Ανάλογα με το τι τρώμε καθημερινά, οι τροφές που βασίζονται σε σόγια, όπως το τόφου, το γάλα σόγιας, το μίσο και άλλες, ακούγονται κλασικές υγιείς τροφές. Αλλά προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ορισμένα ανησυχητικά στοιχεία σε σχέση με την υγεία μας. Ποια είναι τελικά η αλήθεια; Η κατανάλωση σόγιας επηρεάζει ή όχι την υγεία μας και αν ναι, με ποιο τρόπο;
Όπως συμβαίνει συχνά σε ζητήματα διατροφής, οι απαντήσεις δεν είναι μαύρο ή άσπρο. Κατά το μεγαλύτερο μέρος, οι τροφές που βασίζονται στη σόγια είναι από τις καλύτερες και πιο υγιεινές στον πλανήτη μας. Οι σπόροι σόγιας αποτελούν φυτική πηγή πρωτεΐνης, μετάλλων και βιταμινών.
Advertisment
Και αν και υπάρχουν ορισμένες έρευνες που δείχνουν την αρνητική πλευρά της τροφής αυτής, είναι σημαντικό να σκεφτόμαστε για όλες τις τροφές σε πλαίσια. Η κατανάλωση αγνών τροφών από τη φύση είναι σούπερ θρεπτική, αλλά η λήψη συμπληρωμάτων ή η επεξεργασμένη τους τροφή κατά πόσο επηρεάζει θετικά την υγεία μας;
Γιατί η σόγια είναι ένα τόσο αμφιλεγόμενο τρόφιμο;
Ας κάνουμε ένα ταξίδι στο χρόνο και ας πάμε στο 1990, όταν οι τροφές από σόγια άρχισαν να κατακλύζουν σταδιακά την αγορά. Εκείνη την εποχή, πολλοί ειδικοί πίστευαν ότι η σόγια είχε την ικανότητα να καταπολεμά προβλήματα, όπως παχυσαρκία, καρδιοπάθειες, ακόμα και καρκίνο.
Άλλωστε, οι Ασιάτες τρέφονται με τόνους σόγιας και οι έρευνες έδειχναν ότι αυτοί οι πληθυσμοί είχαν σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας, καρδιοπάθειας και καρκίνο του μαστού. Μήπως η σόγια ήταν η τροφή θαύμα;
Advertisment
Όχι απαραίτητα. Εκείνες οι μελέτες ερευνούσαν συσχετίσεις όχι αιτιώδεις σχέσεις. Η υγεία και μακροζωία των Ασιατών μπορεί να οφείλονται σε πολλούς άλλους παράγοντες: στην κληρονομικότητα, τον τρόπο ζωής και την υπόλοιπη διατροφή τους.
Όταν οι ερευνητές έριξαν μια προσεκτικότερη ματιά στο τι κάνει τη σόγια τόσο υγιεινή, βρήκαν ότι περιέχει ουσίες που μοιάζουν με οιστρογόνα και ονομάζονται ισοφλαβόνες. Κάποια ευρήματα ανέφεραν ότι αυτές οι ουσίες όμως μπορούσαν να δημιουργήσουν προβλήματα υγείας, όπως μείωση της γονιμότητας και ορμονικές ανισορροπίες.
Τι γνωρίζουμε σήμερα;
Όπως και με όλες τις τροφές, οι ειδικοί δεν γνώριζαν τα πάντα για τη σόγια. Αλλά οι έρευνες τελευταίων ετών δείχνουν ότι η μέτρια κατανάλωση ελάχιστα επεξεργασμένων τροφών με σόγια έχει ορισμένα χρήσιμα οφέλη στην υγεία μας. Η σόγια μπορεί να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων καρκίνων, ανάμεσα σε άλλες χρόνιες παθήσεις.
Η πλειοψηφία των πρόσφατων ερευνών έχει βρει ότι η ανεπεξέργαστη σόγια δεν αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού, όπως λεγόταν παλαιότερα και μάλιστα η υψηλή κατανάλωσή της θα μπορούσε να προσφέρει ακόμα και προστασία. Άλλα ευρήματα δείχνουν ότι η σόγια μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του γαστρεντερικού συστήματος και έχει προστατευτική επίδραση στους επιζώντες του καρκίνου του προστάτη. Γενικά πάντως, μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες συνδέεται επίσης με χαμηλά ποσοστά καρκίνου του εντέρου.
Βελτιώνει τη γονιμότητα και βοηθά στις εξάψεις
Αυτό πιθανότατα οφείλεται στις ισοφλαβόνες της σόγιας. Ωστόσο, η κατανάλωση δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να είναι υπερβολική. Η κατανάλωση ισοφλαβόνων από σόγια άνω των 100mg σε καθημερινή βάση έχει συνδεθεί με μειωμένη λειτουργία των ωοθηκών.
Η κατανάλωση σόγιας αντί για κρέας μπορεί να προστατεύσει την καρδιά μας
Πρώιμες έρευνες έδειχναν ότι η σόγια μπορεί να μειώσει τα επίπεδα της κακής χοληστερόλης. Αλλά πιο πρόσφατα ευρήματα έχουν δείξει ότι ίσως και να μην ισχύει, και το 2008, η Αμερικάνικη Ένωση για την καρδιά είπε ότι δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν αυτή τη συσχέτιση.
Ωστόσο, είναι ασφαλές να πούμε ότι η σόγια έχει κάποια θετική επίδραση. Κι αυτό διότι η αντικατάσταση των ζωικών τροφών με φυτικές όπως η σόγια μειώνει την πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών και να αυξήσει τις φυτικές ίνες, και τα δύο στοιχεία ωφέλιμα για την καρδιά.
Ποιος είναι λοιπόν ο καλύτερος τρόπος να ενσωματώσουμε τη σόγια στη διατροφή μας και πόσο συχνά μπορούμε να την καταναλώσουμε; Όπως και με όλες τις τροφές, το μέτρο είναι το καλύτερο. Γενικά, 3-5 μερίδες ελάχιστα επεξεργασμένης σόγιας την εβδομάδα είναι η καλύτερη ποσότητα. Αν δεν είστε όμως βέβαιοι ή υπάρχει κάποια πάθηση, είναι καλύτερα πριν να κάνετε μια ερώτηση στον γιατρό σας.
Πηγές:
https://link.springer.com/article/10.1007/s00394-014-0824-7
https://www.mdanderson.org/publications/focused-on-health/soy-cancer.h18-1589046.html
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3139237/
https://www.mdpi.com/2072-6643/8/12/754/htm#B423-nutrients-08-00754
