Η σημασία της εξάσκησης κατά την εκμάθηση και την τελειοποίηση νέων δεξιοτήτων, από απλές δραστηριότητες της καθημερινής ζωής μέχρι το παίξιμο ενός οργάνου ή ενός αθλήματος, παραμένει βαθιά ριζωμένη στο νου μας από την παιδική ηλικία.
Ωστόσο, οι περίοδοι ανάπαυσης μεταξύ αυτών των δραστηριοτήτων ή μαθησιακών περιόδων παίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο στη βελτίωση της απόδοσης. Οι βελτιώσεις στην απόδοση των δεξιοτήτων κατά τη διάρκεια της ανάπαυσης οφείλονται στην παγίωση της μνήμης, δηλαδή στην ενίσχυση των αναμνήσεων που σχηματίστηκαν κατά τη διάρκεια της εξάσκησης.
Advertisment
Οι επιστήμονες πίστευαν μέχρι πρόσφατα ότι η παγίωση της μνήμης που είναι απαραίτητη για την εκμάθηση δεξιοτήτων συνέβαινε κατά τη διάρκεια της ξεκούρασης, κατά τη διάρκεια ωρών ή ημερών μετά τις ώρες εξάσκησης, μα κυρίως κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η βελτίωση των κινητικών δεξιοτήτων μπορεί να επιτευχθεί ακόμη και κατά τη διάρκεια μιας μόνο συνεδρίας μάθησης που περιλαμβάνει διαστήματα εξάσκησης, τα οποία παρεμβάλλονται ανάμεσα σε περιόδους ανάπαυσης. Αυτή η βελτίωση οφείλεται κυρίως στην παγίωση της μνήμης που συμβαίνει κατά τη διάρκεια των περιόδων ανάπαυσης, γνωστή ως «μικρο-offline» μάθηση, και όχι κατά τη διάρκεια των περιόδων εξάσκησης.
Η εκμάθηση μιας σύνθετης δεξιότητας, όπως το παίξιμο ενός τραγουδιού στο πιάνο, περιλαμβάνει τη δημιουργία αναμνήσεων που ενσωματώνουν πολλαπλές απλές ενέργειες, όπως το πάτημα ενός συγκεκριμένου πλήκτρου, σε μια συγκεκριμένη ακολουθία. Μέχρι πρόσφατα, οι επιστήμονες δεν κατανοούσαν πλήρως τον μηχανισμό που διέπει τον σχηματισμό και την παγίωση των αναμνήσεων που εμπλέκονται στην εκμάθηση σύνθετων κινητικών δεξιοτήτων όσο είμαστε ξύπνιοι.
Advertisment
Είναι γνωστό ότι η παγίωση της μνήμης κατά τη διάρκεια του ύπνου γίνεται μέσω νευρωνικής επανάληψης. Η νευρωνική επανάληψη περιλαμβάνει την ενίσχυση των αναμνήσεων με την ενεργοποίηση των περιοχών του εγκεφάλου σε κατάσταση ηρεμίας με την ίδια ακολουθία που απαιτείται για την εκτέλεση της δραστηριότητας ή την εκμάθηση μιας δεξιότητας.
Ερευνητές του Αμερικάνικου Ινστιτούτου Νευρολογικών Διαταραχών και Εγκεφαλικών Επεισοδίων (NINDS), το οποίο αποτελεί μέρος του Αμερικάνικου Ινστιτούτου Υγείας, έδειξαν ότι η νευρωνική επανάληψη συμβαίνει κατά τη διάρκεια περιόδων ανάπαυσης μεταξύ των περιόδων εξάσκησης και συνδέονται με τη βελτίωση των επιδόσεων κατά τη διάρκεια της εκμάθησης δεξιοτήτων.
Επισημαίνοντας τη σημασία της μελέτης, ο επικεφαλής συγγραφέας Dr. Leonardo G. Cohen, σημειώνει: «… Αυτή η μελέτη είναι η πρώτη που δείχνει ότι η επαναληπτική αναπαραγωγή σε εγρήγορση προβλέπει την ταχεία παγίωση της δεξιότητας, η οποία είναι υπεύθυνη για την πρώιμη μάθηση». Τα ευρήματα της μελέτης δημοσιεύονται στο περιοδικό Cell Reports.
Το περιεχόμενο της έρευνας
Οι επιστήμονες ζήτησαν από 33 δεξιόχειρες συμμετέχοντες να επαναλάβουν μια νέα δεξιότητα πληκτρολόγησης με το αριστερό τους χέρι. Αυτό περιελάμβανε την ακριβή πληκτρολόγηση της ακολουθίας «41324» σε μια οθόνη υπολογιστή όσο το δυνατόν περισσότερες φορές κατά τη διάρκεια πολλαπλών περιόδων εξάσκησης των 10 δευτερολέπτων.
Η συνεδρία εξάσκησης διήρκεσε 12 λεπτά και περιλάμβανε 36 κύκλους εξάσκησης των 10 δευτερολέπτων, η κάθε μία από τις οποίες χωριζόταν από ένα διάλειμμα 10 δευτερολέπτων.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τη μαγνητοεγκεφαλογραφία (MEG), μια εξαιρετικά ευαίσθητη τεχνική σάρωσης του εγκεφάλου, για να καταγράψουν την εγκεφαλική δραστηριότητα του συμμετέχοντα κατά τη διάρκεια ολόκληρης της συνεδρίας εξάσκησης. Κατέγραψαν επίσης την εγκεφαλική δραστηριότητα 5 λεπτά πριν και μετά την έρευνα.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το μεγαλύτερο μέρος της βελτίωσης στο έργο της δακτυλογράφησης σημειώθηκε στο τέλος των πρώτων 11 προπονήσεων. Αυτή η βελτίωση οφειλόταν κυρίως σε μικρές βελτιώσεις που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια των διαστημάτων ανάπαυσης των 10 δευτερολέπτων και όχι των περιόδων εξάσκησης.
Κατά τη διάρκεια αυτών των διαστημάτων ηρεμίας, οι εγκεφαλικές σαρώσεις αποκάλυψαν νευρωνικά συμβάντα επανάληψης σε ένα συγκεκριμένο εγκεφαλικό δίκτυο που περιλαμβάνει τον μεσοκροταφικό και τον αισθητικοκινητικό φλοιό. Ο μεσοκροταφικός φλοιός περιλαμβάνει τον ιππόκαμπο και τον ενδορρινικό φλοιό, οι οποίοι βοηθούν στην κωδικοποίηση των αναμνήσεων αφηρημένων πληροφοριών.
Ο αισθητικοκινητικός φλοιός περιλαμβάνει περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην επεξεργασία των αισθητηριακών πληροφοριών και στο σχεδιασμό και την εκτέλεση κινήσεων. Οι συγγραφείς εικάζουν ότι τα γεγονότα νευρωνικής επανάληψης που περιλαμβάνουν τον ιππόκαμπο και τον αισθητικοκινητικό φλοιό θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην εδραίωση της μνήμης μιας σύνθετης δεξιότητας, ενσωματώνοντας μνήμες που σχετίζονται με αφηρημένες γνώσεις και τον σχεδιασμό και την εκτέλεση μιας κινητικής εργασίας.
«Η έντονη συμμετοχή της δραστηριότητας του ιππόκαμπου και του μεσοκροταφικού φλοιού στην [επανάληψη] μιας διαδικαστικής κινητικής μνήμης ήταν έκπληξη, δεδομένου ότι αυτός ο τύπος μνήμης θεωρείται συχνά ότι δεν απαιτεί τη συμβολή του ιππόκαμπου», σημειώνει ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης, Dr. Ethan Buch.
Η επανενεργοποίηση αυτών των περιοχών του εγκεφάλου συνέβη 20 φορές ταχύτερα από την ενεργοποίησή τους κατά την πραγματική εκτέλεση της εργασίας δακτυλογράφησης. Επιπλέον, αυτές οι νευρωνικές επαναλήψεις συνέβησαν συχνότερα κατά τη διάρκεια των διαστημάτων ανάπαυσης από ό,τι στα 5 λεπτά πριν και μετά την εξάσκηση. Η συχνότητα αυτών των νευρωνικών επαναλήψεων κατά τη διάρκεια των διαστημάτων ανάπαυσης συσχετιζόταν με το μέγεθος της βελτίωσης της απόδοσης της εργασίας.
Οι συγγραφείς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα γρήγορα και επαναλαμβανόμενα γεγονότα νευρωνικής επανάληψης θα μπορούσαν να ενισχύσουν τον συντονισμό μεταξύ των εγκεφαλικών περιοχών που εμπλέκονται κατά την εξάσκηση της δεξιότητας, με αποτέλεσμα την εδραίωση των αναμνήσεων και τη βελτίωση της κινητικής απόδοσης.
Πηγή:
www.medicalnewstoday.com/articles/why-taking-breaks-is-important-for-learning-new-skills
