Παίζετε ένα τόσο έντονο βιντεοπαιχνίδι και είστε τόσο συγκεντρωμένοι στο να φτάσετε στο επόμενο επίπεδο που δεν καταλαβαίνετε τι συμβαίνει γύρω σας. Δεν έχετε καμία αίσθηση του χρόνου που περνά. Αισθάνεστε υπέροχα. Βιώνετε ένα φαινόμενο που έχει ονομαστεί «ροή». Τρέχετε έναν μαραθώνιο και είστε τόσο επικεντρωμένοι στη γραμμή του τερματισμού που μετά βίας νιώθετε τον πόνο ή την κούραση μέχρι να τελειώσετε. Βιώνετε τη ροή.
«Η ροή είναι μια κατάσταση μέγιστης απόλαυσης που συμβαίνει όταν κάνετε κάτι που είναι δύσκολο και στο οποίο είστε ιδιαίτερα ικανοί», εξήγησε ο Richard Huskey, επίκουρος καθηγητής επικοινωνίας και γνωστικής επιστήμης του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις και συγγραφέας μιας νέας μελέτης πάνω στη ροή.
Advertisment
Η ροή λέγεται ότι κάνει καλό στην ευημερία μας – και υπάρχουν στοιχεία ότι μπορεί να αποκρούσει την κατάθλιψη, να αποτρέψει την επαγγελματική εξουθένωση και να μας κάνει πιο ανθεκτικούς. Την αναζητούμε, αλλά δεν καταλαβαίνουμε πολύ καλά πώς ο εγκέφαλος επιτρέπει τη ροή, δήλωσε ο Huskey.
Εξετάζοντας τη ροή στη χρήση των μέσων
Σε μια προσπάθεια να δει τι κάνει ο εγκέφαλος κατά τη διάρκεια της ροής, ο Huskey ηγήθηκε έρευνας που εξέτασε πώς οι άνθρωποι βιώνουν τη ροή ενώ παίζουν ένα βιντεοπαιχνίδι. Σε μια μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο Journal of Communication πρόσφατα, περισσότεροι από 140 συμμετέχοντες έπαιξαν ένα βιντεοπαιχνίδι. Κάποιοι συμμετείχαν σε ένα πείραμα ενώ έπαιζαν ένα παιχνίδι και ανέφεραν οι ίδιοι τις εμπειρίες τους. Άλλοι υποβλήθηκαν επίσης σε απεικόνιση του εγκεφάλου τους, ώστε οι ερευνητές να εξετάσουν πώς λειτουργούσε ο εγκέφαλός τους κατά τη διάρκεια της ροής.
Η ροή συμβαίνει, είπε ο Huskey, όταν οι δραστηριότητες είναι αρκετά ελκυστικές ώστε να εμπλέκουν πλήρως κάποιον σε σημείο που να μην αποσπάται σχεδόν καθόλου η προσοχή του, αλλά όχι τόσο δύσκολες ώστε η δραστηριότητα να προκαλεί απογοήτευση.
Advertisment
Ομοίως, ένα βιντεοπαιχνίδι που έχει σχεδιαστεί για ένα παιδί πιθανόν να μην κρατήσει έναν ενήλικα σε ροή. Πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία, εξήγησε. Όταν υπάρχει ισορροπία, το άτομο βιώνει μια εσωτερική ανταμοιβή. Πράγματα όπως το να φτάσουμε στο επόμενο επίπεδο ή να κερδίσουμε πόντους έχουν σημασία, αλλά γίνονται δευτερεύοντα. Το να παίζουμε απλώς το παιχνίδι και να βιώνουμε τη ροή είναι από μόνο του ανταμοιβή.
Η ροή απαιτεί υψηλό επίπεδο προσοχής. Για να το μετρήσουν αυτό, οι ερευνητές αποσπούσαν την προσοχή των παικτών σε διάφορα σημεία του παιχνιδιού με ένα έντονο ερέθισμα – έναν κόκκινο κύκλο που συνοδευόταν από έναν ήχο – ο οποίος εμφανιζόταν στην οθόνη σε μία από τις τέσσερις γωνίες του παιχνιδιού. Ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να ανταποκριθούν στο ερέθισμα όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι όταν οι άνθρωποι εστιάζουν την προσοχή τους σε μια εργασία, γίνονται πιο αργοί στο να ανταποκριθούν σε αυτά τα ερεθίσματα. Επομένως, αν η ροή απαιτεί υψηλό επίπεδο εστιασμένης προσοχής, τότε οι άνθρωποι θα πρέπει να ανταποκρίνονται πιο αργά όταν η δυσκολία του παιχνιδιού και η ικανότητα του παίκτη βρίσκονται σε ισορροπία. Αυτό ακριβώς διαπίστωσαν οι ερευνητές και μπορεί να εξηγήσει γιατί οι άνθρωποι είναι σε θέση να επικεντρώνονται σε εργασίες κατά τη διάρκεια της ροής αγνοώντας τους περισπασμούς.
Πώς ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τη ροή
Πολύ λίγες περιοχές στον εγκέφαλο είναι υπεύθυνες για μία μόνο γνωστική διαδικασία. Έτσι, δεν υπάρχει καμία συγκεκριμένη περιοχή «ροής» στον εγκέφαλο. Αντ’ αυτού, η ροή προκύπτει από δικτυωμένες αλληλεπιδράσεις μεταξύ πολλαπλών περιοχών του εγκεφάλου. Όταν πολλές περιοχές του εγκεφάλου συνδέονται πυκνά μεταξύ τους αλλά αραιά με άλλες περιοχές, αυτό ονομάζεται «αρθρωτή» διαμόρφωση δικτύου.
Είναι σημαντικό ότι η αρθρωτή οργάνωση του δικτύου είναι ενεργειακά αποδοτική. Η έρευνα δείχνει ότι κατά τη διάρκεια σύνθετων εργασιών, αυτή η αρθρωτή διαμόρφωση συχνά αναδιαμορφώνεται συνδέοντας διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου σε μια νέα οργάνωση. Αυτή η αναδιαμόρφωση ονομάζεται «ευελιξία» και θεωρείται ότι βοηθά τους ανθρώπους να ανταποκρίνονται προσαρμοστικά σε δύσκολα καθήκοντα.
«Στη μελέτη μας, δείξαμε ότι η ροή συνδέεται με μια ευέλικτη και αρθρωτή τοπολογία εγκεφαλικού δικτύου, η οποία μπορεί να προσφέρει μια εξήγηση για το γιατί η ροή γίνεται ταυτόχρονα αντιληπτή ως υψηλού ελέγχου και αβίαστη, ακόμη και όταν η δυσκολία της εργασίας είναι υψηλή», δήλωσε ο Huskey.
Με άλλα λόγια, ο εγκέφαλος στη ροή είναι αρκετά αποδοτικός. «Φανταστείτε να ψάχνετε τα κλειδιά σας το πρωί», πρόσθεσε ο Huskey. «Αν δεν ξέρετε πού βρίσκονται, θα πρέπει να επισκεφθείτε κάθε δωμάτιο του σπιτιού σας και να ανάψετε κάθε φως. Αυτό θα απαιτήσει πολλή ενέργεια. Αν όμως θυμάστε πού βρίσκονται τα κλειδιά σας, ακόμη κι αν τα αφήνετε σε διαφορετικό δωμάτιο κάθε μέρα, μπορείτε να πάτε στο σωστό δωμάτιο και να ανάψετε μόνο τα απαραίτητα φώτα. Από πολλές απόψεις, αυτό είναι παρόμοιο με τον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια της ροής – μόνο οι απαραίτητες δομές του εγκεφάλου είναι δικτυωμένες μεταξύ τους με έναν ενεργειακά αποδοτικό τρόπο».
Στα πειράματα, οι ερευνητές έδειξαν ότι η ισορροπία μεταξύ της δυσκολίας του παιχνιδιού και της ατομικής ικανότητας οδηγεί σε υψηλή αυτοαναφερόμενη ροή, υψηλά επίπεδα παρακινούμενης προσοχής και μια ευέλικτη και αρθρωτή τοπολογία εγκεφαλικού δικτύου.
Πηγή:
www.goodnewsnetwork.org/the-experience-of-being-in-the-flow-how-people-achieve-this-state-in-the-brain
