Η καλή ψυχολογική κατάσταση εξαρτάται από πολλούς σημαντικούς παράγοντες, όπως είναι η επαγγελματική επιτυχία, οι καλές διαπροσωπικές σχέσεις και η υγεία. Μια νέα έκθεση που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Psychological Science» αποκαλύπτει ότι το αίσθημα ευημερίας τείνει να αυξάνεται με την ηλικία, αλλά το συνολικό επίπεδο ευημερίας ενός ατόμου εξαρτάται από το πότε γεννήθηκε.
Η ψυχολόγος Angelina R. Sutin από την Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου της Φλόριντα, πραγματοποίησε μια μελέτη ενώ βρισκόταν στο Εθνικό Ινστιτούτο Γήρανσης των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας των ΗΠΑ, όπου και παραμένει με την ιδιότητα της επισκέπτριας ερευνήτριας. Αυτή και οι συνεργάτες της στο Εθνικό Ινστιτούτο Γήρανσης προέβλεψαν ότι οι άνθρωποι που ανήκουν στην ίδια «κλάση γέννησης», δηλαδή γεννήθηκαν περίπου το ίδιο χρονικό διάστημα, έχουν συγκεκριμένες εμπειρίες που διαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο αξιολογούν την ευτυχία και την αισιοδοξία. Υπέθεσαν ότι το επίπεδο ευημερίας των ατόμων, συνεπώς, θα διέφερε ανάλογα με το έτος γέννησής τους.
Advertisment
Ολοένα αυξανόμενες ενδείξεις δείχνουν ότι η ευτυχία μπορεί να αποτελεί ισχυρό προγνωστικό παράγοντα, ίσως και πιο ισχυρό συγκριτικά με κάποιους άλλους παράγοντες στον τρόπο ζωής ενός ατόμου, όπως η διατροφή και η σωματική άσκηση.
Ο Andrew Steptoe, καθηγητής Ψυχολογίας στο Βρετανικό Ίδρυμα Καρδιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, διαπίστωσε ότι οι ευτυχισμένοι άνθρωποι έχουν επίσης μεγαλύτερη προστασία από ασθένειες, όπως καρδιολογικά προβλήματα και εγκεφαλικά επεισόδια.
Ο Steptoe αναφέρει ότι είναι γνωστό πως το άγχος έχει αρνητικές συνέπειες στον οργανισμό και οδηγεί σε δυσάρεστες μεταβολές στην υγεία. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η ευτυχία έχει το αντίθετο αποτέλεσμα και ασκεί προστατευτική επίδραση στις ίδιες ακριβώς βιολογικές διαδικασίες.
Advertisment
Οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν από καιρό ότι στους ανθρώπους υπάρχει ένα «καθορισμένο σημείο» ευτυχίας. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, ανεξάρτητα από το τι μπορεί να προκύψει στη ζωή, τα επίπεδα ευτυχίας τείνουν να είναι σταθερά. Ένα σημαντικό γεγονός μπορεί να δημιουργήσει μεγάλη χαρά ή θλίψη, αλλά ύστερα από λίγα χρόνια οι άνθρωποι επιστρέφουν σε ένα προκαθορισμένο επίπεδο ζωής στο οποίο νιώθουν ευτυχισμένοι.
Με γνώμονα δύο μακροχρόνιες μελέτες ευρείας κλίμακας, τη Διαχρονική Μελέτη της Γήρανσης της Βαλτιμόρης και την Έρευνα για τη Διατροφή του Εθνικού Συστήματος Υγείας των ΗΠΑ, η Sutin και οι συνεργάτες της εξέτασαν τα δεδομένα χιλιάδων ατόμων άνω των 30 ετών συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 10.000 αναφορών σχετικά με παράγοντες όπως η ευεξία, η υγεία και άλλους.
Όταν οι ερευνητές ανέλυσαν τα δεδομένα όλων των συμμετεχόντων, οι ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας είχαν χαμηλότερα επίπεδα ευημερίας από τους νεότερους και τους μεσήλικες.
Όμως, όταν η ψυχολόγος Angelina R. Sutin και οι συνεργάτες της ανέλυσαν τα ίδια δεδομένα λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την κλάση γέννησης, τα αποτελέσματα ήταν διαφορετικά: το αίσθημα ικανοποίησης από τη ζωή αυξανόταν αναλογικά με την αύξηση της ηλικίας των συμμετεχόντων. Αυτή η τάση παρέμενε σταθερή ακόμα και όταν ελήφθησαν υπόψη παράγοντες όπως η υγεία, η λήψη φαρμακευτικής αγωγής, το φύλο, η εθνικότητα, και το μορφωτικό επίπεδο.
Πώς εξηγούνται τα διαφορετικά αποτελέσματα;
Ενώ το αίσθημα ικανοποίησης από τη ζωή αυξανόταν με την ηλικία σε κάθε ομάδα, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία της ίδιας γενιάς – ιδιαίτερα άνθρωποι που γεννήθηκαν μεταξύ 1885 και 1925 – ξεκίνησαν έχοντας χαμηλότερα επίπεδα ευημερίας σε σύγκριση με τα άτομα που είχαν γεννηθεί πιο πρόσφατα. Εξετάζοντας το αίσθημα ικανοποίησης της ζωής όλων των συμμετεχόντων ανεξάρτητα από το πότε γεννήθηκαν, επισκιάστηκε το γεγονός ότι στην πραγματικότητα κάθε ομάδα παρουσίαζε την ίδια τάση.
Η Sutin και οι συνεργάτες της επισήμαναν ότι το επίπεδο ευημερίας των ανθρώπων που γεννήθηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα, ιδίως όσων έζησαν τη Μεγάλη Ύφεση, ήταν σημαντικά χαμηλότερο από το αντίστοιχο των κοινωνικών ομάδων που μεγάλωσαν κατά τη διάρκεια εποχών με μεγαλύτερη ακμή. Το αυξημένο αίσθημα ευημερίας των νεώτερων γενεών θα μπορούσε να οφείλεται στην οικονομική ανάπτυξη, την αύξηση των εκπαιδευτικών ευκαιριών καθώς και την επέκταση των κοινωνικών και δημοσίων προγραμμάτων κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα ευρήματα αυτά έχουν σημαντικές επιπτώσεις στις σημερινές νεότερες γενιές.
Στην εποχή μας οι νεαροί ενήλικες αποτελούν πλέον στάσιμο εργατικό δυναμικό, ενώ οι συνέπειες των υψηλών ποσοστών ανεργίας στη γενικότερη ευημερία τους ξεπερνούν κατά πολύ την περίοδο που παραμένουν άνεργοι. Η οικονομική κρίση μπορεί να εμποδίσει την ψυχολογική και οικονομική ανάπτυξη ακόμη και δεκαετίες μετά τη βελτίωση της κατάστασης.
