Ο σκοπός στη ζωή είναι κάτι που πολλοί αναζητούν με έντονο πάθος. Ψάχνουμε για αυτόν, τον επιθυμούμε, τον θέλουμε να μας καθοδηγεί και να δίνει νόημα στις ενέργειές μας. Αλλά υπάρχει ένα μεγάλο παράδοξο γύρω από τον σκοπό: η αναζήτησή του, η προσπάθεια να τον βρούμε, μπορεί τελικά να προκαλέσει απογοήτευση, άγχος και μια αίσθηση απομάκρυνσης από την πραγματική μας ικανοποίηση. Αυτό το παράδοξο αναλύει ο Jordan Grumet στο άρθρο του για το Psychology Today, με τίτλο “The Purpose Paradox”, και αποκαλύπτει πώς η επιθυμία να βρούμε τον σκοπό μας μπορεί να μας οδηγήσει σε μια συνεχιζόμενη και άκαρπη αναζήτηση.
Ο σκοπός ως αντίφαση
Όπως εξηγεί ο Grumet, η αναζήτηση του σκοπού μπορεί να είναι και ευεργετική αλλά και καταθλιπτική, με την ίδια την προσπάθεια να μας προκαλεί άγχη, ειδικά όταν το αποτέλεσμά της δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες μας. Ο σκοπός, για τον οποίο όλοι επιθυμούμε να βρούμε νόημα στη ζωή μας, έχει μια ιδιαίτερη δυναμική. Από τη μία, μπορούμε να αισθανθούμε βαθιά ικανοποίηση όταν βρούμε κάτι που μας δίνει έναν σκοπό. Από την άλλη, όμως, μπορεί να βυθιστούμε στην απογοήτευση, όταν ο σκοπός αυτός παραμένει άπιαστος ή υπερβολικά μεγάλος για να τον φτάσουμε. Μια υπερβολική αναζήτηση για αυτόν τον ιδανικό “μεγάλο σκοπό” (Big-P Purpose), μπορεί να μας απομακρύνει από τη συνειδητοποίηση ότι ίσως αυτός βρίσκεται στις μικρές καθημερινές στιγμές.
Advertisment
Το δύο πρόσωπα του σκοπού
Ο Grumet αναλύει τη διάκριση μεταξύ δύο τύπων σκοπού: του “μεγάλου σκοπού” και του “μικρού σκοπού”. Ο μεγάλος σκοπός συνήθως περιλαμβάνει φιλόδοξες, εξωτερικές επιδιώξεις που συνδέονται με κοινωνική αναγνώριση ή αλλαγή στον κόσμο. Αντιθέτως, ο μικρός σκοπός εστιάζει στις καθημερινές, προσωπικές στιγμές που μας γεμίζουν χαρά και νόημα, χωρίς να εξαρτώνται από εξωτερικές επιτυχίες ή μεγάλες αλλαγές στον κόσμο. Για παράδειγμα, μπορεί να είναι η ευχαρίστηση που παίρνουμε από την αγάπη για τις τέχνες ή τις μικρές πράξεις ευγένειας με άλλους ανθρώπους. Σύμφωνα με τον Grumet, η απόλαυση του μικρού σκοπού μπορεί να έχει εξίσου μεγάλη αξία με τον μεγάλο, και συχνά αποτελεί τον πιο ικανοποιητικό και βιώσιμο τρόπο για να βρίσκουμε νόημα στη ζωή μας.
Η σημασία της ισορροπίας
Αυτό που επισημαίνει ο συγγραφέας είναι ότι δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος για να βιώσουμε τον σκοπό. Η προσπάθεια για έναν μεγάλο σκοπό μπορεί να είναι εξαιρετικά σημαντική για κάποιους ανθρώπους, ενώ για άλλους η εύρεση σκοπού μέσα στις μικρές καθημερινές απολαύσεις μπορεί να είναι πιο ικανοποιητική. Ωστόσο, το κλειδί είναι η ισορροπία και η ικανότητα να αναγνωρίσουμε τι είδους σκοπός μας ταιριάζει καλύτερα, καθώς και πώς να αντιμετωπίσουμε τις προσδοκίες μας σχετικά με αυτόν. Όπως αναφέρει ο Grumet, η αναγνώριση αυτών των δύο τύπων σκοπού μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να ζήσουν πιο αυθεντικά και ευτυχισμένα, χωρίς την πίεση να ανταγωνίζονται για τον ιδανικό σκοπό της κοινωνίας.
Το παράδοξο του σκοπού και η ηρεμία της αποδοχής
Αυτό το παράδοξο του σκοπού είναι μια εξαιρετική υπενθύμιση ότι η αναζήτησή του δεν πρέπει να είναι κάτι αγχωτικό ή επιβαρυντικό. Η αποδοχή του γεγονότος ότι ο σκοπός μπορεί να είναι τόσο μεγάλος όσο και μικρός, και ότι ο καθένας από εμάς έχει τη δική του πορεία, είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχική ευημερία. Ο Grumet αναγνωρίζει ότι πολλές φορές οι άνθρωποι θέλουν να βρουν έναν σκοπό που να δώσει σημασία και δομή στη ζωή τους. Ωστόσο, η υπερβολική αναζήτηση αυτού του σκοπού μπορεί να μας κάνει να χάσουμε τις πολύτιμες στιγμές που ήδη ζούμε και να μας απομακρύνει από την αληθινή ικανοποίηση. Το πιο σημαντικό είναι να κατανοήσουμε ότι ο σκοπός μας μπορεί να βρίσκεται σε απλές δραστηριότητες και καθημερινές στιγμές, αντί να είναι κάτι απομακρυσμένο ή υπερβολικά φιλόδοξο.
Advertisment
Ο Jordan Grumet με την ανάλυσή του μας προσφέρει μια πολύτιμη αναγνώριση της διπλής φύσης του σκοπού και της σημασίας της εσωτερικής ηρεμίας στην αναζήτηση του προσωπικού μας νοήματος στη ζωή.
Ο συγγραφέας καταλήγει ότι η καλύτερη προσέγγιση είναι να αφήσουμε τον σκοπό να εξελιχθεί φυσικά και να αναγνωρίσουμε ότι δεν υπάρχει μόνο ένας σωστός τρόπος να ζούμε τη ζωή μας με νόημα. Αντί να πιέζουμε τον εαυτό μας για να βρούμε τον “μεγάλο σκοπό”, καλύτερα να αφοσιωθούμε στην ανακάλυψη και την απόλαυση των μικρών στιγμών που γεμίζουν τη ζωή μας με χαρά και ικανοποίηση. Μέσα από αυτή την αναζήτηση για μικρούς σκοπούς, μπορούμε να βρούμε τη βαθύτερη αίσθηση του νοήματος και να ζήσουμε με μεγαλύτερη ηρεμία και ευτυχία.
