Ας είμαστε ειλικρινείς. Όταν δεν έχεις να φας, όταν το ενοίκιο σε κυνηγάει και όταν κάθε μέρα μοιάζει με αγώνα επιβίωσης, το τελευταίο που σε νοιάζει είναι η “αυτοπραγμάτωση”. Δεν σε ενδιαφέρει να “ανακαλύψεις τον ανώτερο εαυτό σου” – θέλεις απλά να πληρώσεις τους λογαριασμούς και να μην τρελαθείς από το άγχος.
Και αυτό είναι και το απολύτως λογικό.
Advertisment
Η πυραμίδα του Μάσλοου μας λέει ότι οι άνθρωποι πρέπει πρώτα να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες (φαγητό, στέγη, ασφάλεια), πριν αρχίσουν να σκέφτονται πιο “ανώτερα” πράγματα, όπως η αυτοεκτίμηση και η προσωπική ανάπτυξη. Πρόκειται για μία θεωρία που ανέπτυξε ο ψυχολόγος Αβραάμ Μάσλοου και εξηγεί τι χρειάζεται ένας άνθρωπος για να νιώσει ολοκληρωμένος και ευτυχισμένος.
Σύμφωνα με τον Μάσλοου, οι ανθρώπινες ανάγκες οργανώνονται σε πέντε επίπεδα, από τα πιο βασικά (επιβίωση) μέχρι τα πιο “ανώτερα” (αυτοπραγμάτωση). Η ιδέα είναι απλή: αν δεν καλύψεις πρώτα τα βασικά, δεν μπορείς να προχωρήσεις στα επόμενα στάδια.
Τα 5 επίπεδα της πυραμίδας του Μάσλοου:
1.Φυσιολογικές ανάγκες – Φαγητό, νερό, ύπνος, στέγη. Αν δεν έχεις αυτά, όλα τα άλλα είναι πολυτέλεια.
Advertisment
2.Ανάγκες ασφάλειας – Σταθερότητα, δουλειά, υγεία, οικονομική ασφάλεια. Όταν δεν ξέρεις αν θα έχεις να φας αύριο, δεν μπορείς να σκεφτείς τίποτα άλλο.
3.Κοινωνικές ανάγκες – Φιλία, αγάπη, οικογένεια, αίσθηση ότι ανήκεις κάπου. Ο άνθρωπος δεν είναι φτιαγμένος να ζει μόνος του.
4.Αυτοεκτίμηση – Σεβασμός, αυτοπεποίθηση, αίσθηση επιτυχίας. Όταν νιώθεις ότι αξίζεις, μπορείς να πετύχεις περισσότερα.
5.Αυτοπραγμάτωση – Όταν φτάνεις στο σημείο να ζεις τη ζωή που πραγματικά θέλεις, να εξελίσσεσαι και να προσφέρεις στους άλλους.
Με απλά λόγια: Αν πεινάς, δεν σε νοιάζει η φιλοσοφία. Αν δεν έχεις δουλειά, δεν σκέφτεσαι την αυτοπραγμάτωση.
Σκέψου τη ζωή σαν ένα βιντεοπαιχνίδι. Πρέπει να περάσεις όλα τα επίπεδα, πριν ανακηρυχθείς Νικητής.
Οπότε, ας αφήσουμε τις θεωρίες και ας μιλήσουμε πρακτικά. Αν αυτή τη στιγμή νιώθεις ότι η ζωή σε έχει στριμώξει, εδώ θα βρεις ρεαλιστικές λύσεις για να σταθείς στα πόδια σου, βήμα-βήμα.
1. Βασικές ανάγκες: Όταν το ψυγείο είναι άδειο και το νοίκι τρέχει
Αν αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο σου πρόβλημα είναι “Πώς θα φάω αύριο;” ή “Πώς θα πληρώσω το ρεύμα;”, τότε το πρώτο βήμα είναι να βρεις άμεσες λύσεις.
Τι μπορείς να κάνεις ΣΗΜΕΡΑ:
Βρες βοήθεια χωρίς ντροπή
- Αν δεν έχεις φαγητό, υπάρχουν κοινωνικά παντοπωλεία, συσσίτια και οργανώσεις που μπορούν να σε βοηθήσουν. Μην ντρέπεσαι – όλοι περνάμε δύσκολες φάσεις.
- Αν κινδυνεύεις να μείνεις χωρίς σπίτι, ψάξε για προγράμματα κοινωνικής στέγασης ή φιλοξενία από φίλους/οικογένεια.
Βρες μια άμεση πηγή εισοδήματος
- Δεν έχεις δουλειά; Ξεκίνα από οποιαδήποτε εργασία μπορεί να σου φέρει γρήγορα χρήματα: delivery, καθαριότητα, μεροκάματα.
- Αν έχεις ίντερνετ, δοκίμασε online εργασίες (π.χ. μεταφράσεις, εξυπηρέτηση πελατών, μικροδουλειές).
Μείωσε τα έξοδα στο ελάχιστο
- Κόψε ό,τι δεν είναι απαραίτητο. Συνδρομές, ακριβό φαγητό, περιττές αγορές – όλα αυτά μπορούν να περιμένουν.
- Αν έχεις χρέη, επικοινώνησε με τις εταιρείες και ζήτησε διακανονισμό.
Στόχος: Να εξασφαλίσεις ότι έχεις φαγητό, στέγη και βασικές ανάγκες καλυμμένες.
2. Ανάγκες ασφάλειας: Όταν θες να νιώσεις ότι η ζωή σου δεν είναι το «survivor»
Εντάξει, κατάφερες να φας και να κοιμηθείς κάτω από μια στέγη που δεν απειλεί να σε πετάξει έξω. Συγχαρητήρια! Αλλά τώρα έρχεται το επόμενο μεγάλο ερώτημα: “Θα συνεχίσω να ζω έτσι μέρα με τη μέρα ή θα βρω έναν τρόπο να νιώσω λίγο πιο ασφαλής;”
Γιατί, ας το παραδεχτούμε, το να ζεις με την αδρεναλίνη στο κόκκινο κάθε μήνα, δεν είναι ακριβώς το όνειρο κανενός.
Πώς να αποκτήσεις ασφάλεια στη ζωή σου (χωρίς να γίνεις μοναχός στο Θιβέτ)
Βρες μια πιο σταθερή δουλειά
- Αν η δουλειά σου είναι περιστασιακή, ψάξε για κάτι πιο σταθερό. Δεν λέμε να γίνεις CEO αύριο, αλλά τουλάχιστον κάτι που να μην σε κάνει να αναρωτιέσαι, κάθε βράδυ, αν θα έχεις δουλειά την επόμενη εβδομάδα.
- Αν έχεις δεξιότητες, σκέψου πώς μπορείς να τις αξιοποιήσεις καλύτερα. Ξέρεις να φτιάχνεις πράγματα; Μπορείς να προσφέρεις υπηρεσίες επισκευών. Είσαι καλός στο να πείθεις κόσμο; Ίσως η πώληση να είναι για σένα.
Φτιάξε ένα μικρό ταμείο έκτακτης ανάγκης (ναι, ακόμα κι αν νομίζεις ότι είναι αδύνατο)
- Ξεκίνα με έστω 5-10 ευρώ την εβδομάδα. Μπορεί να φαίνεται λίγο, αλλά θα σου δώσει την αίσθηση του ελέγχου. Και πίστεψέ με, όταν έρθει η στιγμή που θα χρειαστείς αυτά τα χρήματα, θα ευχαριστείς τον εαυτό σου.
- Αν έχεις χρέη, διαπραγματεύσου με τις τράπεζες ή τις εταιρείες για καλύτερους όρους. Μην περιμένεις να το κάνουν αυτοί για σένα – δεν είναι φιλανθρωπικό ίδρυμα.
Φρόντισε την ψυχική σου υγεία (γιατί αν καταρρεύσεις, όλα τα άλλα πάνε περίπατο)
- Αν νιώθεις άγχος ή πίεση, μίλα με κάποιον. Υπάρχουν δωρεάν γραμμές υποστήριξης που μπορούν να σε βοηθήσουν.
- Βρες μια καθημερινή ρουτίνα που σου δίνει ηρεμία. Όχι, δεν χρειάζεται να κάνεις γιόγκα στην ανατολή τού ηλίου – ακόμα και το να βγεις για έναν περίπατο ή να ακούσεις μουσική μπορεί να κάνει τη διαφορά.
Στόχος: Να νιώθεις ότι έχεις έναν βαθμό ελέγχου στη ζωή σου και ότι δεν ζεις σε κατάσταση μόνιμης κρίσης.
3. Κοινωνικές ανάγκες: Όταν συνειδητοποιείς ότι δεν είσαι ρομπότ
Εντάξει, έχεις φαγητό, έχεις μια δουλειά που (τουλάχιστον) πληρώνει τους λογαριασμούς, και δεν ανησυχείς κάθε μέρα αν θα σε πετάξουν έξω από το σπίτι. Και τώρα τι;
Τώρα είναι η στιγμή που καταλαβαίνεις ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει μόνος του. Όσο και να λες “δεν χρειάζομαι κανέναν”, η αλήθεια είναι ότι όλοι έχουμε ανάγκη από ανθρώπους γύρω μας.
Πώς να ξαναχτίσεις τις κοινωνικές σου σχέσεις (χωρίς να γίνεις ο τύπος που στέλνει 50 μηνύματα στη σειρά)
Βρες ανθρώπους που σε στηρίζουν
- Αν έχεις απομακρυνθεί από φίλους ή οικογένεια λόγω δυσκολιών, δοκίμασε να ξαναχτίσεις αυτές τις σχέσεις. Ένα απλό “Τι κάνεις; Μου έλειψες” μπορεί να ανοίξει πόρτες.
- Αν δεν έχεις υποστηρικτικό περιβάλλον, βρες ομάδες υποστήριξης ή εθελοντικές δράσεις. Υπάρχουν άνθρωποι εκεί έξω που καταλαβαίνουν τι περνάς.
Μην ντρέπεσαι να ζητήσεις βοήθεια
- Δεν είναι αδυναμία να πεις “Δεν είμαι καλά, μπορώ να μιλήσω με κάποιον;”.
- Αν έχεις ανάγκη για δουλειά, στέγη ή υποστήριξη, μίλα με ανθρώπους που μπορούν να σε βοηθήσουν.
Δώσε πριν ζητήσεις
- Μερικές φορές, το να βοηθήσεις κάποιον άλλο μπορεί να σε βοηθήσει περισσότερο από όσο νομίζεις.
- Αν έχεις χρόνο, γίνε εθελοντής. Αν έχεις μια δεξιότητα, προσφέρσου να βοηθήσεις κάποιον.
Στόχος: Να νιώσεις ότι ανήκεις κάπου, ότι δεν είσαι μόνος και ότι έχεις ανθρώπους γύρω σου που σε στηρίζουν.
4. Αυτοεκτίμηση: Όταν θες να νιώθεις περήφανος για τον εαυτό σου
Κάπου εδώ αρχίζει να αλλάζει το παιχνίδι. Δεν είσαι πια σε κατάσταση επιβίωσης – τώρα αρχίζεις να σκέφτεσαι “Τι αξίζω πραγματικά;”.
Και η απάντηση είναι: Περισσότερα από όσα νομίζεις.
Πώς να ανεβάσεις την αυτοεκτίμησή σου (χωρίς να χρειαστείς 100 affirmations στον καθρέφτη)
Βάλε μικρούς στόχους και πέτυχέ τους
- Δεν χρειάζεται να αλλάξεις τη ζωή σου σε μια μέρα. Ξεκίνα με κάτι μικρό: “Θα αποταμιεύσω 50 ευρώ αυτόν τον μήνα”, “Θα μάθω μια νέα δεξιότητα”, “Θα βρω μια καλύτερη δουλειά”.
- Κάθε μικρή νίκη σε κάνει να νιώθεις πιο δυνατός.
Μάθε κάτι νέο
- Αν έχεις χρόνο, βρες δωρεάν online μαθήματα.
- Αν έχεις μια δεξιότητα, βελτίωσέ την και αξιοποίησέ την επαγγελματικά.
Σταμάτα να συγκρίνεσαι με άλλους
- Ο καθένας έχει τη δική του διαδρομή. Το ότι κάποιος άλλος φαίνεται να “τα έχει όλα” δεν σημαίνει ότι δεν έχει τα δικά του προβλήματα.
- Συγκρίσου μόνο με τον εαυτό σου του χθες.
Στόχος: Να νιώθεις ότι αξίζεις και ότι μπορείς να πετύχεις.
5. Αυτοπραγμάτωση: Όταν μπορείς να δώσεις πίσω
Αν έχεις φτάσει ως εδώ, σημαίνει ότι έχεις περάσει από όλα τα προηγούμενα στάδια. Έχεις παλέψει, έχεις μάθει, έχεις πέσει και έχεις σηκωθεί. Και τώρα, μπορείς να κάνεις κάτι ακόμα πιο σημαντικό: να δώσεις πίσω.
Τι σημαίνει αυτοπραγμάτωση στην πράξη;
Βοήθησε άλλους που περνούν όσα πέρασες κι εσύ
- Θυμάσαι πώς ήταν όταν δεν είχες τίποτα; Κάποιος σε βοήθησε – ή ίσως ευχόσουν να το είχε κάνει. Τώρα μπορείς να γίνεις εσύ αυτός ο άνθρωπος.
- Μπορείς να προσφέρεις συμβουλές, υποστήριξη ή ακόμα και μικρές πράξεις καλοσύνης.
Γίνε μέντορας για κάποιον που ξεκινά από το μηδέν
- Αν έχεις αποκτήσει γνώσεις ή εμπειρίες, μοιράσου τις.
- Βοήθησε κάποιον να βρει δουλειά, να μάθει μια δεξιότητα, να σταθεί στα πόδια του.
Δημιούργησε κάτι που έχει αξία για εσένα και τους άλλους
- Ίσως είναι μια επιχείρηση, ένα κοινωνικό έργο, ένα βιβλίο, μια ομάδα υποστήριξης.
- Ό,τι κι αν είναι, θα σου δώσει νόημα και σκοπό.
Στόχος: Να ζήσεις μια ζωή που δεν είναι μόνο για εσένα, αλλά και για τους άλλους.
Συμπέρασμα
Δεν έχει σημασία πού βρίσκεσαι σήμερα. Μπορείς να προχωρήσεις μπροστά, βήμα-βήμα. Ξεκίνα από τα βασικά, βρες σταθερότητα, χτίσε σχέσεις, ανέβασε την αυτοπεποίθησή σου και τελικά, ζήσε τη ζωή που θέλεις. Γιατί τελικά, ναι αυτό είναι η οικονομική ευεξία. Να περνάς τα στάδια της Πυραμίδας του Μάσλοου, να αποκτάς σταθερότητα, αυτοπεποίθηση και τελικά να ζεις τη ζωή που πραγματικά θέλεις.
Είσαι έτοιμος να κάνεις το πρώτο βήμα;
- Η πυραμίδα του Μάσλοου και η οικονομική ευεξία: Ένας πραγματικός οδηγός για να σταθείς στα πόδια σου - 9 Απριλίου 2025
- Η μεταμόρφωση μέσα από την απώλεια: Όταν η καρδιά, το μυαλό και η ψυχή μαθαίνουν να ξαναζούν - 25 Φεβρουαρίου 2025
- Η σημασία της εκπαίδευσης των παιδιών στον Οικονομικό Εγγραμματισμό - 13 Φεβρουαρίου 2025
