Σήμερα, πολλοί θεωρούν απολύτως σωστό να σχολιάζουν το μέγεθος ή το σχήμα κάποιου. Το στίγμα του βάρους, δυστυχώς, συνεχίζει να είναι διαδεδομένο. Δεν είναι μόνο σκληρό, αλλά και αντιπαραγωγικό, και παρόλα αυτά ανεξήγητα πανταχού παρόν στην κοινωνία. Έχει οδηγήσει στην εμφάνιση του κινήματος της θετικότητας του σώματος.
Η “θετικότητα του σώματος” θεμελιώθηκε στην πεποίθηση ότι όλοι μας πρέπει να έχουμε μια θετική εικόνα του σώματος και υποστηρίζει την αποδοχή όλων των σωμάτων, ανεξάρτητα από τις φυσικές ικανότητες, το μέγεθος, το φύλο, τη φυλή ή την εμφάνιση, και κατανοώ απόλυτα την εμφάνισή της ως διαμαρτυρία για το “fat-shaming”. Φοβάμαι, ωστόσο, ότι ορισμένοι μέσα στο κίνημα το έχουν παρακάνει όσον αφορά το μήνυμα “υγεία σε κάθε μέγεθος” και αγνοούν την επιστήμη. Αυτό που είναι αδιαμφισβήτητο, και σας παρακαλώ μην πυροβολείτε τον αγγελιοφόρο, είναι ότι το να κουβαλάτε πολύ λίπος κάνει κακό στην υγεία σας. Αυτό οδηγεί σε δύο ερωτήματα: γιατί το πολύ λίπος κάνει κακό και πόσο είναι το πολύ λίπος;
Advertisment
Πρώτον, γιατί είναι κακό να κουβαλάτε πολύ λίπος; Σε μεγάλο βαθμό, οι άνθρωποι παρεξηγούν τι συμβαίνει όταν κερδίζουν ή χάνουν βάρος- νομίζουν ότι κερδίζουν λιποκύτταρα ή χάνουν λιποκύτταρα. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Πρέπει να θεωρήσετε τα λιποκύτταρά σας σαν μπαλόνια- μεγαλώνουν όταν παίρνετε βάρος και μικραίνουν όταν χάνετε βάρος. Ο πραγματικός αριθμός των λιποκυττάρων δεν αλλάζει καθόλου. Το ασφαλέστερο μέρος για την αποθήκευση λίπους είναι τα λιποκύτταρα.
Όπως όλα τα μπαλόνια, τα λιποκύτταρα θα διαστέλλονται μέχρι να μην μπορούν να διαστέλλονται άλλο, αλλά σε αντίθεση με τα μπαλόνια, δεν σκάνε (δόξα τω Θεώ). Τότε είναι που αρχίζουν τα προβλήματα, γιατί όταν τα λιποκύτταρά μας γεμίσουν, τότε το λίπος πρέπει να πάει κάπου αλλού, και καταλήγει στους μύες μας ή στο συκώτι μας, για παράδειγμα. Ενώ οι μύες και το συκώτι είναι σχεδιασμένα να αποθηκεύουν κάποιο λίπος, το πολύ λίπος αρχίζει να επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργία τους, σε ένα φαινόμενο γνωστό ως “λιποτοξικότητα”, που κυριολεκτικά σημαίνει δηλητηρίαση από λίπος. Έτσι, όταν κουβαλάμε περισσότερο λίπος από αυτό που μπορούμε να αποθηκεύσουμε με ασφάλεια, τότε είναι που γέρνουμε σε ασθένειες όπως ο διαβήτης τύπου 2, οι καρδιακές παθήσεις και ορισμένοι καρκίνοι.
Δεύτερον, πόσο είναι το πολύ λίπος; Να λοιπόν ποιο είναι το ενδιαφέρον: ανάλογα με την ατομική μας βιολογία, τα λιποκύτταρα μας είναι σε θέση να επεκταθούν σε διαφορετικά μεγέθη πριν γεμίσουν. Έτσι, οι Ανατολικοασιάτες (όπως οι Κινέζοι σαν εμένα) και οι Νοτιοασιάτες (όπως οι Ινδοί, οι Πακιστανοί και οι Μπαγκλαντεσιανοί) δεν χρειάζεται να πάρουν τόσο πολύ βάρος για να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, για παράδειγμα. Ενώ άλλοι, συμπεριλαμβανομένων των λευκών και, ως γνωστόν, των Πολυνησίων, μπορούν να πάρουν πολύ περισσότερο βάρος πριν αρρωστήσουν, σε μεγάλο βαθμό, λόγω της επεκτασιμότητας των λιποκυττάρων τους.
Advertisment
Ο βαθμός στον οποίο τα λιποκύτταρά μας μπορούν να επεκταθούν έχει ισχυρές γενετικές επιρροές και επηρεάζει τις διαφορετικές ικανότητες ασφαλούς μεταφοράς λίπους. Έτσι, σε κάθε δεδομένο πληθυσμό υπάρχει σίγουρα υγεία σε πολλά μεγέθη- με κάποιους μεγαλύτερους ανθρώπους να είναι η εικόνα της μεταβολικής υγείας και άλλους αδύνατους και γυμνασμένους ανθρώπους με διαβήτη τύπου 2.
Αλλά εδώ είναι το κρίσιμο μήνυμα που πρέπει να ληφθεί υπόψη: για κάθε δεδομένο άτομο, δεν μπορεί να υπάρχει υγεία σε κάθε μέγεθος, διότι αν ξεπεράσετε τη δική σας ασφαλή ικανότητα μεταφοράς λίπους, ΘΑ αρρωστήσετε. Δεν το λέω αυτό για να είμαι αρνητικός προς το σώμα, και σίγουρα δεν κρίνω ή κατηγορώ κανέναν που επιλέγει να μην χάσει βάρος ή που έχει προσπαθήσει και δεν τα κατάφερε. Δηλώνω απλώς ένα βιολογικό γεγονός.
Σε μια ώριμη κοινωνία, θα πρέπει να είμαστε σε θέση να κρατάμε ταυτόχρονα δύο σκέψεις στο κεφάλι μας: ότι το να ζεις με παχυσαρκία δεν είναι υγιές και ότι δεν φταίνε όσοι έχουν παχυσαρκία. Η δυνατότητα να προσδιορίσουμε την ασφαλή ικανότητα ενός ατόμου να μεταφέρει λίπος αποτελεί αντικείμενο γενετικής και βιολογικής έρευνας αιχμής και θα άλλαζε τα δεδομένα, μεταμορφώνοντας τον τρόπο με τον οποίο θεωρούμε τον ορισμό της “παχυσαρκίας” και το ποιος πραγματικά πρέπει να χάσει βάρος.
Dr Giles Yeo |www.sciencefocus.com
