νους μας για να δαμάσει την ενέργεια που θα του δώσει το πλεονέκτημα της εξέλιξης, μέσα από τη δημιουργικότητα. Κι όταν γευτείς τη συνειδητότητα, δύσκολα μπορείς να την ξεχάσεις, να την αφήσεις να σου φύγει. Γι’ αυτό μας τρομάζει ο θάνατος!
Μπορούμε να σκεφτούμε για την ίδια μας τη σκέψη, να αναστοχαστούμε, να δούμε τη ζωή μας μέσα από τη ματιά των άλλων κι αυτό μας άνοιξε την όρεξη για περισσότερη γνώση, περισσότερη δύναμη, μια ευκαιρία να μοιάσουμε σε κάποιον θεό. Κι έρχεται το αναπόφευκτο να δώσει τέλος σε αυτήν την ψευδαίσθηση, ότι είμαστε απλά μια παροδικότητα, μια τυχαία αλληλουχία στην υπηρεσία ενός συμπαντικού πλάνου. Τόσο ασήμαντοι που μας καταβροχθίζει η λήθη, ανάθεμα κι αν το σύμπαν γνώριζε καν την ύπαρξή μας. Κι αυτό μας τρομάζει, το ότι δεν θα μάθουμε ποτέ πώς και γιατί ήρθαμε και προς τα πού πηγαίνουμε, αν έχουμε κάποιο σκοπό, πως δεν είχαμε ποτέ και καμία δύναμη.
Advertisment
Κι όμως, ασυνείδητα γνωρίζουμε την ματαιότητα της συνείδησης και κάνουμε προσπάθειες να συσσωρεύσουμε γνώση, τέχνη, ιδανικά που κάποια στιγμή θα μας απαλλάξουν από τον αγνωστικισμό. Ο άνθρωπος ως μονάδα δεν θα φθάσει ποτέ ίσως σε αυτήν την ανώτερη κατάσταση, οι μεμονωμένες προσπάθειες όμως θα ανυψώσουν την ανθρωπότητα ως ύπαρξη. Και μέσα από τη συλλογική αφύπνιση θα εμποτιστούν και οι μονάδες (το ανθρώπινο ον) με μια γνωστική συνέχεια πέρα από ζωή και θάνατο, καθώς αυτές οι έννοιες δεν θα έχουν ποια υπόσταση.
Η ύλη θα μετατραπεί σε μια επίπονη ανάμνηση, καθώς θα υπάρχει μόνο ενέργεια που θα δεν θα γνωρίζει όρια και περιορισμούς. Ο χώρος και ο χρόνος θα είναι μια ενιαία μονάδα, δίχως διαχωρισμούς και οριοθετήσεις. Καμιά επίπλαστη αμφισβήτηση δεν θα μας περιορίζει. Γιατί αυτό ακριβώς κάνει η σημερινή μας αντίληψη. Ο νους μας θέτει όρια για τα πάντα, επειδή φοβάται τι υπάρχει πίσω από αυτά, δεν μπορεί να λειτουργήσει δίχως να σκεφτεί μέσα από το πεπερασμένο του χρόνου, του χώρου, της σκέψης, των ιδεών. Τρομάζει στην ιδέα ότι κάτι δεν έχει αρχή, μέση και τέλος. Όταν το αντιληφθεί θα απελευθερωθεί πραγματικά.
Κι εδώ είναι το παράδοξο, ότι φοβόμαστε τη λύτρωση, ο τρόμος έχει ποτίσει κάθε μας κύτταρο και βολευόμαστε στην ασφάλεια μια φαύλης κι επίπλαστης πραγματικότητας. Ένας μικρόκοσμος ανισοτήτων, να ικανοποιήσουμε προσωρινά την ανάγκη μας για δύναμη κι εξουσία, μια ευτυχία κόστους ευκαιρίας και μηδενικού αθροίσματος. Γελάει το σύμπαν μαζί μας, η ντροπή της κοσμογονίας. Και ποια είναι η διέξοδος; Υπάρχει; Μπορούμε να την δούμε; Κι αν την δούμε θα την αξιοποιήσουμε; Ποια φιλοσοφία, ποια κοσμογονία, ποια πίστη θα μας δώσει τις απαντήσεις! Όλες οι πλευρές αντιμάχονται και υπερμάχονται της μοναδικής αλήθειας, υπόσχονται αιώνια λύτρωση.
Advertisment
Πόσο μικρόπνοο και πόσο τραγικά ανθρώπινο! Και μόνο που μιλάμε για την υπέρτατη συμπαντική δύναμη την ευτελίζουμε, αφού για να την εξηγήσουμε πρέπει να την υποβιβάσουμε, να την υποβαθμίσουμε στο ανθρωπίνως κατανοητό, δίχως να αντιλαμβανόμαστε ούτε στο ελάχιστο το αέναο μεγαλείο της.
Διέξοδος! Υπάρχει; Ίσως για αρχή να σκεφτούμε πέρα από τα όριά μας, το χρόνο και το καρτεσιανό μας πεδίο. Ας αναλογιστούμε την επίδραση κάθε σκέψης στο ανθρώπινο είδος και όχι μόνο στο άτομο, και κυρίως στον εαυτό μας. Ας εστιάσουμε σε ένα σύστημα αξιών που αντέχει στο χρόνο και δεν ανταποκρίνεται σε παροδικές ανάγκες ενός σαθρού κοινωνικού συστήματος. Με λίγα λόγια, να κατανοήσουμε τι είναι καλό για το είδος μας τώρα και στο απώτερο μέλλον. Αυτό θα ξεκαθαρίσει και την κουβέντα για το τι είναι πραγματικά ηθικό, μέσα από αντικειμενικές και υπερβατικές αξίες, όχι μέσα από κοντόφθαλμες και σκοταδιστικές πεποιθήσεις που μονάχα αλλοτριώνουν το ανθρώπινο είδος και ρίχνουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια σε δυσμένεια.
Ο νους μιμείται τη φύση κι αυτό είναι το παράδοξο της συνειδητότητας. Νιώθουμε ικανοί να εξηγήσουμε τον κόσμο αλλά και τη θέση του εαυτού μας μέσα σε αυτόν, δίχως να αντιλαμβανόμαστε και πόσο περιοριστικό είναι αυτό συνάμα. Λειτουργούμε όπως ο φυσικός κόσμος, νιώθουμε μέρος του, έχουμε όμως και τους ίδιους περιορισμούς. Αντιλαμβανόμαστε αυτό που είμαστε φτιαγμένοι να αντιλαμβανόμαστε όχι αυτό που πραγματικά είναι.
Αν αρχίσουμε να πιστεύουμε στον εαυτό μας, αλλά συνάμα να τον θέτουμε και υπό αμφισβήτηση, αυτό θα μας δώσει την ώθηση να συνεχίσουμε την αναζήτηση και να απαλλαγούμε από το «Φαινόμενο Truman». Όπως δηλαδή στην γνωστή ταινία “The Truman Show” όπου ο πρωταγωνιστής είχε μεγαλώσει σε έναν τεχνητό μικρόκοσμο και είχε πιστέψει πως αυτός είναι όλος κι όλος ο κόσμος. Γιατί το μυαλό του είχε εκπαιδευτεί στα περιορισμένα και περιοριστικά του όρια, δεν μπορούσε να αντιληφθεί πέρα από αυτόν. Ο πρωταγωνιστής όμως άρχισε να βλέπει τα σημάδια και να αμφισβητεί, μέχρι που πήρε την απόφαση να ξεπεράσει τα όριά του και τους φόβους του, βγαίνοντας τελικά από αυτό το διαβολικά καλοστημένο τηλεοπτικό σόου.
Η αλήθεια είναι πως δεν ξέρουμε τι έγινε αφότου βγήκε από το στημένο στούντιο, ίσως ο εγκέφαλός του να αδυνατούσε να αντιληφθεί, τουλάχιστον στην αρχή σε κατάσταση σοκ, τις διαστάσεις του πραγματικού κόσμου. Κι αυτή είναι όμως η ασυνείδητη δικαιολογία μας, φοβόμαστε αυτό το σοκ μπροστά στην υπέρτατη αλήθεια. Κι έτσι, απλά επαναπαυόμαστε στον μικρόκοσμο που δημιουργήθηκε για να δαμάσει την επιθυμία μας για την πραγματική γνώση. Ας αρχίσουμε όμως να βλέπουμε τα σημάδια, να τολμήσουμε να σκεφτούμε πέρα από τα όριά μας και ίσως να μας περιμένει ο δικός μας άγγελος από την άλλη πλευρά για να μας δείξει το καινούργιο, να μας ξεναγήσει στον αληθινό κόσμο.
Κι αν όλα αυτά μοιάζουν μακρινά, κοίτα τη θάλασσα και σκέψου τι είναι αυτό που σε κάνει να ταξιδεύεις. Είναι ο ορίζοντάς της που δεν σε περιορίζει και σε κάνει να νιώθεις πιο κοντά στο ποθητό. Μόνο τότε ο θάνατος μοιάζει πιο γλυκός, πιο οικείος, μια ιδέα και μόνο. Έναν φάρο κι έναν γλάρο, αυτό μονάχα χρειάζεται η ψυχή για να ταξιδέψει. Γιατί η ψυχή ξέρει, αρκεί να την ακούσεις και να πιείς αγκαλιά της λίγη θάλασσα. Κι αν αγαπάς τη ζωή, δέξου τη μοίρα της κι άσε την να ταξιδέψει. Αυτό που η συνειδητότητά σου αντιλαμβάνεται είναι μόνο ένα μέρος της, εγκλωβισμένη σε έναν ουροβόρο φαύλο κύκλο. Δημιουργήθηκε σε μια στιγμή θεϊκής αδυναμίας, σε μια προσπάθεια να προσφέρει μια ψευδαίσθηση ασφάλειας, να μας προστατέψει από το φως.
Γιατί όμως; Μοιάζει και με τιμωρία, με απαγόρευση, ίσως επειδή δεν είμαστε ακόμα αρκετά ώριμοι. Η αληθινή μαγεία της ζωής κρύβει διαστάσεις που ο νους αδυνατεί να κατανοήσει, πέρα από έναν πεπερασμένο κύκλο. Για να τις δούμε πρέπει να απελευθερωθούμε από τη συνειδητότητα, είναι ένα ψέμα. Πρέπει το είδος μας να ωριμάσει και να αναλάβει τις ευθύνες του, όχι να τις αποδίδει σε ένα θεό που τιμωρεί και συγχωρά, άλλο ένα δημιούργημα της ένοχης συνείδησής μας. Τότε θα μπορέσουμε να κάνουμε το επόμενο βήμα, να βάλουμε στόχο μας τα άστρα, ότι είμαστε προορισμένοι για κάτι ανώτερο και να προσπαθήσουμε να το πετύχουμε, με τη συμπεριφορά μας, με τις πράξεις μας, με την συνύπαρξή μας. Δυστυχώς, μοιάζει να απέχουμε πολύ από αυτό!
Αντώνης Γαβαλάς
Υ.Γ. Το παρόν κείμενο είναι προϊόν προσωπικής αναζήτησης που τροφοδοτείται από πολυετή μελέτη διάφορων γνωστικών πεδίων και παρατήρησης του κόσμου. Ωστόσο, ας μην θεωρηθεί ένα επιστημονικά εμπεριστατωμένο κείμενο, παρά μια φιλοτεχνημένη άποψη με λογοτεχνική διάθεση, με σκοπό να συμπαρασύρει και άλλες ψυχές προς την αναζήτηση και τελικά την ουσιαστική γνώση και τη δημιουργία που θα μας απελευθερώσουν, θα μας ανυψώσουν, θα μας ενώσουν παντοτινά.
