Με απλά λόγια, τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί που πλέον καταναλώνουμε και σε μορφή συμπληρωμάτων, με στόχο να επηρεάσουμε τα βακτήρια του εντέρου. Η ιδέα της βελτίωσης της γαστρεντερικής μας υγείας, μέσω κατανάλωσης ζωντανών μικροοργανισμών δεν είναι καθόλου καινούρια, αλλά εντοπίζεται σχεδόν 100 χρόνια πριν.
Σήμερα, ωστόσο, η πρακτική αυτή είναι πολύ συνηθισμένη. Πλέον όλα τα φαρμακεία πωλούν τέτοια σκευάσματα προβιοτικών σε διάφορες μορφές και με διάφορα επιπλέον συστατικά που υπόσχονται βελτιωμένη εντερική υγεία.
Advertisment
Παρά την ολοένα και αυξανόμενη απήχηση και τα εντυπωσιακά αποτελέσματα που ισχυρίζονται οι εταιρίες ότι προσφέρουν, οι έρευνες για τα πιθανά οφέλη των προβιοτικών είναι ακόμα σχετικά λίγες και όχι εντελώς θετικές. Για παράδειγμα, μια πρόσφατη μελέτη – την οποία οι ερευνητές δεν σχεδίασαν ακριβώς για να εξετάσουν την αποτελεσματικότητα των προβιοτικών – αποκάλυψε τυχαία ορισμένα αρνητικά στοιχεία γι’ αυτά.
Μηχανικοί από το Πανεπιστήμιο του Τέξας χρησιμοποίησαν τελευταία τεχνολογία, για να μπορέσουν να συνδέσουν ανθρώπινα κύτταρα με μικροτσίπ και, ανάλογα με τον κυτταρικό τύπο που επέλεγαν, να τα παρακολουθούν να μιμούνται τα όργανα του σώματος. Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες ήθελαν να καταλάβουν γιατί εμφανίζονται φλεγμονές στο πεπτικό σύστημα.
Το έργο τους δημοσιεύτηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences, σε μια μελέτη που δείχνει για πρώτη φορά ότι αυτή η τεχνική μπορεί να μας δώσει πληροφορίες για την ανάπτυξη διάφορων παθήσεων.
Advertisment
Φλεγμονές του εντέρου
Μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες δυσκολεύονταν να κατανοήσουν ακριβώς το γιατί και το πώς αναπτύσσονται οι φλεγμονές του εντέρου. Η διαδικασία περιλαμβάνει την επικοινωνία ανάμεσα σε επιθηλιακά κύτταρα που βρίσκονται στο έντερο, στο ανοσοποιητικό σύστημα και στο μικροβίωμα.
Αυτά τα στοιχεία εμπλέκονται σε έναν χημικό διάλογο που συνεπάγεται μια σειρά εκκρίσεων – και ο εντοπισμός αυτών των αλληλεπιδράσεων είναι δύσκολος. Η προαναφερθείσα, λοιπόν, έρευνα ήθελε να κατανοήσει αν η τεχνική που ακολούθησαν οι ειδικοί μπορούσε να αποκαλύψει ορισμένες απαντήσεις.
Η ερευνητική ομάδα συμπέρανε ότι η κύρια αιτία των εντερικών φλεγμονών είναι η υγεία του εντερικού επιθηλίου – συγκεκριμένα, η διαπερατότητά τους. Το εντερικό επιθήλιο είναι ένα λεπτό στρώμα κυττάρων που έχει προστατευτικό ρόλο – εμποδίζει τις τοξίνες και τα βακτήρια να περάσουν μέσα από το έντερο στο υπόλοιπο σώμα, κάτι που θα αποδεικνυόταν βλαβερό.
Πώς σχετίζονται όμως τα προβιοτικά;
Ως μέρος της έρευνάς τους, οι επιστήμονες μελέτησαν και την επίδραση των προβιοτικών. Βρήκαν ότι τα αποκαλούμενα ως καλά βακτήρια μπορεί να είναι υγιεινά για ορισμένους ανθρώπους, αλλά να έχουν αρνητική επίδραση σε άλλους. Φαίνεται ότι η επίδρασή τους εξαρτάται από την αποτελεσματικότητα του εντερικού επιθηλίου.
«Αν το εντερικό τείχος έχει καταστραφεί, τα προβιοτικά μπορεί να αποδειχτούν το ίδιο βλαβερά όπως όλα τα άλλα βακτήρια που δραπετεύουν και φτάνουν στο υπόλοιπο σώμα», αναφέρει ο κύριο ερευνητής Woojung Shin.
Ο Shin είναι μηχανικός βιοϊατρικής και επισημαίνει πως όταν το εντερικό τείχος είναι υγιές, τότε τα προβιοτικά είναι ευεργετικά για τον οργανισμό. Σε αντίθετη περίπτωση, κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό.
Η δυσλειτουργία της επιθηλιακής μεμβράνης – που προκαλεί και συμπτώματα διαρρέοντος εντέρου – φαίνεται να παίζει ένα ρόλο και σε διάφορες άλλες παθήσεις, όπως στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, στην παχυσαρκία, σε τροφικές αλλεργίες και στην κοιλιοκάκη.
Στο μέλλον, η ίδια ερευνητική ομάδα σχεδιάζει να επεκτείνει τα ευρήματά της και να αναπτύξει ένα περισσότερο προσαρμοσμένο μοντέλο για τις εντερικές παθήσεις, ειδικά στο πώς εξαπλώνεται ο καρκίνος και πώς επιδρούν τα αντικαρκινικά φάρμακα.
Συνεπώς, αν και απαιτείται περαιτέρω έρευνα, η μελέτη αυτή έρχεται να αμφισβητήσει την τόσο συνηθισμένη πια πρακτική των προβιοτικών. Λόγω της τεράστιας εξάπλωσής τους, χρειάζεται να προσέξουμε λίγο παραπάνω αν τα συμπληρώματα αυτά τελικά βοηθούν όλους τους οργανισμούς.
Πηγή: www.pnas.org/content/early/2018/10/18/1810819115
